Tıbbi olarak jinekolojik hastalıklar olarak adlandırılan kadın hastalıkları problemlerinde şikayeti yaratan hastalığın temeline inip hastalığı ya da şikayeti önleyerek hastanın yaşam kalitesi ve ömrünü uzatmak jinekolojinin temel amacıdır. Hastalığın ne kadar süredir var olduğu, hastayı ne kadar etkilediği, ağrılı ise ağrıyı neyin artırıp azalttığı, birden fazla problemin varlığının araştırılır, varsa daha önce uygulanan kontroller ve tedaviler sorgulanır.
JİNEKOLOJİK MUAYENE NASIL YAPILIR?
Kadın hastalıkları doktoru, jinekolojik muayeneye genel değerlendirme ile başlar. Kansızlık, lenf nodları, nabız, tansiyon, meme ve koltuk altı değerlendirilir. Karın hassasiyeti, eski ameliyat izleri yapılan karın muayenesi ile değerlendirilir.
Jinekolojik masada yapılan kadın hastalıkları doktorunun yaptığı değerlendirmede vajinal bölgede görülen kızarıklık, yara ve siğil varlığı değerlendirilir. Elle yapılan muayenede rahim hareketlerinde ağrı, yumurtalık bölgesinde kistler ve kitleler, rahmin normalden iri miyomlu yapısı tespit edilir. Spekulum adı verilen alet ile rahim ağzı görülür, smear alınabilir, rahim mesane ve son barsak sarkmaları tespit edilebilir. Anormal vajinal akıntılar kültür ve yayma tetkikleri ile enfeksiyonlar açısından değerlendirilir. Yapılan ultrasonografi ile muayene tamamlanır.
MUAYENE SIRASINDA NELERE BAKILIR?
O anki şikayetiniz ve ne zaman başladığı, adet düzeninizin sıklığı, süresi, ara kanama varlığının sorgulanması, idrar kaçırma ve organ sarkması sorgulaması, cinsel aktif olup olmadığı, ilişkide ağrı, sonrasında kanama sorgulanması, vajinal smear yaptırılıp yaptırılmadığı, yaptırdıysanız son sonucunuz ne olduğu, doğum ve düşük olup olmadığı, varsa geçirilen cerrahi operasyonlar, hastalık ve düzenli kullanılan ilaç tedavisi bilgileri edinilir.
JİNEKOLOJİK HASTALIKLAR NELERDİR?
Kadın rahmi gebeliğin geliştiği, korunduğu ve zamanı geldiğinde kasılmaları ile fetüsün dışarı itilmesinde rol alan üreme organıdır. Rahim kaynaklı karşılaşılabilecek olumsuzluklar arasında doğuştan kaynaklanan, rahim iç duvarı ya da dış duvarındaki sorunlar, enfeksiyon kaynaklı rahimi tutan bağların gevşemesi kaynaklı birçok problem öne çıkmaktadır.
Miyomlar, rahmin düz kas tümörleridir. Adenomiyosis, rahim duvarında miyom benzeri kitle oluşturur. Endometrit, rahim iç duvarının enfeksiyonudur. Rahim içi polipler, rahim içinde büyüyen doku parçaları vajinal kanama yapması ve üzerinde kötü huylu hücre barındırma riski nedeniyle histereskopik olarak çıkarılması önerilir.
Doğuştan gelen rahim anormalliklerdir; rahmin çift olması, rahmin perdeli, arkuat rahim denen şekil bozuklukları bunlardan bazılarıdır. Histereskopik ve laparoskopik cerrahi müdahalelerle normal anatomi sağlanır. Endometrial hiperplazi, rahim kanseri öncülüdür. Düzensiz vajinal kanama yapar. Özellikle atipi taşıyan tipleri yüksek kansere dönüşüm riski taşır. Hastanın yaşına ve hiperplazi tipine göre biopsi takip, hormonlu rahim içi araç ya da rahmin alınması seçenekleri uygulanabilir.
Endometrial kanser, rahim kanseri olarak da adlandırılan rahmin adet kanamasını yaratan bölümünden kaynaklanan tümörlerdir. Erken tanı ve cerrahi tedavi önem taşır. Evresine göre genişletilmiş rahim, yumurtalık ve çevre lenf nodlarının alındığı cerrahi uygulanır. Rahim sarkomu ise rahmin duvarından kaynaklanan tümördür. Cerrahi ve gerekirse ek radyoterapi uygulanır.
RAHİM AĞZI ANORMALLİKLERİ VE KOLPOSKOPİ
Rahim ağzının smear ile değerlendirilmesi rahim ağzı kanserine (serviks kanseri) dönüşebilecek rahim ağzı anormalliklerinin erken tanı almasına yardımcı olur. HPV, serviks kanserinin en önemli etkeni olduğu için muayenede HPV tiplendirme yapılması önem taşır. Hasta smear ve HPV sonuçlarına göre gerekirse kolposkopi ve biopsi önerilir.
Serviks kanseri önlenebilir bir kanserdir. Düzenli kontrollerini yaptıran bir kadında erken tanı alıp yapılacak konizasyon operasyonu ile kontrol altına alınabilir. Genç yaş hastalarda üreme ve rahim koruyucu serviks çıkarılması cerrahisi olan trakelektomi yapılabilir. İlerlemiş vakalarda radikal serviks kanseri cerrahisi yapılır. Bir çok patolojik evresi bulunan serviks kanserinde evrelemeye göre yapılacak cerrahi yada radyoterapi işlemine karar verilebilir.
Rahim ağzı anormallikleri ve kolposkopi teşhisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için kadın hastalıkları ve doğum uzmanından destek alınmalıdır.