Kahveyle ilgili kulaktan dolma bilgileri bırakıp güvenilir tıbbi araştırmalara bakıldığında faydasının, olası zararlarından çok daha fazla olduğunu söylemek mümkün görünüyor.
Kahvenin kan basıncını arttıracağı, kalp ritm bozukluğu, şeker hastalığı, felç ve mide ülseri riskini arttırdığını iddia edenler bilimsel kanıtlara dayanmıyorlar. İstanbul Florence Nightingale Hastanesi, Sağlıklı Yaşam Merkezi Direktörü, Dr. Özgür Şamilgil bizde 40 yıllık hatırı olan kahvenin özelliklerine dikkat çekiyor;
Tip 2 diyabet
Şekersiz günde 3-5 bardak içilen kahvenin şeker hastalığı riskini yüzde 25-50 arası azalttığını gösteren yayınlar giderek artıyor.
Tip 2 diyabet
İnsülin direncini azaltarak hücre içine şeker girişini 2 kat arttırarak kan şekerinde yükselmeyi engelliyor, iştahı azaltarak fazla yemeyi engelliyor, metabolizmayı yüzde 20 kadar hızlandırarak yağ yakılmasını arttırdığı düşünülüyor.
Alzheimer ve bunama
Yaşa bağlı erken bunama ve Alzheimer riskini azalttığı, ortaya çıkışını geciktirdiği, beynin yaşlanmasını yavaşlattığı biliniyor.
Parkinson hastalığı
Düzenli kahve tüketiminin parkinson hastalığına karşı koruyucu etkisi olduğunu destekleyen yayınlar giderek artıyor.
Karaciğer hastalığı
Alkol tüketimi ve fazla şeker tüketimine bağlı karaciğer yağlanması ve hasarını engelleyici, karaciğer kanseri riskini azalttığı düşünülüyor.
Rektum kanseri
Kalın bağırsağın en alt kısmının kanser riskini özellikle kadınlarda düşürdüğü ama kalın bağırsak riskini azaltmadığından bahsediliyor.
Kalp ritm bozukluğu
Günde 1-3 bardak içilen kahvenin aritmi riskini yüzde 25 azalttığı fakat kafeine hassas kişilerde ise riski arttırabileceği bildiriliyor.
Kalp damar hastalığı
Günde 3 bardak kahve tüketenlerin daha az ve daha çok tüketenlere göre kalp damarlarında kalsiyum yani kireç birikiminin daha az olduğu dolayısıyla kalp krizi riskinin azaldığı düşünülüyor.
Kalp damar hastalığı
Dolayısıyla az veya çok tüketmek fayda sağlamıyor, günde 3 bardak kadar tüketmek gerekiyor. Bazı kişilerde kahvenin kötü kolesterol düzeyini arttırabildiği biliniyor, bu kişilerin filtre kahve tüketmeleri durumu düzeltiyor.
Safra kesesi taşı
Düzenli kahve tüketenlerde tükenmeyenlere göre safra kesesi taşı daha az rastlanıyor.
İnme
Çalışmalar günde 1-4 bardak kahve tüketiminin felç riskini yüzde 20 civarı azalttığını gösteriyor.
Prostat kanseri
2011'de yayınlanan 50 bin kişiyi inceleyen bir araştırma prostat kanseri riskinin günde 3 bardak kahve tüketenlerde yüzde 30, 6 bardak tüketenlerde yüzde 60 azaldığını bildiriyor. Benzer şekilde kesin olmamakla beraber böbrek kanseri riskini de azaltabileceği düşünülüyor.
Kemik erimesi
Günde 6-8 adetten fazla kahve tüketiminin, yeterli kalsiyum ve magnezyum içeren gıda tüketmeyenlerde kemik erimesine neden olabileceği tahmin ediliyor. Kahvenin faydası neye dayanıyor? Taze çekilmiş ve demlenmiş kahvenin esas faydasının, içerdiği kafeinden daha çok, polifenol grubu antioksidanlardan flavinoid, klorojenik asid, E vitamini, glutation gibi maddelerin zenginliğine bağlanıyor. Ayrıca kafeinin beyin ve kas hücrelerinin yenilenmesini sağlayan bir maddenin üretimini arttırdığı, yaşlanmayı yavaşlattığı biliniyor.
Ağrı kesici etkisi
Ağrıya dayanıklılık sağladığı ve ağrı kesici ilaçların etkisini arttırdığı için bazı ilaçların içine kafein ekleniyor. Bu nedenle kafein içeren ilaçlarla beraber kahve tüketimine dikkat etmek gerekiyor.
Bağımlılık
Günde 2-3 bardak kahve tüketenlerin, zayıf bir bağımlılık hissettikleri, bırakmak zorunda kalırlarsa 1 hafta içinde azaltarak sorun yaşamadan bırakabildikleri biliniyor.
Ağrı kesici etkisi
Kafein miktarı neye bağlı?
Kahve, aynı miktarda çayın 2 katı kadar kafein içeriyor.
Sanılanın aksine koyu kavrulmuş kahve uzun süre ısıya maruz kaldığından daha az kafein içeriyor. Mırra (Arap usulü kahve) en az, Türk kahvesi orta, espresso İtalyan kahvesi ise en çok kavrulan kahve olarak sıralanıyor.
Ağrı kesici etkisi
Koyu kavrulmuş kahvenin ise, faydalı maddeleri en yüksek oranda içerdiği biliniyor. Hatta en koyu kavrulmuş kahve, mide asidini fazla arttırmadığı için daha rahat içilebiliyor. Üstelik az kavrulmuş kahveye göre daha çok kilo verdiriyor.
Yapılan bir araştırmaya göre, her gün belirli miktarda çay ve kahve tüketimi kişilerde bazı rahatsızlıkların daha az görülmesine sebep oluyor.
İşte kahve ve çay tüketiminin fayda ve zararları...
Bazı uzmanlar, günde 3 veya 4 fincan çay içmenin kalp krizi riskini azaltabileceğini düşünüyor.
Uzmanların çayın faydaları üzerine iddiaları şöyle:
Tip-1 diyabetten korunmaya yardımcı oluyor.
6 hafta boyunca günde 4 fincan siyah çay içmek stresi azaltıyor.
Florür içerdiği için diş sağlığını korunmasına katkı sağlıyor.
Yeşil çayın ise akciğer kanserine karşı koruma sağladığı iddia ediliyor.
Çay, kişilerin yaşlanma hızını yavaşlatıyor.
Obezitiye karşı koruyor.
Yeşil çay, kadınlarda görülen kanseri yüzde 60 oranında azaltıyor.
Çayın zararlarına da değinen uzmanlara göre, çay İçinde pestisit bulunduğu için sağlığı tehdit edebiliyor.
Uzmanların çayın zararları üzerine iddiaları şöyle
İçinde bulunan tanin, demir emilimini azaltıyor.
Uzmanlar, çaya süt eklemenin çayın olumlu özelliklerini ortadan kaldırabileceğine inanıyor.
Çayın içinde bulunan kafein kan basıncının yükselmesine sebep oluyor.
Uzmanlara göre, kahve Tip-2 diyabetten korunmaya yardımcı oluyor.
Karaciğer kanserinden koruyor.
Alzheimer'ın oluşmasını engelliyor.
Kalp krizi riskini azaltıyor.
Kısa vadede hafızayı güçlendiriyor.
Ağrı kesici gibi ilaçların etkinliğini arttırıyor.
Araştırmaya göre, kahve tüketimi dişlerde solmaya sebep oluyor.
Kalpteki kan akışını azaltıyor.
Kahvenin içinde 100'den fazla kimyasalın bulunduğunu belirten uzmanlar, bu kimyasalların bazılarının kanserojen olduğunu belirtiyor.