Kabızlık çoğu kez hekimler tarafından basit bir rahatsızlık gibi algılanıp ihmal edilir ancak bu rahatsızlığı çeken hastalar için ciddi bir sorun ve hatta yaşam düzenlerini bozabilecek bir problem haline gelebilir. Bazı vakalarda geçici ve kendi kendine halledilebilen bir sorun olan kabızlık bazı vakalarda ise gerek nedeni ve oluş biçimi, gerek sonuçları, gerekse de tedavisi yönünden deneyimli bir doktoru bile çok uğraştıracak kompleks bir rahatsızlık olabilir. Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Bülent Koç, kabızlık sorununu Mynet okurları için yazdı.
Kabızlık toplumun %30'a varan kesimini ilgilendiren, özellikle kadınlarda, yaşlı insanlarda ve çocuklarda görülen bir rahatsızlıktır; genellikle kroniktir ve tüm yaşam boyu sürebilir.
Kabızlık kişilerin yaşam kalitesini derinden etkileyebilen, hatta depresyon, sinirlilik, anksiyeteye yol açabilen bir rahatsızlıktır. Ayrıca hemoroid, fissür, fistül gibi çok rahatsız edici hastalıklara da sebep olabilir.
Kabızlık deyimi kişiden kişiye farklı anlamlar taşıyabilir, basitçe haftada 3 kereden az tuvalete gitmeyi kabızlık olarak kabul ediyoruz. Ayrıca defekasyon esnasında aşırı ıkınma, karında şişkinlik ve ağrı, kalın ve sert veya keçi pisliği gibi ufak ufak parçalar halinde büyük abdest yapma, yeterli boşalamama hissi, anüs bölgesinde tıkanıklık hissi, parmakla boşaltma ihtiyacı olması da diğer kabızlık bulgularıdır.
Kabızlık ek bir hastalık olmaksızın, yani sadece kalın barsağın çalışma bozukluğu nedeni ile olabileceği gibi, birçok başka hastalık nedeni ile oluşabilir. Bu nedenleri şöyle sıralayabiliriz.
-Sindirim sistemi hastalıkları- barsak kanseri, iltahabi barsak hastalıkları, barsak yapışıklıkları, fıtık gibi...
-Yaşam şekli- Yetersiz sıvı ve lifli gıda almak, hareketsiz yaşam...
-Endokrin ve metobolik bozukluklar- Diabet, elektrolit bozukluğu yapan hastalıklar, hipotroidizm...
-Nörolojik hastalıklar- multipl skleroz, parkinson hastalığı, inme
-Bazı ilaçların kullanılması- antiasitler, antidepresanlar, antipsikotikler,demir hapları
-Psikolojik rahatsızlıklar- Depresyon, anksiyete, yeme bozuklukları, bulimia gibi...
-Kadınları etkileyen durumlar- gebelik, yumurtalık kanseri gibi...
-Bazı barsak yumuşatıcı bitkisel ilaç ve çayların uzun süre kullanılması
-Makat bölgesi adelelerinin çalışma bozukluğu
Yeni oluşmuş kabızlık bazen barsak kanseri gibi ciddi hastalıkların habercisi de olabilir.Barsak alışkanlığında değişiklik olan, özellikle son zamanlarda oluşmuş kabızlığı olan kişiler eğer aşağıda belirteceğimiz bulguların bazıları da varsa vakit geçirmeden ileri tetkik ve tedavi için doktora başvurmalıdır. Bu bulgular:
İştahsızlık
Kilo kaybı
Büyük abdesten kan gelmesi
Makat bölgesinde ağrı
Ateş
Karında kramplar
Karın ağrısı
Ailede barsak kanseri ve iltahabi barsak hastalığı olmasıdır.
Kronik kabızlık sorunu ise bir çok hasta bitkisel ilaç ve çaylarla, bazen de doktor olmayan kişilerce tavsiye edilmiş ilaçlarla aşılmaya çalışılmaktadır.
Bu kişilerin bir doktor tarafından değerlendirilerek kabızlık nedeninin ortaya konması ve buna uygun yaşam ve yeme şekli düzenlenmesi, bazen bitkisel ve normal ilaçlar ile kabızlığın tedavi edilmesi gereklidir. Bazı nadir durumlarda tıbbi tedaviye hiç cevap alınamayan hastalara son çare olarak cerrahi tedaviler de yapılabilmektedir.
Sonuç olarak kabızlık sorunu çeken kişilerin bu rahatsız edici durumdan kurtulmak ve daha kaliteli bir yaşam sürebilmek için kendilerini doğru yönlendirecek bir hekimden yardım almaları gerekmektedir.
Doktora başvurmadan önce kabızlık durumları ile ilgili bazı soruları önceden cevaplayarak hazırlıklı gitmek ve bu bilgileri de doğru olarak vermek doktorunuzun tanı ve tedavisine çok yardımcı olacaktır. Bu soruları şöyle sıralayabiliriz:
-Ne kadar zamandır kabızlık sorunu yaşıyorsunuz?
-Kabızlık devamlı mı, aralıklarla mı oluşuyor?
-İki defekasyon arasındaki süre kaç gün?
-Stresli zamanlarda kabızlığınız artıyor mu?
-Gaita rengi, şekli, sertliği nasıl?
-Defekasyon esnasında anüs bölgesinde ağrı oluyor mu?
-Defekasyon esnasında veya sonrasında kanama oluyor mu?
-Karın ağrısı oluyor mu?
-Geçirilmiş ameliyatınız var mı? (özellikle karın ve bel ameliyatları)
-Geçirilmiş kaza ya da yaralanma var mı?
-Hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
-Kahve, kola gibi içecekleri çok içiyor musunuz?
-Alkol alıyor musunuz, miktarı ne kadar?
-Sigara içiyor musunuz, miktarı ne kadar?
-Başka ne gibi yakınmalarınız mevcut?
Bu soruların cevaplarını önceden hazırlayarak doktora başvurmak tanı ve tedavinizi kolaylaştıracaktır.
Yazı: drbulent.koc@mynet.com