Finans piyasalarında sıklıkla ismi geçen kaldıraçlı işlem bir tür yatırım stratejisidir. Kaldıraçlı işlemler hem Forex piyasasında hem de kripto para borsalarında yapılabilmektedir. Kaldıraçlı işlemin esas amacı getiri sağlayacak olan yatırım aracının getiri oranını artırmaktır. Yatırım konusunda deneyim isteyen ve yüksek risk barındırmasıyla ön plana çıkan kaldıraçlı işlem nedir?
Kaldıraçlı işlem, borsada az miktardaki sermaye ile daha fazla kar elde etmek için işlem hacmini artırmaya yarayan bir stratejidir. Kaldıraçlı işlemde yatırımcının kullandığı kaldıraç oranına göre sermayesi katlanmaktadır. Örneğin 3X kaldıraç kullanarak 10.000 TL ile işlem açıldığında işlem sanki 30.000 TL ile yapılmış gibi açılır. Yatırımcı bu şekilde elinde olan para ile yüksek hacimli işlemler yaparak karını artırmaktadır. Ancak kaldıraçlı işlemin avantajlarının yanında büyük tehlikeleri de vardır. Kaldıraçlı işlemler yatırımcının beklediği gibi kar elde etmediğinde, zarara uğradığında yatırımcı işleme koyduğu kaldıraç oranında zarar eder.
Kaldıraçlı işlemler Forex piyasasında veya kripto para piyasasında kullanılabilir. Kripto para borsasının çok hızlı ve büyük iniş çıkışlara sahip olması bu borsalardaki kaldıraçlı işlemlerin de hızlı ve büyük kar-zarar getirdiği anlamına gelir. Bu nedenle kripto para borsalarında kaldıraçlı işlem yapmak daha hızlı ve yüksek kar getirebileceği gibi daha fazla zarar getirme tehlikesini de barındırır.
Finansal kaldıraç, şirketlerin faaliyetlerini sürdürmek ve net karlarını artırmak için ne kadar borç kullanabileceğini gösteren bir terimdir. Finansal kaldıraç, şirketlerin faaliyet karındaki değişimin hisse başına ne kadar etki ettiğini göstermektedir. Finansal kaldıraç etkisi, ölçmek için finansal kaldıraç derecesi terimiyle ifade edilir ve DFL olarak kısaltılır.
Şirketlerin finansal kaldıraç derecesi, toplam borçlarının toplam varlıklarına bölünmesiyle hesaplanmaktadır. Bir şirketin borçları ve giderleri ne kadar fazlaysa o kadar yüksek finansal kaldıracı var demektir. Şirketlerin finansal kaldıraç derecesinin yüksek olması o kadar çok borç altına girebileceklerini ve dolayısıyla finansal anlamda risk taşıdıklarını gösterir. Şirketlerin finansal derecesinin yüksek olması, herhangi bir nakit akışı sıkıntısında şirketin iflas edebileceğinin bir göstergesidir.
Kaldıraçlı işlemler Forex piyasalarında oranlarla ifade edilmektedir. 100:1, 50:1, 10:1 gibi oranlar, yatırımcının işlem yapmak istediği tutarın ne kadar oranında sermaye vermesi gerektiğini belirler. Kaldıraçlı işlem örnekleri vermek gerekirse 10:1 kaldıracında yatırımcının 10.000 dolarlık işlem yaptığını ve bu işlemden %10 kar kazandığını varsayalım. İşlemden gelen 1.000 dolarlık kar, kaldıraç nedeniyle 10.000 dolar olur. Yüksek kaldıraçlı işlemler bu oranların büyük olması anlamına gelir. Örneğin 50:1 gibi bir kaldıraç yüksek kaldıraçtır çünkü sermayenin 50 katı kadar bir işleme olanak verir.
Kaldıraçlı işlem kullanmaya yeni başlayan yatırımcılara kaldıraç oranını düşük tutmaları tavsiye edilir. Kaldıraç oranı ne kadar az olursa potansiyel zarar da o kadar az olacaktır ve böylece yatırımcı az zararla deneyim kazanma imkanı bulacaktır. Piyasaya yeni giren yatırımcıya ise kaldıraçlı işlem yapması önerilmez.
Kaldıraçlı işlemler Forex piyasalarında veya kripto para borsalarında yapılmaktadır. Kaldıraçlı işlem yapmak için öncelikle bu borsalara kayıt olmak gereklidir. Borsalara kayıt olduktan sonra işleme başlamak için borsa cüzdanına para yüklenmelidir. Borsaların kaldıraçlı işlem yapmak için arayüzleri vardır. Bu arayüzlerde kaldıraç araçları yer alır. Her borsa için bu arayüz ve araçlar farklı şekillendirilmiş olabilir. Kaldıraçlı işlemlere başlamadan önce seçilen borsanın tanınması gereklidir.
Kaldıraçlı işlemleri yaparken en önemli nokta pozisyonun belirlenmesidir. İşlem pozisyonunun belirlenmesi çeşitli analizler ve grafik okumaları gerektirmektedir. Pozisyon belirlendikten sonra ne kadar miktar ile alım-satım yapılacağı ve kaldıraç miktarı seçilir. Bu araçlarda seçim yapıldıktan sonra işlem başlatılır. Kaldıraçlı işlemlerde araçlarının yanlış kullanılmasını önlemek için borsaların çoğu kaldıraç kullanımı ile ilgili bilgilendirme metinleri içermektedir. Yatırımcıların kaldıraçlı işleme başlamadan önce iyi bir araştırma yapıp kendilerini test etmeleri daha doğru olur.