Eğer karat olmasaydı bu değerli taşlardan mücevher sektöründe yararlanılması çok zor olurdu. Mücevher yapmak için o taştan ne kadar kullanıldığı çok önemlidir. Elmas, pırlanta gibi bir çok değerli taşın ölçülmesi için kullanılan karat hakkında tüm bilgileri sizler için derledik.
Karat; pırlanta, elmas, yakut gibi değerli taşların ağırlığını belirlemek için kullanılan bir ölçü birimidir. 1 karat yaklaşık 200 mg ağırlığa sahiptir. Yani buda yaklaşık 0,2 grama denk gelmektedir. Mücevher satışlarında irili ufaklı karat cinsi ya da karattan daha küçük ağırlıkta taşlar da satılmaktadır. Elmas ve diğer değerli taşların ölçümü tamamen karat cinsinden belirlenmektedir.
Keçi boynuzu çekirdek ağırlığı olarak ifade edilen karat, mücevher piyasasını belirleyen önemli faktördür. Karat; pırlantanın boyutu, ağırlığı gibi terimlerde ön plana çıksa da kalite açısından da çok önemli etkendir.
Pırlantalar doğadan çok küçük bir şekilde çıkarıldığından, yüksek karatlı pırlantalar yüksek değere satılmaktadır. Karat büyüklüğü üzerinde belirli bir formül bulunmamaktadır. Ayrıca aynı karat değerinde iki farklı pırlantanın değeri farklı da olabilmektedir. Mesela 60 karatlık pırlanta yüzükle 10 karatlık arasında fark vardır. Fakat tek ölçü kesinlikle karat değildir. Karatı yüksek olan pırlantalar çok şık, kaliteli ve göz alıcı durmaktadırlar.
Piyasa içinde 1 karat pırlanta tek taş yüzük fiyatlandırılması 25 bin TL'den başlar ve 50 bin TL'ye kadar çıkabilmektedir. Fakat bu fiyatlar değişkenlik gösterebilmektedir. Pırlantaların ağırlık durumu 1 karat altında ise santim ölçüsü kullanılmaktadır. Pırlantaların değeri 4C kuralına göre belirlenmektedir. Kesim (Cut), Renk (Colour), Berraklık (Clarity) ve Karat (Carat) kuralı oluşturmaktadır.
Bir pırlantanın kaç karat olduğunu anlamanız için sertifikasına bakmanız yeterli olacaktır. Pırlanta ile birlikte size sunulan sertifikada satın aldığınız pırlantanın kaç karat olduğu yazılıdır. Sertifikalar pırlantaların adeta kimlik belgeleridir. Sadece pırlantanın kaç karat olduğu değil diğer önemli özellikleri de bu sertifikada yazılıdır.
Pırlanta satın alındığında verilen bu belge herkesin nasıl bir pırlantaya sahip olduğunu bilmesini sağlar. Genel olarak 4c şeklinde ifade edilen bilgilerde pırlantaların sertifikalarında yer alır. Bu kıymetli taşın karat değeri, rengi, berraklığı ve kesimi 4c olarak ifade edilen özelliklerdir. Bu özellikler aynı zamanda pırlantanın değerini de belirler. Dolayısıyla satın aldığınız ürünün 4c olarak ifade edilen özelliklerini bilmeniz gerekir. Bu özelliklerin tümünü pırlanta sertifikasında görebilirsiniz.
Aynı zamanda internet üzerinden online olarak sertifika sorgulama işlemi de yapabilirsiniz. Sertifika üzerinde yazan bazı bilgileri kullanmanız yeterli olacaktır. Bu sorgulama işlemini yaptığınızda da satın aldığınız pırlantaya dair merak ettiğiniz soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Elmasların karat ölçüleri hemen tanınmakta ve değerli taş ticaretlerinde kolaylıkla hesaplanmaktadır. Kuyumculukta değerli madenlerin ayarları belirlenirken de karattan yardım alınabilmektedir.
1 karat 0,2 gram (gr) ağırlığındadır bu sebeple 1 karat elmasın ağırlığı hesaplanırken 0,2 grama eşit olduğu bilinerek işlemler yapılır. Karat, elmasların büyüklüğü olarak algılansa da yalnızca ağırlığını belirten bir ölçü birimidir.
Karat ölçü birimi uzun yıllar boyunca 190 miligram ila 210 miligram arasında değişen bir değerdi. Ülkelerin tamamında değişiklik gösteren mücevherlerin ticareti zor ve karmaşık haldeydi. Bu sebeple Paris'te 1907 yılında düzenlenen bir konferans ile değerli taş ticaretine bir standart getirilmesi önerildi.
Ağırlıklar ve Ölçümler Konferansı, ortalama olarak 1 karatın 0,2 grama denk geldiğini söyledi. Ticareti kolaylaştırmak ve düzene sokmak adına ilk olarak Amerika ve Birleşik Krallık bu teklifi kabul etmiştir.
Berraklık ve Bulanıklık Etkileri:Pırlanta tektaş fiyatlarına etki eden faktörlerin başında berraklık gelmektedir. Berraklık pırlanta için oldukça önemli bir özelliktir pırlantanın soyu diyebileceğimiz kadar önemli olan berraklık pırlantanın doğada bulunduğu ve çıkarıldığı yeri ifade etmektedir.
Pırlanta taşlarında gruplandırma yapılırken lekesiz olan pırlantalar en üst sırada yer alır ve bunlar üzerinde hiçbir leke bulunmaz bu pırlantalar çok nadir olarak çıkarıldığı için fiyatları oldukça pahalıdır. Grupta ikinci sırayı ise çok hafif leke sahip olan pırlanta grubu almaktadır. Bu lekeler çok küçüktür ve gözle görünmezler genellikle pırlanta ürünlerde kullanılan taşlar arasında yer alır.
Üçüncü grupta ise mükemmel kaliteye sahip pırlantalar bulunmaktadır, bu pırlantaların fiyatları diğerlerine göre oldukça düşüktür yine bu pırlantalar mücevher sektöründe sıklıkla kullanılmaktadır.
Dördüncü grupta ise lekeleri büyüteç altında görülebilen pırlanta grupları yer almaktadır bu lekeler çıplak gözle görünmesi zor ve büyüteçle görülebilen lekelerdir, fiyatının ucuz olmasından dolayı en çok satılan pırlanta grubunda yer alır.
Son grupta yer alan pırlanta çeşitleri ise lekeleri çıplak gözle fark edilebilen parlaklığını yitirmiş pırlanta grupları yer alır. Bu grup olumsuz özelliklerinden dolayı genellikle tercih edilmez.
Renklerin Etkileri:Pırlantanın karat özelliklerinde fiyat değişikliğine neden olan faktörlerden diğerleri ise renklerdir. Pırlantalar sınıflandırılırken renk ayrımı yapılır en değerli olan pırlantalar ise renksiz saydam olan pırlantalardır, bu pırlantalar doğada çok nadir olarak çıkarıldığı için çok pahalı fiyatlarda satılır. En değersiz olan pırlanta rengi ise en sarımsı renkli olandır.