Kaşgar nerede? Günümüzde nerenin şehri?

Özellikle Türk tarihi ve edebiyatı kapsamında yer alan konularda sıklıkla karşımıza çıkan Kaşgar köklü bir maziye sahip. Milattan önce üçüncü yüzyılda yazılmış Çin kaynaklarına kadar uzanan tarihiyle şehir, farklı medeniyet ve inançtan toplumlara barınak olmuş. Bu denli önemli bir şehrin bugün nerede olduğu da oldukça merak ediliyor. İşte Kaşgar nerede hangi ülkede gibi soruların cevabı...

Araştırmacıların büyük çoğunluğu Kaşgar isminin Köşker ya da Koşkar isimleriyle bilinen oymaktan geldiğini ileri sürüyor. Daha azınlık olan bir başka varsayıma göre ise şehrin adı bölgede bulunan "Kaş Taşı" isimli yeşim taşından gelir. Türk dili ve tarihi bakımından büyük bir önem arz eden Divanu Lugati't-Türk ise Kaşgar kelimesini yalnızca tanınmış bir şehrin adı olarak tanımlar ve kökeninden bahsetmez. Eğer siz de bu özel bölgenin tarihi ve özellikleri hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız yazımızı inceleyebilirsiniz. "Kaşgar nerede? Kaşgar nerenin şehri?" gibi soruların cevaplarını burada bulabilirsiniz.

Reklam
Reklam

Kaşgar Nerede?

Yarışma programlarına bile konu olan Kaşgar şehrinin konumu, insanlar tarafından oldukça merak edilen konular arasında yer alıyor. Kaşgar şehri, Kaşgar suyunun kıyısında uzanan önemli bir tarım havzası. Bu nedenle ilk çağlardan bu yana önemli bir ekonomik merkez olan şehirde tarımın yanı sıra kilim, seramik, tekstil ve el sanatları oldukça gelişmiş durumda.

Ayrıca konumu itibarıyla iki ipek yolunun kesişim noktasında bulunan Kaşgar, buna ek olarak Çin'in Orta Asya ile olan taşımacılık bağlantısını sağlaması açısından da son derece önemli bir yere sahip. Dolayısıyla şehrin geçmişte önemli bir transit ticaret merkezi olduğunu söyleyebiliriz.

Türkistan bölgesinin doğusunda yer alan şehrin batısında Kaşgar Kuna, kuzeyinde Atuş, doğusunda Feyzivat ve güneyinde Yengisar yer alıyor. Coğrafi olarak Taklamak Çölünün batısıyla Tanrı Dağlarının etekleri arasında bulunan şehir, rakım olarak 1300 metrelik bir yükseklikte konumlanıyor.

Kaşgar Şehri Günümüzde Nerede?

Kaşgar şehri, ilk kez 1759 yılında Mançular dolayısıyla Çin'in eline geçti. Bölgede bulunan Müslümanlar uzun yıllar boyunca Çin ve Mançu idaresine karşı isyanlar düzenledi. Öyle ki 1872 yılından itibaren bir süre bölge halkı Osmanlı sultanı Abdülaziz ismine hutbe okuttu. Kendisini en yakın Türk ve Müslüman bölgeye bağlı ilan etti.

Reklam
Reklam

Ancak 1878 yılında tekrar Kaşgar'a hakim olan Çin, 1884'te Sincan adı verilen vilayeti kurdu. 1932-1934 yılları arasında büyük mücadelelere sahne olan şehir, Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti açısından merkezi bir öneme sahipti. Yine de 1949 yılında kurulan modern Çin devleti bölgedeki hakimiyetini sürdürmeyi başardı.

1955'te ise bölgede Sincan Uygur Özerk Bölgesi kuruldu. 1985 yılında bölge Çin hükümeti tarafından kültürel ve tarihsel öneme sahip bir şehir olarak ilan edildi. Bugün bu bölge Kaşgar ismi pek anılmasa da aslında Uygur sorunu olarak bildiğimiz olayların yaşandığı şehirlerden biridir. Dolayısıyla Kaşgar'ın bugün, Çin'e bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi içerisinde yer aldığını belirtmek gerekir.

Kaşgarlı Mahmut Kimdir?

Kaşgar ismini ülkemiz insanlarının aklına kazıyan tarihi şahsiyetlerin belki de en önemlisi Kaşgarlı Mahmut'tur. Kaşgarlı Mahmut, Türk dili tarihinde önemli değişikliklere sebep olan Divanu Lugati't-Türk'ün yazarıdır.

Maalesef Kaşgarlı Mahmut'un hayatı hakkında pek fazla bilgi değiliz. Fakat yine de bazı sorulara cevap verebilmek mümkün.

Reklam
Reklam

Örneğin; Kaşgarlı Mahmut nerede doğmuştur sorusuna tarihçilerin büyük bir çoğunluğu beklenenin aksine Barsgan cevabını verir. Eserinde Kaşgarlı Mahmut, babasının Barsganlı olduğundan bahseder. Buna ek olarak, Divanu Lugati't-Türk'ün hiçbir yerinde kendisi hakkında Kaşgarlı, Kaşgari ya da el-Kaşgari gibi bir ibare kullanmaz. Ancak Kaşgar çevresinde bulunan Opal, Adıg ve Kası gibi yerleşkeleri "bizim iller" şeklinde anması kendisine Kaşgarlı denmesine sebep olmuştur.

Kaşgarlı Mahmut'un soylu bir aileden geldiği ve Doğu Karahanlı hanedanına bağlı olduğu kanaati tarihçilerde hakim olan görüştür. Hatta pek çok tarihçi Kaşgarlı Mahmut'un soyunu ilk Türk kağanı olan Abdülkerim Satuk Buğra Han'a dayandırır.