Çocuklarda kardeş kıskançlığını önlemek için ebeveynlere düşen görevleri **Dr. Arzu Türkkan
"Bebeğinizi Büyütürken/Onun Sorunlarına Mucize Çözümler (0-4 yaş)" adlı kitabında açıklıyor; biz de Mynet Kadın** sayfalarında sizinle paylaşıyoruz.
Çocuklar genellikle annenin büyüyen karnı, yeni bir bebek karyolası, yeni oyuncaklar ve küçük bebek bezleri gibi delillere rağmen eve yeni bir bebek geleceği gerçeğini tam olarak kavrayamazlar. Ta ki beklenen olay gerçekleşene ve kapıdan içeri bir bebek girinceye kadar.
İşte o anda anne kucağında bir bebekle eve geldiğinde çocuğunuzun yüzünde bir dehşet ifadesi oluşabilir. İçinde bu pis kokulu, sürekli bağıran, kıvranan bebeği yoksa annemle babam benim odama mı yerleştirmeye karar verdiler diye düşünebilir.
Bu karmaşık duygular ilk başta çocuğunuzun aşırı derecede öfkelenmesine ancak daha sonra da eve yeni gelen bebeğe karşı aşırı derecede korumacı davranmasına neden olabilir. Ancak endişe etmeyin, çünkü çocuğunuzda oluşan tüm bu kıskançlık belirtilerinin yoğunluğunu azaltmak için başvurabileceğiniz değişik yollar bulunuyor.
**1-4 yaş arası
**
Babayı teşvik etmek
Çocuğunuzun bakımını babayla ve küçük çocuğunuzla paylaşmanız işlerin yoluna girmesini kolaylaştıracaktır. Şayet baba sadece hafta arası işe giden ve hafta sonları eğlenmek için dışarı çıkan biriyse ona çocuğunuzun bakımı için gereken bazı angarya işleri yaptırabilirsiniz. Örneğin bebeğinizi beslerken eşiniz ve çocuklarınız da günlük ev işlerine yardımcı olabilirler. Üstelik işleri yaparken bir taraftan da çeşitli konularda sohbet edip eğlenebilirler. (Gökyüzü neden mavi, akşamüstü atıştırmak üzere nasıl çikolatalı kek hazırlanacak gibi.)
**1-4 yaş arası
**
**Hamilelik süresince
**
Hamilelik süresince hastaneye kontrol için giderken eğer mümkünse yanınızda çocuğunuzu da götürün. Böylece çocuğunuz kardeşini ultrason görüntülerinde görebilir ve kalp atış seslerini duyabilir. Aynı zamanda ona bebeğin ultrason görüntülerinin resimlerini gösterebilirsiniz ve ona karnınızda ne gibi hisler hissettiğinizi anlatabilirsiniz. Tüm bunlar onun yeni gelen bebeğe uyum sağlamasını kolaylaştıracaktır.
**2-4 yaş arası
**
Eğer çocuğunuz yeni bebeği aşırı derecede kıskanıyorsa hatta ona karşı saldırgan tavırlar gösteriyorsa büyük bir problemle karşı karşıyasınız demektir. Örneğin çocuğunuz bebeğini ısırıyorsa ya da bebeğe başka şekillerde zarar veriyorsa hiç vakit kaybetmeden hemen harekete geçmeniz gerekir. Böyle bir durumda öncelikle yapmanız gereken çocuğunuzu bebeğin yanından uzaklaştırmak ve ikisini asla yalnız bırakmamaktır. Bebeğinizle ilgilenmeye her ara verdiğinizde büyük çocuğunuzu da mutlaka odadan çıkarmanız ve ikisini yalnız bırakmamanız bebeğe zarar vermesine izin vermeyeceğinizi anlamasını sağlayacaktır.
Birçok anne çocuğunun kıskançlıklarını önemsiz görür ve çocuğunun küçük kardeşine o kadar da kindar olmadığını düşünür. Fakat unutmayın ki siz bu kadar iyimser olduğunuz bir anda çocuğunuz kıskançlığının etkisiyle bebeğin saçından bir tutam dolusu saç koparabilir. Bu nedenle bu durumu önemli görmeniz ve çocuğunuza, bebeğe ancak sizinle birlikte dokunabileceğine dair küçük bir ders vermeniz iyi olur.
Bu dersin ardından en az birkaç hafta boyunca çocuğunuzun bebekle hiçbir şekilde yalnız kalmasına izin vermeyin. Fakat bu tedbiri çocuğunuza karşı açıkça belli etmeden uygulayın.
Bu süre zarfında da kıskançlık duygusunun etkisi altında olan çocuğunuzun dikkat çekmeye çalışabileceğini ve bebekle tek başına kalabilmek için fırsat kollayabileceğini aklınızdan çıkarmayın. Tüm bu tedbirlerinize rağmen çocuğunuz küçük kardeşine karşı saldırgan tavırlar göstermeye devam ederse hiç vakit kaybetmeden profesyonel birinden yardım alın.
**2-5 yaş arası
**
**İlk ziyaret
**
Çocuğunuzun hastaneyi ilk ziyaretinde (hastane ziyaretine gitmeden önce hastane kurallarını öğrenin) ona yeni doğan bebek hakkında bir ön konuşma yapmanız iyi olur. İkisini karşı karşıya getirme işini bu konuşmanın sonrasına bırakın. Ancak çocuğunuzla konuşurken yeni gelen bebeğin yabancı biri değil onun küçük kız ya da erkek kardeşi olduğunu vurgulamayı ihmal etmeyin. Çocuğunuzun zamanla bu konuda kendini daha rahat hissettiğini anladıkça onunla daha çok konuşabilirsiniz.
Eğer bebeğe kısaca bakmak istiyorsa bunun için ona izin verin. Bu görüşmeyi onun eline küçük bir oyuncak vererek daha rahat hale getirebilirsiniz. Çocuğunuz eğer bebeğin ellerine ve ayaklarına hafifçe dokunmak istiyorsa, ona zarar vermeyeceğinden emin olduktan sonra dokunmasına izin verin. Daha sonra küçük bebeğin nasıl tutulacağını ve nelere dikkat etmek gerektiğini ona detaylı olarak açıklayın. Bu konuda çocuğunuza örnek olun.
**2-5 yaş arası
**
**Yardımda bulunmak
**
Büyük çocuğunuzun bebeğin bakımı konusunda size yardımcı olmasına izin verin. Onun da bu sürecin bir parçası olduğunu hissetmesi önemlidir. Diğer taraftan bazı çocukların bu sürecin bir parçası olmak istemediklerini de aklınızdan çıkarmayın. Siz de böyle bir durumla karşılaşırsanız çocuğunuza zor kullanmayın. Çocuğunuz eğer küçük bebeğin bakımı konusunda size yardımcı olmak istiyorsa banyo zamanında bebeğin göbeğini yıkamak, bebek bezi getirmek, bebeğin yeni bir oyuncağını bulmak gibi basit işleri yapması durumu kabullenmesi ve küçük kardeşine alışması için faydalı olabilir.
Ancak bir süre sonra çocuğunuzun bebeğin bakımını tümüyle üstlenmek istemesine ya da birkaç hafta içinde size bebeğe nasıl bakılacağıyla ilgili talimatlar yağdırmasına şaşırmayın.
**2-5 yaş arası
**
**Emzirme sırasında
**
Siz yeni bebeğinize süt verirken çocuğunuz ikinizin arasındaki bu yakın temas karşısında kıskanç tavırlar sergileyebilir. Bu yüzden süt verme işleminden önce çocuğunuzu yanınıza çağırın. Siz ona bir hikaye anlatırken çocuğunuz da bir taraftan kucağınızdaki küçük bebeği sevebilir ya da sizin kontrolünüzde onunla oynayabilir. Ancak çocuğunuz oyuna çok meraklıysa ve bebekle çok fazla oynamak istiyorsa sevdiği bir TV programını koyup bebeğinizi emzirirken birlikte izlemeniz sizi rahatlatacaktır.
Ayrıca birlikte TV seyrederken ona program hakkında sorular sormanız, bebeğiniz sizin kucağınızdayken çocuğunuzun da kendini önemli biri gibi hissetmesini sağlayacak ve kardeşini kıskanmasını engelleyecektir.
**2-5 yaş arası
**
**Bebek sütü
**
Bazı çocuklar kardeşlerinin mamasına özenip yeniden bebek sütüyle beslenmeyi isteyebilir ve hatta bu konuda ısrarcı olabilirler. Bu durum pek çok annenin başına gelebilir. Bir gün bebek sütünü denemek isteyen çocuklarınızdan birine bir fincanın içinde az bir miktar anne sütü verebilirsiniz. Bir yudum içtiğinde başka bir şey içmek istediğini söyleyebilir.
Eğer bunu yapmaktan rahatsızlık duyarsanız ya da bu yöntem çocuğunuz üzerinde işe yaramıyorsa, bu durumda anne sütünün yalnızca bebekler için uygun olduğunu çocuğunuza anlatın. Ona bebekken süt içtiğini, sonra büyüdüğünü artık farklı içecek türlerinden içebileceğini açıklayın. Bebeğin de sürekli olarak anne sütü ile beslenmeyeceğini ve kendisinin de artık bebek sütü içmek için çok büyük olduğunu anlamasını sağlayın.
**2-5 yaş arası
**
**Dengeleme
**
Çocuğunuzun yeni kardeşini kıskanmasını engellemek için başvurabileceğiniz yöntemlerden biri de zaman ayarlamasıdır. Küçük bebeğiniz gelişim sürecinde elbette çok ilgi istiyor olabilir ancak bu ilgiyi ona gösterirken büyük çocuğunuza da verdiğiniz sözü yerine getirmeli ve onu parka götürmelisiniz. Uzmanların çoğu her bir çocuk için özel olarak zaman ayrılması gerektiğini söyler.
Birden fazla çocuğu olan anneler için bu durum zor olabilir. Sürekli olarak birini ya da ikisini yanınıza almanız gerekebilir. Eğer küçük bir bebek dünyaya getirdiyseniz çocuğunuzun hayat boyu etrafında olacak küçük bir kız ya da erkek kardeşi olacağını kabullenmesi gerek. Üstelik yolculuklarınızı da bir takım olarak yapmanız gerekecek.
**2-5 yaş arası
**
**Diğer oyun arkadaşlarının tanıtımı
**
Büyük çocuğunuz başkalarıyla birlikteyken kendisini rahat hissediyor ve aile dışındaki insanlara kolay uyum sağlıyorsa bu durum küçük bebeğinize vakit ayırma konusunda size yardımcı olacaktır.
**2-5 yaş arası
**
**Herkes için oyuncak
**
Evinize gelen misafirler bir yandan küçük bebeğinizle ilgilenirken diğer yandan büyük erkek ya da kız kardeşlerin de ilgiye ihtiyaç duyduklarını unutmamalılar. Yeni doğum yapan bir anne bu durumdan habersiz olabilir. Ancak en iyi arkadaşlarınız bu durumun önemini sizden daha iyi biliyor olabilir. Örneğin, hastaneye sizi ziyaret etmeye geldiğinde yeni doğan bebeğinize olduğu gibi büyük çocuğunuza da hediyeler getirebilir. Bu durumda büyük çocuğunuz kendisini değerli hissedecek ve ilgiden hoşlanacaktır.
**2-5 yaş arası
**
**Birlikte şarkı söyleme
**
Çocuğunuzun küçük kardeşiyle yakınlık kurması için, ona söyleyebileceği bebek şarkıları ve bazı kolay oyunları öğretebilirsiniz. Ayrıca çocuğunuzun zaman zaman bebeği ellemesine izin verebilirsiniz. Ama hiçbir zaman bebeğinizi tam olarak çocuğunuzun kontrolüne bırakmayın. Bebeği eliyle sevmek ve ona şarkı söylemek çocuğunuza onun dünyasına girme ve onunla gerçek bir bağ kurma imkanı verecektir.