İhsan DÖRTKARDEŞ/MARDİN, (DHA)- MARDİN'de sayıları giderek azalan Süryanilerin son 15 yılda dönmeye başladığını belirten Kırklar Kilisesi Başpapazı Gabriel Akyüz, "Güven devam ettikçe, dönüşler de devam edecektir. Bu konuda devletin de yardımcı olmasını istiyoruz” dedi.
'Dillerin ve Dinlerin Kavşak Noktası' olarak nitelendirilen Mardin'de yüzyıllardan bu yana yaşamlarını Müslüman halk ile iç içe sürdüren Süryanilerin İstanbul ve Türkiye dışına büyük ölçüde göç etmesi ile sayıları oldukça azaldı. Her hafta değişik bir kilisede pazar ayinine katılan Mardin'deki merkez Artuklu ilçesindeki Süryaniler, genellikle kuyumculuk ile yaşamlarını sürdürüyor. Mort (Azize) Şmuni Kilisesi'ndeki yapılan ayini yöneten ve ardından İstanbul'dan gelenlerin isteği üzerine onlarla aynı yerdeki mezarlığa giderek dua eden Süryani Kırklar Kilisesi Başpapazı Gabriel Akyüz, Mardin ve Güneydoğu’nun diğer yerleşim birimlerindeki Süryani sayısının giderek azaldığını anlattı. Başpapaz Gabriel Akyüz, “Şu an Mardin merkezde 90 ailemize mensup 400-500 kişi yaşıyor. Bölgede 5 bin Süryani daha bulunmaktadır. Bölgede kiminde 10, kiminde 20-50 ailenin yaşadığı 25’e yakın köyümüz var. Köylerde yaşayanlar çiftçilik, hayvancılıkla, şehirde yaşayanlar meslek, sanat ile geçimini sağlamaktadır” dedi.
Başpapaz Gabriel Akyüz, bölgedeki Süryani sayısının yaz aylarında ziyarete gelenlerle birlikte 10 bine kadar çıktığını anlatırken, “Mardin kent merkezinde bir bölümü 4-5’inci yüzyıldan kalma 11 kilisemiz var” diye konuştu.
GÖÇLER VE GERİ DÖNÜŞ
Başpapaz Gabriel Akyüz, bölgedeki Süryani göçünün tek aşamadan oluşmadığını ifade ederken, şöyle devam etti;
“Göç olayı yüzyıldan beri değişik merhalelerle 1895’lerden beri devam etmekte. 1920’de hızını almış, 1930’lara kadar devam etmiş. Sonra 1940’larda yine bir göç dalgası olmuş. 1960, 70’lerde ve 80’lerde de bir göç dalgası oldu. Son 15 yılda Süryaniler’in Güneydoğu’ya dönüşleri başladı. Şimdiye kadar 60-70 aile dönüş yaptı. Dönüş yapmayanların çoğu da evlerini tamir etmeye geliyor, köylerine sahip çıkıyorlar, yeni evler yapıyorlar. Öyle bir hareketlilik de var. Dönüşlerin artmasını tabii ki bekliyoruz. Bu, devletin durumuna bağlı. Geçmişte dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’in ‘Dönenler güvencemiz altındadır’ sözüne güvenerek dönüş yapanlar oldu. Güven devam ettikçe, dönüşler de devam edecektir. Beklentimiz buradan göç eden cemaatimizin tekrar bu topraklara dönüş yapmasıdır. Bu topraklar atalarımızın. Bu topraklarda 6 bin yıllık geçmişimiz var. 100 yıldır göç etmiş buradan giden Süryaniler tekrar dönüş yapmalarını, geri gelmelerini bekliyoruz. Bu konuda devletin de yardımcı olmasını istiyoruz.”
Kırklar Kilisesi Başpapazı Gabriel Akyüz, ‘Dil ve dinlerin kavşak noktası’ olarak nitelendirilen Mardin’de ve diğer kentlerde yüzyıllardan bu yana bölgedeki Müslümanlar’la iyi ilişkiler içerisinde olduklarını anlattı. Akyüz, sevgiye dayalı kültüre sahip olduklarını herkesi kucaklayıp sevdiklerini ifade ederken, “Bizde intikam, kin, nefret yoktur. İncil’in bize vermiş olduğu emir doğrultusunda insanları severiz. Bizde düşmanlık yoktur. Bizde sevgi esastır, herkesi seviyoruz.” diye ekledi.
İstanbul Yeşilköy’de oturduğunu anlatan Süryani bir kadın, “Mardin’de köyümüz var, her yıl 2 kez mısır ve buğday ekim ve hasadı için geliyoruz. Bölgedeki Süryanilerin büyük bölümü bölgeyi terk etmiş durumda. Buradan giden Hristiyanların hemen hepsi İstanbul’da. Çocuklarımızın geleceği için dönemeyiz. Köyümüzde ne okulumuz, ne kilisemiz var hiçbir şey yok” dedi.
'KOŞULLAR, 1990'LARA GÖRE ÇOK GÜZEL'
Feride Akyüz, ana dili Süryanice’yi evlendikten sonra öğrendiğini, okur-yazar hale geldiğini anlatırken, “Zor bir dil. Ama insan bir şeyi istediğinde başarır. Manastırda, medreselerde öğretiliyor. Ben Mardin’de yaşıyorum. Neden dönüş olmasın, burası hoşlarına giderse neden olmasın? Bölgedeki koşullar 1990’lara göre şu an çok güzeldir. Bence dönülür” diye konuştu.
'MARDİN HASRETİ İLE YAŞAYACAKLAR'
Mardin’deki son Süryani telkari ustası Suphi Hindiyerli, kendisinin yıllar önce gittiği İstanbul’dan doğduğu kente sanatını geniş kesimlere yayma amacıyla dönüş yaptığını başarılı olamadığını anlatırken, “Gidenlerin döneceğine inanmıyorum. Çoğu orada düzenlerini kurdu. Onlar bundan sonra hep Mardin hasreti ile yaşayacaklar” dedi.
FOTOĞRAFLI