BİŞKEK (AA) - Kırgızistan hükümeti, Sovyetler Birliği döneminden kalan uranyum atıklardan kurtulmanın yollarını arıyor.
Kırgızistan hükümeti, Avrupa Birliği'nin (AB) desteği ile ülkede ve bölgede tehlikeli atık sahalara dikkati çekmek için "Orta Asya'daki Uranyum Atıkları: Riskleri Azaltmak için Ortak Çabalar, BM Genel Kurul Kararının Güncellenmesi" konulu konferans düzenledi.
Konferansta hükümet üyeleri, bölge hükümet temsilcileri, ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar ile partner ülkelerin yetkilileri tarafından Orta Asya'daki uranyum atıklarının güvenli bir bölgeye taşınarak depolanması için eylem planı ele alındı.
Başbakan Birinci Yardımcısı Kubatbek Boronov, konferansta yaptığı konuşmada, Kırgızistan'da bazı büyük uranyum atık sahalarının nehirlere ve su kaynaklarına yakın konumda bulunduğunun altını çizdi.
Hükümetin son 5 yılda atıkların bulunduğu bölgede durumu iyileştirme çabalarından söz eden Boronov, "Uranyum atıkları Sovyetler Birliği'nden miras kaldı. Bu tehlikeli atıklar insan sağlığını tehdit ediyor. Atıkların yer aldığı bölgede bir afetin yaşanması, ekolojik ve büyük ölçekli felakete yol açabilir. Bu riskleri azaltmak için hep birlikte olası bir afeti engellemeliyiz." diye konuştu.
Boronov, uranyum atıklarının başka yere nakledilmesi konusunun hükümetin en önemli uzun vadeli projelerden biri olduğunu anımsatarak, çözüm için daha fazla uluslararası desteğe ihtiyaç duyduklarını vurguladı.
Avrupa Parlamentosu Milletvekili Michel Rivasie de Kırgızistan'da tehlikeli atıkların yer aldığı sahaları yakından görmek ve sorundan daha fazla haberdar olmak için bir heyetle toksik ve kimyasal atıkların bulunduğu Kırgızistan'ın güneyindeki Mayluu-suu şehrini ziyaret ettiğini söyledi.
Bölgedeki ziyaretine ilişkin izlenimlerini aktaran Rivasie, "Atıkların bulunduğu bölge hastanesinde tıbbı malzeme sayısı çok az. Tıbbı teçhizat çok eski. Tıbbı malzemeler olmadan hizmetten söz edilemez. Bölge hükümetlerini, felaket yaşanmadan daha fazla çaba göstermeye acil davet ediyorum." dedi.
Rivasie, atıkların Fergana Vadisi'nde temiz suları ve insan sağlığını tehdit ettiğinin altını çizdi.
Orta Asya'da acil önlem alınması gereken 7 atık sahası bulunduğuna ve rehabilitasyon çalışmaları için 70 milyon avroya gereksinim duyulduğuna dikkati çeken Rivasie, "AB, bu tehlikeli atık depolama alanlarını rehabilite etmek için 16 milyon avro ayırdı. Uluslararası kuruluşlara bu soruna eğilmeleri için çağrıda bulunuyorum." ifadesini kullandı.
Rusya Devlet Nükleer Enerji Kurumu (Rosatom) Uluslararası Proje Yönetimi Başkanı Anatoliy Grigoriyev da "Kırgızistan'da atıkların bulunduğu Kadjisay ve Min-Kuş bölgelerinde halk ve personel için güvenli koşullar yaratmak amacıyla iş birliği içindeyiz. Bu çalışmaya 10 milyon dolar ayırdık. Orta Asya ülkeleri tek başına bu sorunu çözemez. Bu konuda yardımcı olmaya devam edeceğiz. 4 yıl içinde 50 milyon dolar civarında bir bütçe ayrılması için teklifte bulunacağız." diye konuştu.
Konferansın moderatörlüğünü yapan Kırgızistan Acil Durumlar Bakanlığı Müsteşarı Azamat Mambetov da düzenlediği basın toplantıda, "Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Kırgızistan'da 90'dan fazla atık sahası kaldı. Bakanlık olarak 35 sahayı denetliyoruz. Şiddetli deprem ve büyük sel gibi afetlerin yaşanması durumunda bu atıkların insan sağlığını ve doğayı tehdit etmesinden endişe duyuyoruz. Bu konferansla destek çağrısı yapıyoruz." dedi.
Mambetov, Orta Asya'da uranyum atıklarının riskini azaltmayı öngören sonuç bildirisinin, eylül ayında Birleşmiş Milletler 73. Dönem Genel Kurul Toplantısı'na sunulacağını sözlerine ekledi.