Kağızman'da tütün sarmak

Kağızman’da tütün sarma geleneği son yıllarda fabrikaların ürettiği filtreli sigaraların tercih edilmesinden dolayı zayıflayarak bitme noktasına geldi.

Kağızman Tekel Bayiliği’nin son on yıla kadar çok miktarda yaptığı tütün satışı iyice azalarak yerini filtreli sigaralara bıraktı.

50 yıllık tütün tiryakisi Kemal Köse bile bir cebinde filtreli sigara taşımaya başladı. Tütün hususunda konuşan Kemal Köse şöyle dedi:

Ben elli yıldır tütün sarıyor ve içiyorum. Kendim seksen yaşına ayak dayadım. Ama tütün sarmayı bırakmadım. Tütün sarmak ve içmek benim için ayrı bir zevktir. İçtiğim sigara dudağıma değince onun acısını hissetmesem zevk alamıyorum. Bir cebimde tütünü taşırken diğer cebimde filtreli sigarada taşımaktayım. Canım hemen sigara isteyince filtreli sigarayı yakıyorum. Ama tütünü zamanım bol ise sarıyor ve içiyorum. Bu bir zevk meselesidir. Tütün içmek başkadır.

Kağızman’da eskiden çok tütün saran ve içen vardı. Bu insanların çoğu vefat etti. Kalanlar ise artık filtreli sigarayı tercih ediyor. Ama ben yine tütünden vazgeçemiyorum. Bir kere kanıma işlemiş bu meret. Çoğu bana diyor ki yaşın geçti artık sigarayı bırak. Ben de biliyorum ki sigara hem canımı hem malımı yakıyor. Ama elimde değil, bırakmak istesem de o beni bırakmıyor.

Gençlere bir tavsiye yapacak olursam, diyorum ki gençler sigara içmesin. Benim elim, parmaklarım, dudağım, bıyığım sarardı. Bu tütün içmekten oldu. Şimdi ben sigarayı evde içmiyorum. Çıkıp dışarıda, balkonda, bahçede içiyorum. Devletin sigara yasağı beni bin nebze de olsa düşündü. Ben de baktım ki çoluk çocuğu zehirleme hakkım yok. Kendimi zehirlediğim yetmezmiş gibi bir de başkalarını zehirlemeyeyim dedim.

Ben bir kere içmişim, bari benden sonrakiler içmesin. Sigaranın insan sağlığına zararı var tabi ki. Ben şimdi nefes almakta da zorlanıyorum. Ama neyleyim elimde değil, diye konuştu.

Kağızmanlı Hıfzı’da 1918 öncesi tütün tiryakiliğini dile getirerek güzel bir şiir yazmıştır. Bu şiir tütün dünyasını, sigara içme bahsini şöyle dile getirerek hikayeleştirmiştir:

Tütün Tiryakisi: Gör zenginin hevesin i/ Hastan giyer libasını / İçer tütünün hasını / Yatar döşeğin enine.. Zengin giyer kıla budun / İçse içer misak tütün / Ne tahıl satar ne odun / El atar hemen koynuna…Babam der gadan alayım / Sertin al kurban olayım / Getirdim çıktı mülayim / Der geri götür yanına… Seğirttim dükkana atlı / Ne bileyim yüzü katlı / Getirdim ki oda tatlı / Dedi vay lânet dinine…Oğlu der ki böyle olur / Anası der öyle olur / Biri gider nemli alır / Bakın bu evin oynuna…Tütün tükenir halı yok / Satılacak bir malı yok / Döşeme kilim halı yok / Göz koyar evin ununa…Kesmeye gelmez gümanı / Ah eder çıkar dumanı / Daha kesilir âmânı / Dalar tavuğun pinine…O da duhan, bu da duhan / Akıl etti Salih Ruhan / Tütündür evini yıkan / Kaldı sahanın birine… Kör Feriz’den hisse alın / Sarar ağızlıktan kalın / Sabahtan bir paket alın / Ancak yeter bir gününe / Mamısı da içer lüle / Umarım Allah’tan öle / Lülesi ellere kala / İçen der rahmet canına…