Bazı şartlardan dolayı iş akdini fesheden ya da şirket tarafından çıkarılan sigortalılar, çalıştıkları her yıl kadar bir brüt maaş kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Bununla birlikte ihbar süresi de dikkatle alınmalıdır. İşçi, iş akdinin feshiyle ilgili daha önce ihbar almadığında, ihbar tazminatını da alır.
Kişi işinden çıkarılsın ya da çıkarılmasın olası bir hâlde ne kadar tazminat alacağını bilerek kendini güvence altına almak ister. Bu tazminatın genel kaynağı 4857 sayılı İş Kanunu ile çalışanlara maddi güvence sağlamak ve işverenin haksız çalışan sirkülasyonunu engellemek içindir.
Kıdem tazminatı 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14.maddesinde geçer. Bu maddeye göre; işçi işe başladığı gün itibarıyla aynı işverenin bir veya birden fazla işyerlerinde çalıştığı sürelerinin toplanması ve göze alınması ile hizmet aktinin devamı boyunca geçen her tam sene için işveren tarafından çalışana ödenecek tazminattır.
Bu tazminat işçinin haklarının korunması ve maddi olarak güvence altına alınmasını hedefler. Şayet bir iş veren çalışanını bir nedene dayandırmadan veya dayandırarak işine son vermesi hâlinde bu tazminat hesaplama işlemi yapılır ve sonunda işçiye belirli ödemesi gereken işveren tarafından ödenir.
Bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için belirli unsurlara sahip olması önem taşımaktadır. Bu unsurlar;
İşçi, işveren tarafından nedensiz veya haksız sebeplerle çıkarmış olmalıdır.
İşçi, işverenin yanında en az 1 sene resmî olarak çalışıyor olmalıdır. Sigorta primi üstünden anlaşılan bu hâlde işçinin sigortalı çalışıyor olması önemlidir.
Kadın çalışan için ise evlendikten 1 sene sonra işten ayrılması aynı durum sayılır.
Erkek çalışan için askerlik görevini yapması için silah altına alınmış olması da kıdem tazminatına girer.
Kıdem tazminatı hesaplanırken belirli aşamalar ve hususlar vardır;
İlk başta çalışanın toplam ne kadar çalıştığı belirlenir.
Çalışanın toplam çalıştığı yıl sayısıyla son aldığı brüt maaşı çarpılır.
Tam süre hesaplanırken sene bazlı olduğundan dolayı kişinin artan küsurat vakti de olur. Bu vakit de gün sayısıyla belirlenir ve kişinin günlük brüt ücreti ile çarpılır.
Çıkan rakamdan yüzde 0,759 oranında vergiler kesilir ve kalan ücret çalışana ödenir.
Bu hesaplama esnasında da ihbar tazminatı hesaplama da yapılır.