**Neredeyse yılan hikayesine dönen KEY ödemelerindeki listeler tümüyle hazırlandı. 1.8 milyon kişiye ödeme yapılacak. Peki ödemeler ne zaman yapılacak? Kim ne kadar para alacak? İşte bu soruların tüm cevapları...
**
Konu Edindirme Yardımı (KEY), kesintilerin başladığı 1986 yılından bu yana gündemden hiç düşmedi. Çalışanları ev sahibi yapmak amacıyla, büyük umutlar bağlanarak başlayan KEY kesintileri, maalesef aradan geçen süre içinde kimseyi memnun etmediği gibi ciddi de sorun haline geldi. Çalışanlar ne konut sahibi olabildi ne de yapılan kesintileri geri alabildi.
Artık, 24 yıllık serüvenin yavaş yavaş sonuna geliniyor. Önümüzdeki günlerde ödemelerin büyük bir kısmı yapılacak. Ancak kimler bu ödemelerden yararlanacak; daha da önemlisi yararlanılacak mı... Ödeme alınacaksa kim ne kadar alacak... Askerler, polisler, kamu çalışanları bu haktan yararlanacak mı? Maalesef bu konularda kamuoyu yeterli bilgiye sahip olamadığı gibi, sorup, cevabını alacağı bir kurum da yok.
Tasfiye Halindeki Emlak Bankası, ödemelerden yararlanacakların listesini hazırlayıp, Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'na gönderdi. Önümüzdeki günlerde Resmi Gazetede listeler yayınlanacak ve ödemeler Ziraat Bankası tarafından yapılacak. Tasfiye Halindeki Emlak Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Sayın, 1 milyon 707 bin 869 kişiye, yaklaşık 560 milyon TL ödeneceğini söyledi.
Konut Edindirme Yardımı (KEY) ödemelerinde sona gelindi. Tasfiye Halindeki Emlak Bankası, ödemelerden yararlanacakların listesini hazırlayıp, Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'na (GYO) gönderdi. Resmi Gazetede listeler yayınlandıktan sonra, ödemeler Ziraat Bankası tarafından yapılacak.
Buna göre, 1 milyon 707 bin 869 kişiye, yaklaşık 560 milyon TL ödenecek.
Tasfiye Halindeki Emlak Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Sayın, KEY ödemeleri ile ilgili Referans'a açıklamalarda bulundu.
Hak sahiplerinin kontrol ve nemalandırma çalışmalarının tamamlandığını belirten Zeki Sayın, 1 milyon 707 bin 869 adet hak sahibini içeren listelerin Şubat ayının son haftası Emlak GYO'ya gönderildiğini ifade ederek, "Listeleri yasada belirtilen süreden bir ay önce tamladık ve gönderdik. Emlak GYO, listeleri Resmi Gazetede yayınlattıktan sonra, ödemeler en kısa sürede Ziraat Bankası tarafından yapılacak" dedi.
Emlak Bankasının rolü
Zeki Sayın, KEY ödemelerinde Emlak Bankası'nın rolüne değinerek, baştan beri bu konunun yanlış anlaşıldığını ifade etti. Sayın, ödemeleri Emlak Bankası'nın yapacağı yönünde kamuoyunda yanlış kanı oluştuğunu da kaydetti. Emlak Bankası'na düşen görevin sadece; kişilerin hangi kurumda, ne kadar çalıştığına ve ne kadar KEY ödemesi alacağına yönelik listeyi hazırlayarak, Emlak GYO'ya göndermek olduğunu vurgulayan Sayın, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu listeyi çıkarabilmek için de şirketlere bir form yolladık. Şirketler, çalışan personelinin hangi yıllarda, ne kadar süre ile çalıştıklarını bu forma yazıp, bize göndereceklerdi. Gönderdiler de. Ama öyle bir hale geldi ki kurumlar, çalışanına, ‘Biz Emlak Bankası'na yolladık, oraya müracaat edin' dediler. Sanki, Emlak Bankası parayı ödeyecekmiş gibi anlaşıldı."
Gecikme neden yaşandı?
Zeki Sayın, "Kimi kesimler, KEY ödemelerinin yılan hikayesine döndüğüne ve ciddi gecikme yaşandığına yönelik eleştirilerde bulunuyorlar. Gecikmenin nedeni nedir?" sorusunu da yanıtlayarak, "Kurumlar tarafından hatalar yapılmamış olsaydı, 2008'in Temmuz ayında tüm ödemeler biterdi" dedi.
Zeki Sayın, hak sahiplerine ödemeler ile ilgili tanınan sürenin 2001 yılında dolduğunu hatırlatarak, ancak bu tarihte istenilen sonucun alınamadığına dikkat çekti. Sayın, 2007 yılında yeni düzenleme yapılarak, kurumlara bildirimleri için ek süre verildiğini vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Bu süre, 2007 yılının Kasım ayında doldu, ancak Bakanlar Kurulu 2008 yılının Şubat ayına öteledi. Bu süre içinde de 8 milyon 630 bin 604 adet hak sahibine nema hesaplaması yapıldı ve Emlak GYO'ya gönderildi. Listeler yayınlandı, Ziraat Bankası kanalıyla da ödemeler yapılmaya başlandı. Bu arada 2009'un Aralık ayında yürürlüğe giren yeni kanunla kurumlara bildirimlerini tamamlamaları için bir ay daha süre tanındı. Bu öyle bir süreç ki, kurumların yolladıkları formlar tarafımızca kontrol ediliyor ve hatalı görülenler yeniden kuruma gönderiliyor, hataların düzeltilmesi isteniyor. Düzeldikten sonra, bize geri yolluyorlar. Orada bile ciddi hatalar çıkıyor. Kurumlar yetiştirip, bize gönderememiş. Gönderilenler de hatalı. Tamamen bizim dışında gelişen bir olay. Bizim bir şey yapma hakkımız yok."
Zeki Sayın, gecikmeden dolayı birçok imkanın sağlandığına da değinerek, depremde ya da yangında haklarını kaybetmiş olanlara müracaat hakkı doğduğunu ayrıca gecikmeden dolayı oluşan mağduriyetin de ek haklarla telafi edilmesi imkanı yaratıldığını sözlerine ekledi.
108 AY KESİNTİ YAPILDI, 24 YILDIR ÖDEMESİ SÜRÜYOR
Konut Edindirme Yardımı, kısa adı ile KEY, 1986 yılında; Türkiye'de konut boşluğunu doldurmak amacıyla uygulamaya girdi. 1987 yılında, 1995 yılında kadar da toplam 108 ay boyunca da uygulandı. Bu süre içinde, 10 kişi ve üzeri işçinin çalıştığı kurumlarda, sadece işverenin ödemelerinden KEY kesintisi yapıldı. Bu kesintiler, çalışanların 75 metrekare konut sahibi olmasında kredi olarak kullandırılacaktı.
1996 yılında ise KEY kesintileri yeni çıkan bir kanunla durduruldu. 1999 yılında alınan bir kararla, Emlak Bankası'na ait gayrimenkullerin, KEY hesapları karşılığı Emlak Konut'a devredilmesine karar verildi. Böylece, KEY hesaplarında tasfiye süreci başladı.
Bu çerçevede de Emlak Bankası, toplam 395.7 milyon TL tutarında gayrimenkulu, Emlak Konut'a ayni sermaye olarak devretti. Ve KEY, tasfiye edildi. Bu sayede Emlak Konut da, Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortalığı'na dönüştü.
KEY hesapları toplamı karşılığı rakamın da yani, 395.7 milyon TL'nin, hak sahiplerine; başvuruları üzerine, payları oranında hisse senedi verilmesi karara bağlandı. O tarihten bu yana da KEY ödemeleri gündemden hiç düşmedi.
BUGÜNE KADAR 2.5 MİLYON TL ÖDENDİ
Zeki Sayın, geçmiş dönemde 2.5 milyon TL'nin üzerinde KEY ödemesi yapıldığını belirterek, şunları söylüyor:
"Bundan sonra ödenecek tutarın da 1.5 milyon TL'nin üzerinde olacağını tahmin ediyoruz. Böylece toplam 5 milyon TL, KEY ödemesi yapılmış olacak. Emlak Bankası, Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'na, KEY karşılığı gayrimenkul verdi. Bu gayrimenkuller değerlendirmeye tabi tutuldu. Oradan gelen bir nema var. Eğer bu rakam ödemeleri karşılamazsa, Hazine de kanun gereği katkıda bulunacak."
SİZİN YÜZÜNÜZDEN FARELERLE YATIYORUM
Zeki Sayın, kamuoyunda KEY ödemelerini Tasfiye Halindeki Emlak Bankası'nın yapacağı yönünde yanlış bir kanı oluştuğunu ve bu yüzden de hem kendisinin hem de Bankanın hedef haline geldiğini vurgulayarak, bu süreçte başından geçen ilginç olayları şöyle anlatıyor:
"Çalışanlar, Ankara'daki bölge müdürlüğümüze gelip para istemeye başladılar. Poşetle gelip dişimi yaptıracağım paramı ver diyenler bile oldu. Ödemeleri bizim yapmadığımızı izah etmeye çalıştık ama inandıramadık. Büronun camlarını kırdılar. Hergün yüzlerce mektup alıyoruz. Çoğu da benim adıma geliyor. Birkaç kere basında çıkıp, KEY ödemeleri ile ilgili açıklamalar yapınca beni parayı dağıtan yetkili kişi zannettiler. Mektup yazıyorlar, ‘Zeki benim paramı ver' diye. Öyle mektuplar geliyor ki, şaşırıp kalıyoruz. Birisi yazmış, ‘12 yıllık hizmetim var. Emekli Sandığından tazminat alamadım. Siz de KEY paramı ödemediniz. Beceriksiz adamlar. Sizin yüzünüzden farelerin olduğu yerde yatıyorum' diye, benim adıma göndermiş. KEY ödemesi yüzünden hedefteki adam oldum."
KEY ÖDEMLERİNDE EN ÇOK MERAK EDİLENLER
1- Kimin, ne kadar ödeme alacağı nasıl hesaplandı?
Tasfiye Halindeki Emlak Bankası, kurumlara bir form göndererek, çalışanlarının; çalışma sürelerini, tarihlerini, işe ne zaman başladığını içeren bilgileri istedi. Kurumlardan gelen formlara göre ödemeye hak kazınılıp, kazanılmadığı, ne kadar ödeme alınacağı bilgisayar ortamında belirlendi.
2 - Ödemeler ne zaman başlayacak?
Emlak Bankası, listeleri Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'na gönderdi. Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı, listeleri kontrol edip, Resmi Gazetede, hak sahiplerinin adlarını tek tek yayınlayacak. Bundan sonra ödemeler başlayacak.
3 - Listelere nereden ulaşılacak?
Resmi Gazetede yayınlandıktan sonra Tasfiye Halindeki Emlak Bankası'nın internet sitesinden de takip edilebilecek.
4 - Ödemeler hangi bankadan alınacak?
Sadece Ziraat Bankası şubelerinden alınabilecek
5 - KEY ödemeleri ne zaman bitecek?
2011'in Mart ayında biteceği tahmin ediliyor
6 - Herkes aynı rakamı mı alacak?
Kişilerin çalışma sürelerine göre alacağı ödeme tutarı değişiyor. KEY kesintileri yapıldığı dönemde üç ay çalışmış kişiyle, kesinti süresince tam çalışmış kişinin alacağı rakam çok farklı olacak.
7 - Yabancılar da ödeme alabilecekler mi?
Hak kazanmışlarsa, pasaport numaraları ile ödemelerini alabilecekler.
8 - Hak sahipleri en çok ne kadar ödeme alabilecekler
Kesinti dönemi boyunca aralıksız çalışılmışsa ve daha önce herhangi bir ödeme almamışsa gecikme faizi bile birlikte en fazla 1.623, 45 lira alınabilecek.
9 - Listede ismi çıkmayanlar ne yapacak?
Listede isim olmamasının birçok nedeni olabilir. Çalıştığı kurum yanlış evrak göndermiş olabilir. Soyisim değişikliği olabilir. Daha önceki ödemelerde tamamı alınmış olabilir. Çalıştığı kurum 10 kişiden az personel çalıştırmış olabilir. KEY ödemesi kuruşun altında kaldığı için listeye girememiş olabilir. Çalıştığı kurum kesintileri yapmış ama göndermemiş olabilir.