İdeal kulak, kendi içinde ve yüzle olan ilişkisinde doğal ve uyum içindeki kulaktır. Kulak memesi ile kulak arasındaki oran, kulak açısı, kıkırdak yapıların eksik veya fazla olmaması ideal kulak şeklini tanımlayan değişkenlerdir. En sık karşılaşılan kulak şekil bozukluğu, kepçe kulak olarak adlandırılan belirgin kulak (prominent ear) deformitesidir.
ÇOCUKLUK ÇAĞININ EN SIK YAPILAN ESTETİK CERRAHİ İŞLEMİ NEDİR?
Kepçe kulak onarımı, çocukluk çağında en sık yapılan estetik cerrahi işlemdir.
KEPÇE KULAK SORUNU AİLESEL MİDİR, TOPLUMDA HANGİ SIKLIKLA GÖRÜLÜR?
Farklı veriler var. Genetik geçiş %8, toplumda gözlenme oranı % 5-15 kabul edilmekte.
KEPÇE KULAK AMELİYATLARI (OTOPLASTİ) İÇİN İDEAL ZAMAN VAR MIDIR?
Kulakların gelişimini hemen hemen (%85-90) tamamladığı 6 yaş civarı kepçe kulak düzeltme ameliyatları için ideal zamandır. 6 yaş civarının bir diğer önemi okul öncesi zamana denk gelen bu yaş periyodunun özellikle okul ortamında kepçe kulaklı çocuklara uygulanan lakap takma, alay etme vb. psikososyal örselenme öncesine denk gelmesidir.
KEPÇE KULAK DOĞUM SONRASI FARK EDİLDİĞİNDE AMELİYATSIZ DÜZELTİLEBİLİR Mİ?
Doğum sonrası emzirmeyle anne sütünden geçen östrojen hormonu kulak kıkırdaklarının esnek ve şekil verilebilir olmasına neden olur. Farkedilen kıkırdak deformitelerinin doğumu takip eden ilk 4-6 aylık süreçte hekim kontrolünde ve takibinde kalmak şartıyla kullanılacak olan bir spint ile şekillendirilmesi mümkündür.
İPLE, DİKİŞLE VEYA UHUYLA KEPÇE KULAK TEDAVİ EDİLİR Mİ?
İp, askı veya yapıştırıcılarla kısa bir süre için kepçe kulak görüntüsünden kurtulmak mümkündür. Bununla beraber bazı klinisyenler kulak arkası veya önünden herhangi bir kesi yapmadan sadece kıkırdağa şekil veren dikişlerle başarılı tedaviler yapabildiklerini iddia etmektedirler. Burada kıkırdak fizyolojisini ve anatomik özelliklerini hatırlatmakta fayda görüyorum.
Bu ameliyatlarla elde etmek istediğimiz amaç, kalıcı ve sürdürülebilir sonuçlarsa kıkırdak iyileşmesinde hafıza ve Gibson etkisi adı verilen özelliği akıldan çıkarmamak gerekir. Bu kıkırdakların zayıflatılmadıkları her durumda kendilerine uygulanan vektörel germe gücüne karşı eski biçimlerine dönebileceklerini açıklayan bir kuraldır.
Kepçe kulaklara şekil verici her cerrahi işlem var olan deformitenin kalıcı tedavisi için planlanır. Bu anlamada kafa kaidesinden uzaklaşan açılanma için ayrı, var olmayan katlantıların yeniden oluşturulması için ayrı cerrahi prosedürler uygulanır. Bu yerine getirildiğinde elde edilen sonuç kalıcı olacaktır.
KEPÇE KULAK AMELİYAT SÜRECİ NASIL İŞLER?
Okul çağı çocuklarda genel, yetişekinlerde sedasyonla veya lokal anestezi ile her kulak için ayrı ayrı 20-45 dakika süren işlemlerdir. Kulak arkasından veya önünden girilen cerrahi yaklaşımlar bulunur.
Her iki yaklaşımda da görünür bir iz dikkati çekmez. Kıkırdaklar fazla veya eksik kıkırdak açılanmalarına göre tek tek şekillendirilir ve sabitlenir.
OTOPLASTİ AMELİYATI SONRASI SÜREÇ
Bazı cerrahlar ameliyat sonrası tenisçi bandanası kullanılmasını önerebilir. Biz kullanmıyoruz. Kulaklara önceden yapılan işaretlemeler ve boyama sonrasında ameliyat kalıcı dikişlerin atılmasıyla tamamlanır.
İlk kulak hastaya gösterilir, daha sonra diğer kulağa geçilir. Var olan ilave kulak kıkırdak sorunları (Stahl ear, büyük kulak, kulak memesi sorunları vb.) aynı seansta giderilebilir. 2 veya 3. gün sonunda şekil veren askı dikişleri alınır ve hasta işine sosyal hayatına döner. Kulaktaki kızarıklık ve ödemin geçmesi, kişiden kişiye farklılık göstermekle beraber 5-7 gün alır. Birinci hafta sonunda yıkanma, spor ve uzun seyahat planları yapılabilir.
KEPÇE KULAK TEDAVİSİ HANGİ PSİKOSOSYAL SORUNLARI ÇÖZER?
Okul çağında arkadaşlar arasında dikkat çeken anatomik ve yüze ait farklılıklar o çocuğa bir takılma veya gülme konusu olabilir. Bu çağda kepçe kulaklı çocuklara İsim takılması veya alay edilmesi sık karşılaşılan bir sorundur.
Okul öncesi cerrahi planlama bu psikososyal hasarın oluşmasına engel olabilir. Yetişkin kadın ve erkeklerde ise kepçe kulakları saklamak ve örtmek için sürekli uzun saç modeli tercih etmek zorunda kalan kişilerin sayısı az değildir. Gelin olma çağında ve saçlarını topuz yapmak isteyen her yetişkin kadın bu stresi yaşamaya aday kabul edilebilir. Başarılı sonuçlar kesinlikle öz güven kazandırır diyebiliriz.
KEPÇE KULAK BİR TÜR BEDEN ALGI BOZUKLUĞU MUDUR?
Beden algı bozukluğu, olmayan veya hafif bir kusuru orantısız bir duygu yüküyle tanımlamak, kişinin gerçeklikten koparak tekrarlayıcı kıyaslama ve kulağı ile ilgili yorum alarak onaylanma ihtiyacı içine girmesidir.
Gündelik hayatı ve yaşam düzenini bozan bu tutum normal kabul edilmemekte ve tedavisi için estetik amaçlı girişimsel uygulamalardan çok psikiyatrik danışmanlık ve gerekirse ilaçla tedavi yolu önerilmektedir.
Var olan kepçe kulak sorunu ise doğumsal gelen tedavisi mümkün olan ve kalıcı sonuçları psikososyal açıdan oldukça tetmin edici işlemler olarak beden algı bozukluğundan ayrılır. Beden algı bozukluklarına sahip kişiler tedavi sonrasında her iki kulak arasındaki fark edilmeyen bir asimetri sorununu veya başka yüz bölgesindeki aslında var olmayan başka kusurları abartarak hayatının merkezine alırlar ve mutlaka mutsuzluklarına bir gerekçe icat ederler.
KEPÇE KULAK AMELİYATI EN SIK HANGİ ESTETİK CERRAHİ İŞLEMLERİ İLE KOMBİNE EDİLİR?
Kendi serilerimizde, erişkin çağlarda kepçe kulak onarımları en sık Rinoplasti, çene implantları veya göz kapağı estetiği ile kombine ediliyor diyebiliriz.
KEPÇE KULAK AMELİYATLARINDA KORUYUCU YAKLAŞIM NE DEMEKTİR?
Kıkırdakların çıkarıldıktan sonra atılmadığı ve kulak-kafa kaidesi arasında korunduğu (banking), kıkırdak şekillendirme için alınacak dikişlerin kullanılmadığı, iyileşmenin hızlı ve erken sağlandığı atravmatik kesi ve cerrahilerin tercih edildiği tüm yaklaşımlar koruyucu cerrahi işlemlerdir.
KEPÇE (YELKEN) KULAK DEFORMİTESİNDE SONUCA ETKİ EDEN EN ÖNEMLİ DEĞİŞKENLER NELERDİR?
Kulağın bütünsel antropometrik, morfolojik ve anatomik yapısı (büyük kulak veya ilave kıkırdak sorunları olup olmaması, bağımsız kulak memesi büyüklük ve şekil bozuklukları), hasta farkındalığı (ameliyat hakkındaki bilgilerin youtube dan izlenen videolar veya internetten edinilen ticari amaca hizmet eden yanlış/eksik bilgiler olması), plastik cerrahın sahip olduğu bilgi, deneyim ve yeterliliği ile seçtiği tekniktir.
Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı
Doç. Dr. Nedim Sarıfakıoğlu
Facebook: @NedimSarifakioglu
Instagram: @nedimsarifakioglu