Karadağ'da Kurtarma Kazıları Devam Ediyor

MEHMET ÇETİN - Karaman Karadağ'da bulunan tarihi ören yerlerindeki kurtarma kazıları devam ederken Değle ören yerindeki 2 kilise tamamen ortaya çıkarıldı. Onlarca kilisenin bulunduğu bölgede ilk defa duvar resimleri ve mozaik parçaları ile yazıtlara rastlandı. Karaman Müze Müdürü Abdülbari Yıldız, AA muhabirine yaptığı açıklamada il merkezine 45 kilometre uzaklıktaki Değle ören yerinin milattan sonra 4. ve 9. yüzyıllar arasında çok aktif şekilde piskoposluk merkezi olarak kullanıldığını söyledi. Müze Müdürlüğü olarak 1 Nisan'da burada bulunan bir kilisede temizlik çalışmalarına başladıklarını ifade eden Yıldız, "Bu temizlik çalışmalarının amacı Karaman'ı inanç turizmine kazandırmak ve buranın turizm destinasyonu oluşturmaktı. İlk 35 günlük süreç içerisinde 31 nolu kilisenin temizleme çalışmalarını tamamladık. Şu anda ziyarete açık halde" dedi. Haziranın ilk haftasında da 32 nolu kilise olarak adlandırdıkları bazilika ve haç planlı kilisede başlayan çalışmaların bitmek üzere olduğunu ifade eden Yıldız, şunları kaydetti: "32 nolu kilisede yapılan çalışmalar çok ilgi çekiciydi. Yapı içerisinden yaklaşık 2 metre dolgu çıkardık. Önceden yıkıntı gibi gözüken yapı, tüm haşmetiyle karşımıza çıktı. Çalışmalar sırasında kilisenin apsis bölümünde tahrip olmuş mozaik kalıntılarıyla karşılaştık. Bitkisel bezemeli olan bu mozaiğin, antik dönemde tahribat gördüğünü düşünüyoruz. Yine duvarda belli belirsiz bir resim var. Kilise 9. yüzyıldan sonra terk edilmiş. Burada 9 yüzyıl sonrasına ait çok sayıda mezarlar bulduk. Bu mezarların büyük çoğunluğunun Hristiyan kökenli kişilere ait olduğunu düşünüyoruz. Vasiyet üzerine buraya defnedilmiş cenazeler. Kimlere ait olduğu hakkında bir bilgi yok. Birçoğu tabut ile defnedilmiş. Yalnız halk tabakasından insanlara ait değiller. Aristokrat mezarları diyebiliriz. Burada ölen din görevlileri değil de başka yerde ölmüş fakat buraya gömülmüş aristokratlar olarak düşünüyoruz. Herhangi bir isimlendirme yapamadık. Mezarları da numaralandırdık." - Yazıtların çevirisi yapılıyor Ayrıca bu kilisede yeni yazıtlar bulduklarını ve bu yazıtların tarihe ışık tutacağını vurgulayan Yıldız, "Bu yazıtların çeviri işlemleri devam ediyor. Bu yazıtlardan çıkan sonuçlara göre belki bu kiliseye bir aziz, bir piskopos ismi verebileceğiz. 31 nolu kilisede 'Gorgios' diye bir isimden bahseden bir yazıt vardı. 31 nolu kiliseye 'Gorgios' ismi verilebilir. Bu kilisede kantaros üzerinde bir kuş motifi bulduk. Kantaros antik dönemde kutsal sayılan bir testidir. Literatür araştırmamızda 1916 yılında da bu kuş motifine ait detaylı bilgileri görüyoruz. Kuş figürünün üzerinde yaptığımız incelemelerde Karamanoğlu Beyliği'nin simgesi olan Ongun kuşuyla birebir benzerlik gösterdiğini gördük. Bu da Ongun kuşunun Karamanoğulları'ndan önce de bölgede simgesel varlık olduğunu gösteriyor. Kutsal sayılan 2 simge aynı yerde kullanılmış" dedi. Dünyada çok az yerde bu kadar yoğun dini yapının bir arada bulunduğunu anlatan Yıldız, "Karadağ'ın her yerinde dini yapı kalıntıları var. Değle ören yerinin aşağı tarafında Üçkuyu ve Madenşehri köyleri var. Buralarda da onlarca kilise kalıntısı bulunuyor. Bölge 'Binbirkilise' olarak bilinmekte. Şimdi 33 nolu kilisede çalışmalara başlanacak. 15 Eylül'e kadar çalışmalar sürecek ve 2014 yılı çalışmaları sona erecek. Gerekli bütçe sağlanırsa 2015 ve 2016 yıllarında da çalışma yapılması planlanıyor. Burası Türkiye için, Karaman için inanç turizminde bir merkez olabilecek bir potansiyele sahip" diye konuştu.