Kıdem tazminatına ilişkin "Fon düzenlemesi" ilk önce taşeron işçide uygulandıktan sonra, eğer sonuçlar olumlu olursa tüm çalışanlara uygulanabilecek.
Taşeron yasasını bir an önce çıkarmak isteyen Bakanlık, şu sıralar toplantılar düzenliyor, sendikalar ve sivil toplum örgütleriyle bir araya geliyor. Özellikle, iş kazalarının hız kesmemesi ve bu kazaların çoğunlukla taşeron firmalarda meydana gelmesi konunun aciliyetini artırıyor. Ayrıca, kamu iş yerlerinde çalışan taşeron işçilerinin açtıkları davalarda mahkemeleri kazanmaları ve bu nedenle devletin önemli bir tazminat yükü altında kalacak olması da işin bir başka boyutu. Taşeron konusunda en son, Bakanlık ve konunun sosyal tarafları ile yapılan toplantıdan önemli sonuçlar çıktı.
TAŞERON işlerin hangi kapsamda olacağı konusunda sürekli bir karmaşa var. Artık işyerlerinde asıl iş ve yardımcı işler daha net şekilde tanımlanacak ve taşeronlar sadece yardımcı işlerde kullanılabilecek. Taşeronların aldığı işler, Çalışma Bakanlığı tarafından sürekli takip edilecek. İş müfettişleri şimdi olduğu gibi bir işyerine gittiklerinde bir işin asıl iş mi yoksa yardımcı iş mi olduğu konusunda yine tespit yapmaya devam edecekler. Ancak yeni dönemde daha önce müfettişlerin verdiği kanuna aykırılık kararını artık mahkemeler verecek.
*Taşerona bireysel kıdem tazminatı geliyor
YENİ yasada, taşeron işyerinde yapmaması gereken işleri yapıyorsa, bu durumun tespiti durumunda asıl yetki iş mahkemelerine geçecek.
KANUNA aykırı taşeron kullanılması durumunda mahkemeler son sözü söyleyecek. İş mahkemesinin kararı bir üst mahkeme olan Yargıtay'a gidebilecek. Mevcut durumda taşeronun yaptığı iş, asıl iş olarak tespit edilirse kanun dışılığın cezası olarak hem işverene hem de taşerona ayrı ayrı 14 bin TL tutarında idari para cezası veriyor.
TAŞERON işçileri, tespit halinde asıl işverenin işçisi sayılıyorlar ve asıl işveren, geçmişten gelen ücret-izin vb. farklarını ödemek durumunda kalıyor.
DİĞER bir değişle, önemli maliyetler çıkaran cezalar, asıl işverene kesiliyor. Ancak şu anda üzerinde çalışılan yasa tasarısı önümüzdeki günlerde yasalaşırsa, mahkemelerin kanuna aykırı taşeron kullanımını tespit etmeleri durumunda, mevcut uygulamadan farklı olarak yeni dönemde taşeron işçisinin ücret ve sosyal hakları sadece asıl işverenin emsal işçisi ile aynı hale getirilecek.
En dikkat çekicisi 'Kıdem'le ilgili...
EN dikkat çekici maddelerden biri 'kıdem'le ilgili olanı. Çalışmanın ilgili bölümünde, "Bireysel kıdem hesabı sistemine geçileceği" açıkça yer alıyor. Bu ifade, taşeron için birey hesabına dayalı bir kıdem fonu kurulacağını, daha sonra tüm çalışanlar için bu uygulamanın yaygınlaştırılacağını akla getiriyor. Kıdeme ilişkin bu düzenleme pilot proje olarak taşerona uygulandıktan sonra, sonuçlar olumlu olursa tüm çalışanlara uygulanabilecek. Böylelikle, kamuoyunda kıdem tazminatı fonuna dair ortaya çıkan olumsuz tepki de kırılabilecek.
ASIL PATRON MAAŞI DENETLESİN!
HALEN özel sektörde taşeronluk yapan bir işverenin işçilerine, ücretlerini tam ve düzenli ödeyip ödemediğiyle ilgili bir kontrol mekanizması yok. Denetimi yapılmayan taşeron, işçisine ücretini düzenli ödemeyip, istismar edebiliyor. Ücretini zamanında alamayan çalışan ise sistemin mağduru olarak ortada duruyor. İş mahkemelerinde konuyla ilgili binlerce dava var. Tasarıda bir hüküm var ki, bu haliyle yasalaşırsa bu istismarları ortadan kaldıracak gibi. Düzenlemeye göre; "işveren, taşerona verilen her işte işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini aylık olarak kontrol edecek, ödenmeyen ücret varsa işçinin banka hesabına yatıracak." İŞÇİNİN ALACAĞINA TEMİNAT BİR başka düzenlemeyle de, 'işçinin tüm alacakları , işverenin üçüncü kişiye borçları nedeniyle yürütülecek işlemlerde korunacak.' Diğer bir değişle, işverenin borçları ödenirken, işçilerine olan ücret borçlarına öncelik verilecek. Taşeron istihdamıyla ilgili yeni yasa tasarısı ücret hakkının korunması bakımından önemli gelişmeler sağlıyor. Umarız bu şekliyle taraflarca kabul görür, Meclis'ten kazaya uğramadan geçer.
Taşeron işçisi de yıllık ücretli izin yapabilecek
TAŞERON işçilerini yakından ilgilendiren bir diğer husus, yeni yasa çalışmasında yerini alan 'yıllık ücretli izin düzenlemesi.' İşçilerin, 'ücretli izin' hakkını, sürekli değişen işveren nedeniyle, kazanamamaları sorunu ortadan kalkıyor. Düzenlemeye göre; 'taşeron yanında çalışan işçinin aynı işyerinde ilk işe girdiği tarih esas alınacağından, taşeron değişse bile o işte çalışmaya devam etmesi durumunda, ücretli izin hakkı kazanılıyor.
İhalelerde süre artık 3 yıl
YENİ yasa çalışmasında dikkati çeken bir diğer başlık da, ihale süreleriyle alakalı. Halen mevcut durumda ihaleler kısa sürelerle yapılıyor. Devlet tarafından ihale edilen işlerin süresinin alt sınırına ilişkin bağlayıcı bir hüküm yok. Dolayısıyla taşeron işçileri her yıl işlerini kaybetme korkusu içindeler. Çıkarılması düşünülen yeni taşeron yasasında ise, ihalelerin süresine sınırlama getiriliyor. Taşerona verilecek işlerde ihaleler üç yıl süreli olacak. Böylece süreye bir standart gelmiş olacak. Ancak yine yeni çalışmaya göre, kamu kurum ve kuruluşları ihale bazında daha kısa süreler belirleyebilecek.