Kahvaltı yemiyorum. Kahvaltılıkları beğenmediğimden değil. Kahvaltı yemeğiyle öğlen yemeği arasında seçim yapmam gerekse her zaman yumurta ve kızarmış ekmeği seçerim. Sorun sadece sabahın yedi buçuğunda işe gitmek için evden çıkarken acıkmış olmamam.
Hatta çoğu zaman neredeyse öğle vaktine kadar acıkmıyorum. Yani sabah kahvesi dışında öğlene kadar pek bir şey yiyordum denemez. Bu alışkanlığım beni; kendime, beslenmeme, çalışma hayatıma ve sağlığıma nasıl zarar veriyor olduğuma dair bir dolu nasihata maruz bıraktı. Günün en önemli öğününü atlamak için salak olmak gerek değil mi?
Diğer birçok beslenme tavsiyesi gibi kahvaltının gücü hakkındaki inanışlarımız da yanlış anlaşılmış ve taraflı araştırmalara dayanıyor.
Kahvaltıyı atlamak ve kötü sağlık arasındaki bağlantıyı gösteren bir araştırma bulmak için çok çaba sarf etmenize gerek yok. Circulation dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, kahvaltı yapmayan erkeklerin koroner kalp rahatsızlıklarına yakalanma riski kahvaltı yapan erkeklere göre daha yüksek. Ancak kahvaltı üzerine yapılan tüm araştırmalar gibi bu da sadece bir bağıntı gösteriyor, neden-sonuç göstermiyor.
Bu konu diğer birçok konudan daha fazla yayın yanlılığından muzdarip. Amerikan Klinik Beslenme Dergisinde 2013'te yayınlanan bir araştırmada, araştırmacılar bu konuya özel olarak eğilmek amacıyla, literatürde kahvaltının obezite üzerine etkisine dair yapılan çalışmaları gözden geçirdiler. Araştırmacıların ilk fark ettikleri şey, beslenme araştırmacılarının kahvaltıyı es geçmek ve obezite arasında korelasyon gösteren sonuçlar yayınlamayı çok sevdikleri oldu.
Ancak, bulguların raporlanmasında önemli hatalar buldular. İnsanlar elde ettikleri sonuçları devamlı kahvaltıyı es geçme ve obezite arasındaki ilişki varmış şeklinde yorumlama eğilimindeler. Elde ettikleri bulguları açıklamak için sürekli yanlış bir biçimde nedensel (neden-sonuç ilişkisine dayalı) dili kullandılar. Başkalarının bulgularını yanlış yönlendirici şekilde alıntıladılar. Ve başkalarının bulgularını alıntılarken de yanlış biçimde nedensel dili kullandılar. İnsanlar kahvaltıyı es geçmenin kötü olduğuna inanıyorlar ve sizin de buna inanmanızı istiyorlar.
Gözlemsel araştırmalar üzerinde yapılan düzgün incelemelerde, bu alanda metodoloji hatalarına ve yanlı yayından etkilenen araştırmalara dikkat çekiliyor. Aradaki bağıntıya şüpheyle yaklaşılmalı ve yeni örneklerle doğrulanmalı.
Bu alanda az da olsa randomize kontrollü çalışma mevcut. Bunlar beslenme üzerine yapılan diğer araştırmaların çoğu gibi metodoloji olarak zayıf da olsa kahvaltının gerekliliğini destekleyen araştırmalar değiller.
Bu alanda 2014 yılında yapılan bir araştırmada, kahvaltıyı atlayanların kahvaltı yapmalarını sağlamak ve kahvaltı yapanların kahvaltıyı atlamalarını sağlamak iki grup arasında kilo verme açısından bir fark yaratmadığının bulunması bu alandaki karışıklığı daha da artırdı. Ancak 1992 yılında aynı şeyi yapan başka bir çalışmada her iki grup da kilo verdi. Yani dengeli bir perspektif gösteriyor ki aslında olan biten hakkında hiçbir fikrimiz yok.
Araştırmaların çoğu yiyecek endüstrisi tarafından finanse ediliyor, ki bu da bariz bir yönlendirme. Kellogg's firması, kahvaltıda mısır gevreği yemenin daha zayıf olmakla ilişkisi olduğunda dair, yüksek sayıda alıntılanan bir çalışmayı finanse etti. Quaker isimli yulaf firması yulaf veya dondurulmuş mısır gevreği yemenin kolesterolü düşürdüğünü gösteren bir çalışmayı finanse etti.
Çocuklara odaklanan ve kahvaltı yapan çocukların daha zayıf olduğunu ileri süren birçok araştırma var ama bu araştırmalar da yetişkinler üzerindeki araştırmalara benzer hataları içeriyor.
Peki kahvaltı yapan çocuklar okulda daha başarılı olması durumu? Sistematik incelemeler durumun genelde bu olduğunu gösteriyor. Ancak araştırmanın çoğunun okulda çocuklara verilen kahvaltı programlarına odaklandığını göz önünde bulundurmalısınız.
Kahvaltının çocuklarda öğrenme ve ilerlemeyi artırıyor gibi gözükmesinin nedenlerinden biri maalesef çocukların yeterli derecede beslenmemesi. Açlık ABD'de her yedi evden birini, diğer deyişle 15 milyon çocuğu etkiliyor. Çoğu çocuğa okulda kahvaltı yerine öğle yemeği veriliyor.
Aç olan çocukların beslendiklerinde daha iyi performans göstereceklerini öngörmek zor değil. Ancak bu ve halihazırda iyi beslenen ve kahvaltı yapmak istemeyen çocuklar üzerinde test yapmak aynı şey değil.
Kahvaltı yapmayan çocukların iki kahvaltı yapan çocuklara göre daha fazla kilolu olma eğilimde oldukları bulundu. Ama bunun nedeni daha fazla kahvaltı isteyen çocukların eve aç olarak gitmesi gibi duruyor. Yani bu kahvaltı yemek kilo vermenize yardımcı olur anlamına gelmiyor.
Sonuç olarak, kahvaltının önemi hakkındaki bulgular karışık. Eğer açsanız kahvaltı yapın. Ama eğer size nasihat verenleri dinlemeyip kahvaltıyı es geçerseniz kendiniz kötü hissetmeyin. Kahvaltı mistik güçlere falan sahip değil.