Keneler, akarlar alt sınıfında bulunan kan emici örümceğimsilerdir. Tırmanarak hareket eden, kırmızı, kahverengi, siyah renklerinde ve farklı boyutlarda olan keneler, emdikleri kana göre daha da büyüyebilir. Kene ısırması ile insanlara geçen hastalıklar çok ciddi boyutlarda olabilir. Üstünde kene olduğunu fark eden kişi kene ısırması belirtileri görmeyi beklemeden en yakın sağlık kuruluşuna gitmelidir.
Her kene zararlı değildir ve zehirsiz kene ısırması sonucu genellikle semptom görülmez. Ancak keneye alerjisi olanlarda kas ağrısı, refleks zayıflaması, ısırılan bölgede şişlik, kaşıntı, vücutta döküntü, yanma hissi, kabarcıklar, nefes almada zorluk gibi durumlar gözlenebilir. Zehirli kene ısırığına maruz kalanlar ise baş ağrısı, yorgunluk hissi, mide bulantısı, ateş, titreme, boyun sertliği, tüm vücutta döküntü, kas veya eklem ağrıları, lenf düğümlerinin şişmesi gibi rahatsızlıklar geçirebilirler. Kene ısırması sonucu insanlarda, beyin iltihabı tipleri, tularemi, nöbetli humma ve ülkemizde de olan Kırım Kongo kanamalı ateşi başlıca görülen hastalıklardır. Kene tarafından ısırılan biri vücudunun herhangi bir yerinde kene ısırığı izi görüyorsa hemen doktora gitmelidir. Çünkü hastalık semptomları o an görülmemiş olsa da birkaç gün veya hafta içerisinde belirtiler ortaya çıkabilir.
Kırım Kongo kanamalı ateşi, 12. yüzyıl başlarında ilk olarak Tacikistan’da ortaya çıkmıştır. 1944-1945 yıllarında Rusya’nın Kırım bölgesindeki Sovyet askerleri arasında görülmüştür. Ülkemizde ise 2002 yılında bazı vakalar dikkat çekmiş olsa da 2003 yılında kesin olarak tanı konulmuştur.
Ülkemizde görülen, kene ısırması sonucu oluşan Kırım Kongo kanamalı ateşi, hayvanlardan insana geçebilen ölümcül bir hastalıktır. Yüksek ateş, iştahsızlık, mide bulantısı, ishal, kusma gibi belirtileri vardır. Bu belirtiler kene tarafından ısırıldıktan ortalama 2 gün sonra kendini belli eder. Ayrıca 5 güne kadar burun kanaması, deri altı kanaması, idrarda kan görülmesi gibi kanama bozuklukları yaşanabilir.
Ağır vakalarda (5. günden sonra) böbrek yetmezliği, karaciğer ve akciğer yetmezliği, sinirsel bozukluklar görülebilir. Viremik (virüsün kana karışmış olduğu) dönemdeki hayvanların yanı sıra hasta insanlardan da kan, doku gibi yollarla korunmasız temas sebebiyle başkalarına bulaşabilir. Isırılma veya bulaşma sonucu sağlık kurumuna ne kadar kısa sürede gidilirse, hastalıktan kurtulma veya en az sorun ile atlatma ihtimali o kadar fazla olur. Kırım Kongo kanamalı ateşine yakalanan ve ağır geçiren birine, vücudun bozulan fizyolojik dengesini korumak için iyileşene kadar ihtiyacı olan destek sağlanır.
Keneler kırsal alanlarda yaşar. Bununla birlikte havaların ısınması ile gün yüzüne daha çok çıkarlar. Bu yüzden otlak arazide bulunanlar, otların arasında piknik yapan insanlar, çiftlikte çalışanlar, hayvan besleyenler, kasaplar, veterinerler, avcılar; kısacası kenelerin yaşam ortamı ile ilişkisi olan her kesim dikkat etmelidir. Ayrıca kene ısırması belirtileri ile sağlık kurumuna gelen hastalara bakan sağlık personellerinin de bulaşma riskine karşı korunma önlemleri alması gerekir.
Vücudun herhangi bir yerinde kene görüldüyse yapılması gereken ilk şey, kenenin bir uzman tarafından bulunduğu yerden çıkarılmasıdır. Çıkarma işlemi cımbız setiyle veya kene temizleme araçlarıyla yapılabilir. Kene çıkarılırken yüzeye içten dışa doğru baskı uygulanmalıdır. Bu aşamada kenenin kırılmaması, ısırılan bölgede artık (kene başı veya ağzı) kalmaması dikkat edilen hususlardır. Eğer içeride kalıntı varsa mutlaka temizlenmelidir. Ayrıca kenenin öldüğünden emin olunmalıdır. Bunun için kene alkole batırılıp kapalı bir kaba konulmalı ve ısırık bölgesi sabunla temizlenmelidir.
Kenenin türüne göre başka tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Örneğin Kırım Kongo kanamalı ateşi tedavisinde sıvı elektrolit dengesinin korunmasına, ateşin kontrol altına alınmasına, kan ve pıhtılaşma desteğinin sağlanmasına yardımcı olacak ilaçlar kullanılır.
Özellikle bahar ve yaz aylarında kenenin bulunma ihtimali yüksek olan yeşil alanlardan mümkün olduğunca uzak durmalısınız. Eğer ormanda yürüyüş, piknik gibi aktivitelerde bulunuyorsanız cildinizi sık sık kontrol etmelisiniz. Kene ısırması belirtisi görmediğiniz için ısırıldığınızı fark etmeyebilirsiniz ve siz fark edene kadar durum daha kötüye gidebilir. Peki kene ısırmalarına karşı başka ne gibi önlemler alabilirsiniz?
Tüm bu önlemlere rağmen kene ısırmasıyla karşılaşabilirsiniz. Ancak unutulmaması gereken en önemli detay, böyle bir durumda asla panik yapmamaktır. Siz ya da bir yakınınız kene ısırığına maruz kaldığında yapmanız gereken, uzman kişilerden profesyonel bir yardım almaktır. Aksi takdirde çok tehlikeli sonuçlar görülebilir. Sakin kalmak sizi ve yakınlarınızı kene ısırığının tehlikelerinden koruyacak ilk unsurdur.