Yakın yıllara kadar bir erkek hastalığı olarak bilinen akciğer kanseri, gelişmiş ülkelerde artık kadınlar için de büyük bir tehdit oluşturuyor
.İstatistiklere göre, kadınlardaki akciğer kanseri 1990-2003 yılları arasında %60 oranında arttı ve tüm kanser türlerini geride bırakarak birinci sıraya yerleşti. Geçen yıl Amerika'da 80.000 kadının akciğer kanserine yakalandığı ve bunların 70.000'inin bu hastalıktan yaşamlarını yitirdiği belirlendi. Oysa, Amerikan Kanser Derneği'ne göre, bu sürede 40.000 kadın meme kanserinden, 23.000'i ise yumurtalık ve rahim kanserinden öldü.
AKCİĞER KANSERİ ÇOĞU ZAMAN GEÇ BELİRTİ VERİYOR
Akciğer kanseri, kanserler içinde en tehlikeli olanlardan, çünkü bu hastalıktan ölüm ihtimali çok yüksek. Akciğer kanserine yakalanıp da 5 yıl sonra hayatta kalan kadınların oranı sadece %14 !
En önemlisi, akciğer kanserinin erken bir belirtisi yok. Öksürük, nefes darlığı gibi kansere ait olabilecek bazı belirtiler ortaya çıksa bile, hastalar bunu sigaradan sanıp üzerinde durmuyorlar. Hastalar en çok, kanama, şiddetli ağrı, ses kısıklığı, kilo kaybı gibi belirtiler geliştiğinde doktora başvuruyorlar ve çoğu zaman da geç kalmış oluyorlar.
Üstelik, akciğer kanseri kadınlarda erkeklere göre hem daha kolay gelişiyor, hem de kadınlarda daha ağır seyrediyor. Uzmanlar bunu, her iki cins arasındaki hormonal farklılıklara bağlıyorlar.
ESAS NEDEN SİGARA !
Sigara: Akciğer kanserinin en önemli nedeni sigaradır.
Araştırmalar, olguların %87'i sigaranın sorumlu olduğunu göstermektedir. Sigara dumanında 4.000'den fazla kimyasal madde vardır ve bunların bir çoğu da kanserojendir. İçilen sigara sayısı ve sigara içilen süre ne kadar fazla ise kanser riski de o kadar fazladır. Sigaraya erken yaşlarda başlanması ve dumanın derin olarak içe çekilmesi de kanser oluşumunu kolaylaştıran faktörlerdir. Sigara bırakıldıktan sonra kanser riski yıllar içinde giderek azalmaya başlar. Sigara bırakıldıktan 10 yıl sonra kanser ihtimali hala sigara içmeye devam edenlerin 1/3'ü kadardır.
Sigara içmedikleri halde sigara dumanına pasif olarak maruz kalanlarda da kanser riski artmıştır. USA'da yılda 3.000 kişi, pasif sigara içimine bağlı akciğer kanserinden ölmektedir.
Radon: Akciğer kanserinin sigaradan sonra ikinci önemli nedeni radon gazıdır. ABD'da akciğer kanserlerinin %12'sinden radon sorumlu tutulmaktadır. Buna göre her yıl 15.000-22.000 kişi radonun neden olduğu akciğer kanserinden ölmektedirler.
Radon, yer kabuğundaki uranyumun parçalanması ile oluşur ve binalardaki çatlak ve yarıklardan ya da çeşitli drenaj boruları ve kanalizasyonla bina havasına karışır. USA'daki her 15 evin birinde tehlike yaratacak düzeylerde radon bulunduğu gösterilmiştir.
Sigara ile beraber radona da maruz kalmak akciğer kanseri riskini daha da artırır.
Meslekler: Çeşitli kimyasal maddelere maruz kalınan bazı mesleklerde de kanser riski artmıştır. Bunların başlıcaları asbest (amyant), uranyum, arsenik, talk ve çeşitli petrol ürünleridir.
Diğer nedenler: Kanserler bazı ailelerde daha sık görülür. Ayrıca, sebze ve meyveyi az tüketenlerde ve tüberküloz ve ağır zatürrie geçirenlerde de risk yüksektir.
HANIMLAR TUZAĞA DÜŞMEYİN
Sigara endüstrisi, sigara reklamları için milyarlarca doları gözünü kırpmadan harcıyor. Hedef kitle ise, geri kalmış ve gelişmekte olan ülkeler ve özellikle de kadınlar. Bu kampanyalarda, sigara ile pozitif bir imaj yaratılmak isteniyor. Sigara özgürlüğün, bağımsızlığın sembolü olarak tanıtılıp kadınlar sigara içmeye özendiriliyor.
Ülkemizde de kadınlar arasında sigara tiryakiliği yayılıyor ve bu gidişte yakın bir gelecekte Amerika' da olduğu gibi Türkiye' de de akciğer kanseri kadınlar arasında adeta salgın bir hastalık gibi ortaya çıkacak.
SONUÇ
Hanımlar, sakın sigaraya özenmeyin. Sigara kullanıyorsanız, yarın değil, hemen bugün bırakın!
**Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
**
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi