Kentsel dönüşüme yönelik düzenlemeler içeren ve TBMM Genel Kurulunda kabul edilen "Afet Riski altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" Resmi Gazete'de yayımlandı.
Kanunla, deprem bölgesinde yıkım kararlarının iptalinin talep edilmesi nedeniyle yıkılamayan binalarla ilgili yargı süreçlerinin hızlandırılması amaçlanıyor.
Bilindiği üzere Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Kentsel Dönüşüm Başkanlığı 16 Ekim’de kurulmuştu. Riskli yapı tespitinin Kentsel Dönüşüm Başkanlığı veya idarece resen yapılmasına imkan sunan kanun kapsamında dönüşümde hangi yolun izleneceği de ortaya çıktı. Buna göre;
• Riskli yapı denetimi, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı veya idareler tarafından yapılabilecek.
• Kiracılar ya da hak sahipleri risk tespitini engellerse, yapılar yetkililerin yazılı izniyle çilingir yardımıyla açılarak denetlenebilecek.
• Yeni düzenlemeyle beraber kentsel dönüşüm kararı için hak sahiplerinin üçte iki çoğunluğunun aranması zorunluluğu kaldırılıyor. Söz konusu karar hak sahiplerinin salt çoğunluğuyla alınacak.
• Riskli yapıların yıktırılması için mülk sahiplerine tek seferde 90 günden fazla olmamak üzere süre verilecek.
• Tahliye engellenirse polis devreye girecek.
• İstanbul'da dönüşümü hızlandırmak için başlatılan "Yarısı Bizden" kampanyasının uygulanabilmesi adına hak sahiplerine mali yardımın önü açılacak.
BBC Türkçe’de yer alan haberde yasa, 6 Şubat depremlerinin gerçekleştiği alanda yıkılamayan binalarla ilgili yargı süreçlerini hızlandırmayı da hedefliyor.
Bunun için inceleme, savunma verme, keşif ve bilirkişi incelemesi, davaların karara bağlanması gibi süreçler belirli gün sayısıyla sınırlandırıldı. Buna göre ilk inceleme 10 günde yapılacak. Ardından da dava dilekçesi verilecek. Bunun ardından 15 gün içerisinde savunma verilecek. Bu süre bir kereye mahsus en fazla 10 gün uzatılabilecek. Savunmanın verilmesi ya da savunma verme süresinin sona ermesiyle dava dosyası son halini alacak.
Bu davalar en geç 15 gün içinde karara bağlanacak. Kararın ardından da 15 günlük itiraz süreci olacak. İstinaf istemi en geç 2 ay içinde karara bağlanacak.
Riskli yapıların tespiti ve Hazine taşınmazlarının değerlendirilmesi görevi kanunla birlikte Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na verildi. Bazı ev sahipleri veya kiracıların riskli yapı tespiti yapılmasını engellediği ve kendi bağımsız birimlerinden tespit için numune alınmasına müsaade etmediği durumlarda kolluk kuvveti devreye girebilecek.
Kentsel Dönüşüm Başkanlığı veya idare tarafından yapılan veya yaptırılan riskli yapı tespit, tahliye ve yıktırma masrafları, hisseleri oranında mülk sahiplerinden tahsil edilecek. Hak sahipliği çalışmaları, hak sahibinin mevcut taşınmazının değeri ile yeni yapıda hak sahibine verilecek konut veya iş yerinin değeri gözetilerek yapılacak. Bunun dışında Kentsel Dönüşüm Başkanlığı'nın kararı doğrultusunda kat karşılığı, hasılat paylaşımı ve benzeri usullerle yürütülecek.
Hak sahibinin borçlanmasının gerekmesi durumunda, borçlanma bedeli üzerinden hak sahibi ile sözleşme yapılacak ve borçlanma bedelinin tamamı ödenmeden tapu devredilemeyecek. Yoksul ve dar gelirli kimselerin borçlarını ödeyecek gücü yoksa, yapının tapuda hak sahibi ile Kentsel Dönüşüm Başkanlığı adına paylı mülkiyet esaslarına göre tescil edilmesi mümkün. Böyle bir durumda kalacak başka yeri olmayan hak sahiplerine oturma hakkı tanınacak.
Kanunda "rezerv yapı alanı" tanımı da değiştirildi. Rezerv yapı alanı, yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere belirlenen alanlar olarak tanımlanıyordu. Bazı yasal süreçlerde tanımın halihazırda yerleşim alanı olan yerleri içermediği tespit edildi, bunun üzerine yerleşim yerlerinde yer alan parsellerin de rezerv yapı alanı olarak belirlenebilmesinin yolu açıldı.