Sosyal Güvenlik Kanunu kapsamında bazı şartları yerine getiren vatandaşlara çift maaş hakkı sunulmaktadır. Ölüm aylığı adı altında verilen dul ve yetim maaşları vefat eden kişilerin hak sahiplerine her ay olmak üzere ödenir. Vefat eden vatandaşların 4A (SSK), 4B (BAĞ-KUR) ve 4C (Emekli Sandığı) sigorta statüsünde bulunması fark etmeden; dul eşlere ikinci maaş bağlanır. Dul eş tanımı içerisinde hem kadın hem de erkek vatandaşlar yer alır.
Dul eşlerin yanı sıra; anne babası vefat eden kız/erkek çocuklarına yetim aylığı, çocuklukları vefat eden anne/babalara ise ölüm aylığı verilir. Peki, hangi oranda maaş bağlanabilir? Bayram ikramiyesinde durum nedir? İşte, SGK'dan çift maaş almaya dair merak edilen ipuçları...
DUL VE YETİM AYLIĞI ALMAK İÇİN BELİRLENEN KOŞULLAR NELERDİR?
- Medeni Kanun çerçevesinde resmi nikahlı eşini kaybedenlerin dul aylığından yararlanması için başka bir evlilik yapmaması gerekir. Dul olan kişinin evlenmesi halinde aylık kesilirken boşanması durumunda yeniden başvurusunu iletmesinin önü açılmıştır.
- Dul ve yetim aylıklarına ilişkin ödemeler sigortalının ölüm tarihini takip eden ayın başında ödenmeye başlanır.
- Hiçbir geliri, mal varlığı bulunmayan ve sigortalının ölmeden önce bakmakla yükümlü olduğu 65 yaş üstü anne ve babasının bulunması durumunda bu kişilere de hak sahipliğinden ötürü ölüm aylığı bağlanır.
- Baba veya annesini kaybeden bir kız çocuğu; evlenene ve sigortalı bir işe girene kadar yaşı kaç olursa olsun yetim aylığı alabilir.
- Baba veya annesini kaybeden bir erkek çocuğu; 18 yaşına kadar kesintisiz, lise ve dengi okullarda eğitim görürse 20 yaşına, üniversite öğrenciliği devam ederse 25 yaşına kadar yetim aylığı alabilirler. Erkek çocuklarının çalışmasına engel olacak bir malul durumunun olması durumunda ise yaş şartı aranmaz.
- Dul ve yetim aylığı alabilmek için kişilerin resmi başvuruda bulunması gerekir. Başvuru bağlı bulunan il ve ilçelerdeki Sigorta Müdürlüklerinden yapılabilir.
MAAŞLAR HANGİ ORANDA BAĞLANIR?
Vefat eden eşin 4A (SSK) veya 4B (BAĞ-KUR) statüsüne bağlı olması durumunda dul eşe maaşın %50'sini alma hakkı verilmiştir. Vefat eden kişinin 4C (Emekli Sandığı) statüsünde olması halinde ise maaşın yüzde 75'i bağlanır.
Emekli Sandığı Kanununa göre; yetim çocukların sayısı ve eşin çalışmaya devam etmesi durumunda oran değişiklik göstermektedir:
- Eşin çalışması ya da kendine ait emekli maaşı olması halinde yüzde 50,
- Eş ve 1 çocuk olması durumunda; eşe yüzde 60 ve çocuğa yüzde 40,
- Eş ve 2 çocuk olması durumunda; eşe yüzde 50 ve çocuklara yüzde 25, yüzde 25 oranında maaş bağlamaktadır.
- Eşin bulunmaması halinde çocuklarda tek kişi için yetim maaşı yüzde 50, iki yetim çocuk için yüzde 40-yüzde 40 oranlarında belirlenmiştir.
DUL VE YETİM AYLIĞI ALANLARA BAYRAM İKRAMİYESİ ÖDEMESİ NASIL YAPILIR?
Vefat eden sigortalılarından gelir veya aylık almaya hak kazananlar; bayram ikramiyesini de kendileri adına belirlenen hisseler oranında alırlar. Örneğin; vefat sonrası % 50 hisse oranı ile eşe, % 25 hisse oranı ile yetim çocuğa ölüm aylığı ödemesi yapılması halinde bayram ikramiyesi aynı oranlar üzerinden bölüştürülür. 1.000 TL bayram ikramiyesi hak sahiplerine hissesi oranında ödeneceğinden eşe 500 TL, yetim çocuğa ise 250 TL tutarında ödeme yapılır.