Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Hasan Sözbilir, tarih boyunca en yıkıcı depremlerin yaşandığı İzmir fayının nerelerden geçtiğini nokta nokta belirlemek için hendek açacaklarını söyledi.
Toplam 2 yıllık ve 300 bin TL maliyetli proje için TÜBİTAK’a başvurduklarını dile getiren Sözbilir, “Projeye göre 40 kilometrelik fay hattında 5 veya 6 adet 25 metre uzunluğunda, 3 metre derinliğinde hendekler açacağız. Fay katmanlarından alınacak örnekleri yurt dışına göndereceğiz. Böylece depremler arasındaki sıklığı belirleyerek, bir sonraki depremin zamanını yaklaşık olarak tahmin edebileceğiz” dedi.
LABORATUVARDA İNCELEME
Projenin onaylanması halinde çalışmalara temmuzda başlayacaklarını kaydeden Sözbilir, açılan hendeklerde öncelikle eski deprem izlerinin bulunacağını, ardından da bu katmanlardan alınacak örneklerin yurtdışındaki laboratuvarlara analiz için gönderileceğini anlattı.
Gazete Habertürk'ten Murat Ervin'in haberine göre Sözbilir, “O laboratuvarlarda karbon 14 yöntemi başta olmak üzere tüm bilimsel yöntemler kullanılarak depremlerin meydana geliş tarihleri ortaya çıkarılacak. Böylece depremlerin kaç yılda bir olduğu belirlenerek bir sonraki deprem için tahminde bulunulacak” diye konuştu.
Projeyle İzmir fayının geçtiği yerlerin noktasal olarak tespit edilebileceğini dile getiren Sözbilir, böylece fay üzerindeki hastane, okul ve benzeri yapıların ortaya çıkacağını kaydetti.
Sözbilir, “Eğer bu binalar depreme dayanıksız ise güçlendirilmesi sağlanacak. Güçlendirilemiyorsa yıkılacak. Daha sonra fay hattı üzerine yeni yapı inşa edilmesine izin verilmeyecek” ifadesini kullandı. Fay hattının geçtiği noktaları raporlaştırıp hem Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na hem de İzmir Büyükşehir Belediyesi ile çevre belediyelere göndereceklerini aktaran Sözbilir, “Belediyeler de imar planlarını hazırlarken buna uygun olarak yapacak” dedi.
Bugüne kadar benzer çalışmanın Kuzey Anadolu fayında yapıldığını açıklayan Sözbilir, “Batı Anadolu fayında ise sadece Manisa’da böyle bir çalışma yapıldı. Onu da zaten biz yaptık. Şimdiyse İzmir’i çalışmak ve kenti depreme karşı daha bilinçli, hazırlıklı hale getirmek istiyoruz” diye konuştu.
‘ŞU ANKİ UYGULAMAYA BENİM ÖMRÜM YETMEZ’
Yasa gereği İzmir fayına yakın bir arsa üzerine inşaat yapılacağı zaman jeolojik etüt raporu istendiğini ve bu çalışmada bir paleosismoloji uzmanın da bulunması gerektiğini söyleyen Prof. Sözbilir, şöyle konuştu: “Böyle bir durumda beni çağırıyorlar. Gidip haritalandırıyorum. Fay hattı çok yakından geçiyorsa orada bir hendek açıp ‘Bu fayın yakın bir zamanda deprem üretme olasılığı var. Şu kadar alan yapılaşmaya kapanmıştır’ diye yazarak o alanda inşaat yapılmasına onay vermiyor ve imara kapatabiliyoruz. Bu sistem parsel bazlı yapıldığı için çok yavaş ilerliyor. Benim ömrüm bu alanları belirlemeye yetmez. Ama böylesi geniş çaplı bir proje ile kısa sürede sonuca ulaşılacak.”
İZMİR EN BÜYÜK YIKIMI 1688 DEPREMİNDE YAŞADI
İzmi r’de bilinen en eski deprem M.S. 17’de çevre illeri de etkileyecek şekilde oldu ve Batı Anadolu’daki 13 önemli İyon şehri tamamen yıkıldı. Yine 176 yılında Ege Denizi’nde yaşanan şiddetli deprem sonucu kent yıkılmış. İzmir fayında 6.8 büyüklüğündeki 1688 depreminde ise kıyı denize doğru kayarken 30 metrelik bir kanal açıldı, tsunami oluştu. Bu depremde kentte 20 bin kişi de yaşamını yitirdi. 31 Mart 1928’de 6.5’lik deprem ise 2 bin evin ağır hasar görmesine neden oldu. 21 Ekim 2005’te 5.9 büyüklüğündeki deprem kentte paniğe yol açtı.