Ankara (AA)- Hak-İş'in yaptığı araştırmaya göre, kayıt dışı istihdam nedeniyle devlet geçen yıl 23,7 milyar YTL vergi ve sigorta primi kaybına uğradı.
Hak-İş Araştırma Bürosu tarafından, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK), 2006 yılına ilişkin Hanehalkı İşgücü Araştırması dikkate alınarak yapılan çalışmada, Türkiye'de 22 milyon 330 bin çalışandan sadece 11 milyon 503 bininin SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'na kayıtlı olduğu belirtildi.
Geriye kalan 10 milyon 827 bin kişinin ise herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kaydı yok. Bunların 3 milyon 106 bini, ücretsiz aile işçisi olarak çalıştığı için herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kaydolma zorunluluğu bulunmuyor. Ancak geriye kalan 7 milyon 721 bin kişinin yasalar gereğince SSK ya da Bağ-Kur'a kayıtlı olmaları gerekiyor.
Aile işçileri dışındaki kayıt dışı çalışanlardan ücretli ve yevmiyeli olan 3 milyon 994 bini SSK, işveren ve kendi hesabına çalışan 3 milyon 728 bini de Bağ-Kur'a kayıtlı olmadığı için devlet, geçen yıl 23,7 milyon YTL'lik prim ve vergi tahsilatı yapamadı.
Geçen yıl itibariyle brüt 531 YTL'lik asgari ücret üzerinden ödenen SSK ve İşsizlik Sigortası Fonu, işçi ve işveren primleri ile gelir vergisi tutarları dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre, kayıt dışındaki her bir çalışan nedeniyle devlet 265 YTL'lik prim ve vergiden yoksun kalıyor. Söz konusu kayıp, kişi başına yıllık 3 bin 177 YTL'yi buluyor.
Bağ-Kur'a kayıtlı olması gereken bir işveren ya da kendi hesabına çalışanın en düşük basamaktan prim ödemesi varsayılarak yapılan hesaplamada da devletin aylık prim ve vergi kaybı toplamının 246 YTL, yıllık kaybın ise 2 bin 949 YTL olduğu ortaya çıkıyor.
Söz konusu prim ve vergi tutarları dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre, SSK'nın kayıt dışı çalışma nedeniyle aylık prim kaybı toplam 710,5 milyon YTL, yıllık prim kaybı ise 8,5 milyar YTL'yi buluyor.
İşveren ve kendi hesabına çalışanların kayıt dışı çalışması dolayısıyla Bağ-Kur'un prim kaybı ise aylık 652 milyon, yıllık da 7,8 milyar YTL'ye ulaşıyor.
SSK ve Bağ-Kur'un aylık prim kaybı toplam 1 milyar 362,5 milyon, yıllık kaybı ise 16 milyar 350,2 milyon YTL'ye çıkıyor. SSK'lılar için ödenmesi gereken yıllık 763,5 milyon YTL'lik işsizlik sigortası primi de buna dahil edildiğinde sosyal güvenlik sisteminin bir yılda uğradığı toplam prim kaybı 17 milyar 113,7 milyon YTL olarak hesaplanıyor.
Maliye'nin asgari ücret düzeyinden vergi alabileceği varsayımıyla yapılan hesaplamaya göre, devletin kayıt dışı çalışma dolayısıyla aylık gelir ve damga vergisi kaybı 547,4 milyon, yıllık olarak da 6 milyar 568,9 milyon YTL'ye ulaşıyor.
Kayıt dışı çalışma nedeniyle SSK, Bağ-Kur ve İşsizlik Sigortası Fonu'nun prim ve Maliye'nin toplam vergi kaybı aylık 1 milyar 973,6 milyon YTL'yi, yıllık da 23 milyar 682 milyon YTL'yi buluyor.