ANKARA (İHA) - Sağlık Bakanlığı, günümüzde nedeni bilinen ölümler sıralamasında kalp-damar hastalıklarına bağlı ölümlerden sonra ikinci sıraya yükselen kansere karşı savaş ilan etti.
Bakanlık ve Avrupa Birliği (AB) işbirliği ile yürütülen "Kanser Tarama ve Eğitim Merkezleri Projesi" kapsamında 11 ilde Kanser Tarama ve Eğitim Merkezi açıldı. Bununla birlikte 29 ilde Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi kuruldu. Kanser, sakat bırakması, organ-doku kaybı ile ekonomik kayıplara neden olması ve öldürücü olması dolayısıyla ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Tanı-tedavi metodlarının gelişmesi ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak kanserin tedavisinde de başarı oranları önemli ölçüde artıyor. Kanserde tedavi maliyeti oldukça yüksek rakamlara ulaşabiliyor. Ancak erken tanı ile teşhis edilebilen kanserlerde erken tanı konulduğu takdirde hastanın ve ülkenin kayıpları önemli ölçüde azaltılabiliyor. Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO), "Herkese Sağlık Programı" hedefleri doğrultusunda "Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezleri Projesi"ni hayata geçirdi. Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezleri il devlet hastanelerine entegre olarak, gerektiğinde hastanenin tüm imkanlarından faydalanacak şekilde tesis edildi. Bu merkezlerde erken tanı kriterlerine uyan ve Türkiye'de sık görülen meme ve serviks kanserlerinde erken dönemde tanı konulması, kanser tanısı konan hastalara gerekli tıbbi yönlendirme ve tedavi merkezlerine sevki hedefleniyor. Sözkonusu merkezler aynı zamanda sağlık personeli ve halkı kanser konusunda bilgilendirme ve bilinçlendirmeye yönelik olarak eğitim faaliyetlerini de gerçekleştiriyor. Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezlerinde Hastanedeki Kanser Kayıt Birimleri ile koordinasyon sağlanarak, kanser konusunda istatistiki kayıtlar da tutuluyor. Kanser kayıtları ile elde edilen verilerin sonuçları doğrultusunda Epidemiyolojik araştırmaların planlanması ve özellik gösteren kanser türlerine göre WHO'nun önerileri doğrultusunda tarama programları planlanarak gerçekleştirilecek. 1995 yılından bugüne kadar 29 ilde devlet hastanelerine entegre olarak Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi açan Sağlık Bakanlığı, bu merkezlerin standart uzman hekim, pratisyen hekim ve diğer personel ihtiyacını karşıladı.
AB ve Sağlık Bakanlığı işbirliği ile açılan Kanser Tarama ve Eğitim Merkezleri'nin finansmanının büyük bir kısmı AB hibe programından karşılanıyor. 10 Şubat 2004 tarihinde resmi açılışları yapılan bu merkezler 9 ilde devlet/numune hastanelerine entegre, 2 il de (Antalya, Diyarbakır) Sağlık Müdürlüğüne bağlı olarak kuruldu. Faaliyetleri AB tarafından denetlenecek olan merkezlerin sorumlu hekimleri, genel cerrah, radyolog, iletişim sorumlusu, dermatolog, patolog, jinekolog, pratisyen hekim ve radyoloji teknisyenlerinin eğitimleri tamamlandı. Ayrıca 'Ulusal Meme Tarama Standartları' hazırlanarak, tüm illerdeki sağlık kuruluşlarına gönderildi. Pilot tarama programının uygulanacağı Erzurum ve Balıkesir'de 2004 yılı 2. yarısından itibaren tarama faaliyetine geçildi.
Bu arada, halk eğitimleri il eğitim ekipleri, kanser kayıt elemanları ve kanser erken teşhis ve tarama merkezleri eğitim elemanlarınca geçekleştirilen çalışmalar şöyle:
"- Okullar, halk eğitim merkezleri, kurslar (dikiş-nakış, kuran kursları vs.) kahvehaneler, fabrikalar gibi insanların yoğun olduğu yerlere afiş, broşür, kitap dağıtımı ve video kaset gösterileri ile eğitim verildi.
- Kanser ile ilgili olarak panel, toplantı, seminer, konferansların düzenlenmesi sağlandı.
- Özellikle Kanser Haftası (1-7 Nisan), Dünya Sigarasız Günü (31 Mayıs), Dünya Lenfoma Günü (15 Eylül), Meme Kanseri Bilinçlendirme Ayı (1-30 Ekim) ve diğer zamanlarda radyolar, televizyon kanalları ve yazılı basının da azami desteği alınarak kanser konusunda gündem oluşturulması, eğitimlerde bu kurumlardan da yararlanılması sağlanıldı.
- 30 sağlık projesi ili ve Ege bölgesi illerinde, "Meme Kontrol Programı" kapsamında ebeler 15-49 yaş kadın grubuna yılda 2 dönem halinde meme muayenesi eğitimi vererek, farkındalığın arttırılmasına yönelik halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesini temin ettiler".
Kanser Tarama ve Eğitim Merkezi açılan 11 il şunlar: "Ankara, İstanbul, Trabzon, Balıkesir, Erzurum, Edirne, Gaziantep, Sivas, Diyarbakır".
Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi açılan 29 il şunlar: "Ankara, İstanbul, İzmir, Afyon, Amasya, Nevşehir, Kahramanmaraş, Çanakkale, Rize, Yalova, Hatay, Bolu, Kütahya, Bursa, Giresun, Niğde, Burdur, Samsun, Kayseri, Kilis, Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Elazığ, Ardahan, Malatya, Kırklareli, Denizli, Manisa".
Aydın ve Muğla'da Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi'nin kuruluş aşamasında olduğu, Isparta'daki üniversite ile ortaklaşa kurulan merkezin hukuki sorunun ise çözüm aşamasında bulunduğu belirtildi.