Kırgızlar, Türkleri hala barbar sanıyormuş

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’nde yapılan 1. Uluslararası Türkçe Konuşan Öğrenciler Kongresinin en renkli simalarından biri, Kırgızistan’dan annesi, babası ve Fatih Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olan ablası ile birlikte Karaman’da konuk olan Aizharkyn Alymidin idi.

Türkiye’deki Tıp Fakülteleri ile denk olan Kırgız Devlet Tıp Akademisi’ni bitirdikten sonra, Nöroloji Bölümünde ihtisas yapan Aizharkyn Alymidin, sunduğu bildiride yaptığı araştırmanın dışında, Türkiye Türkleri ile Kırgız Türkleri arasındaki ilişkilerin gelişiminden de bahsetti.

Kırgız Aizharkyn Alymidin, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’nde yapılan kongrenin Evliya Çelebi oturumunda "Kırgızistan'daki Ortaokul, Lise, Tarih Ders Kitaplarında Türkiye Tarihinin Okutulması" konulu bildirisine kendini tanıtarak başladı. "Ben Kırgızistan'dan geldim. Kırgız Devlet Tıp Akademisi Nöroloji Bölümünde öğrenciyim. Ben sunumumu lise ve ortaokul ders kitaplarından aldığım bilgilere dayanarak hazırladım" dedi. “Çeşitli tarihi olaylar sonucunda Türkiye Türkleri ile Kırgız Türkleri arasındaki ilişki neredeyse kopmuştu. Dolayısıyla bizim açımızdan Türkiye Türkleri ile ilgili bilgi çok az. Kırgız halkı ile Türk halkı arasındaki tarihsel kopukluk neticesinde Kırgız halkı Türk halkıyla ilgili fikirlerini aracılar vasıtasıyla oluşturdu. Kırgız tarih kitaplarındaki Osmanlı ve Türk halkı hakkındaki görüşler önce Rus İmparatorluğu tarafından, daha sonra ise SSCB vasıtasıyla biçimlendi” açıklamaları yaptı.

Kırgızların Türklere bakış açısını Karaman’daki kongrede 26 farklı ülkenin gençlerine aktaran Aizharkyn Alymidin, 1990’lı yıllara kadarki tarih ders kitaplarında yalnız Türklerin tarihinin değil, Kırgızistan'ın kendi tarihinin de yetersiz kaldığını vurguladı. Örneğin Osmanlı tarihi hakkındaki bilgi birkaç sayfayı geçmezken onun devamı sayılabilecek Türkiye Cumhuriyeti tarihi hakkında pek bir bilgi verilmediğini anlattı. Ayrıca ülkesinde Osmanlı Devleti’nin sömürgeci devlet olarak tanımlanmakta olduğunu ve verilen bilgilerin hep olumsuz bilgiler olduğunu açıkladı.

Aizharkyn Alymidin’in “Kırgızistan’daki öğrenciler, Osmanlı Türklerinin saldırgan ve hatta barbarlar olduğuna ilişkin inançlar taşıyor” açıklamasına, kongre salonundaki öğrencilerin hayret dolu bakışlarının olması, heyecanlı konuşmalar yaşanmasına neden oldu.

Aizharkyn Alymidin “Kırgızistan’da tarihi süreci ikiye ayırabiliriz. SSCB öncesi dönem ve SSCB sonrası dönem. SSCB döneminde Ortaçağ dönemine ilişkin ders kitabı yazımında Osmanlı Türklerini baskıcı, barbar, eşkıya olarak tanımlanırken Sırp direnişinden ise övgüyle söz eder. Tüm tarihsel düşmanlıklarda kullanılan geleneksel bir kalıptır bu.” dedi.

Aizharkyn Alymidin, 26 ayrı ülkeden gelip kendisini dikkatle dinleyen gençlere yaptığı sunumda sözlerine şöyle devam etti: “SSCB sonrasında Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ilişkiler gelişmeye başlamıştır. Bunun sonucunda Kırgızistan’da da Türkiye Cumhuriyeti tarihi hakkında bir ilgi uyanmıştır. Son 15-20 senede konu ile ilgili önemli çalışmalar yapılmıştır. Ancak yine de Türkiye Cumhuriyeti tarihi hakkında bilgilere okul kitaplarında pek yer verilmezken Osmanlı Türklerininki baskıcı, işgalci olarak nitelendirilmesi alışkanlığı sürmektedir. Yani önceki dönemin etkilerinden henüz tam olarak kurtulmuş değiliz.”

Türkiye Türklerinin Kırgızistan’da halâ barbar ve işgalci olarak tanınmasının iki nedeni olduğunu açıklayan Aizharkyn Alymidin, ülkesindeki okulların bir kısmının Rusya'dan satın alınmış olduğunu ve içeriğinin de önceki dönemden bugüne kadar değişmediğini vurguladı. Bir diğer neden olarak da, tarih yazımının SSCB döneminde yetişmiş orta yaş ve üstü insanlarca sürdürülmesi olduğunu belirtti.

26 ülkeden gelen gençlerin zihninde Türkiye-Kırgızistan ilişkilerinin çok da olumsuz algılanmamasını isteyen Aizharkyn Alymidin, “ülkem ile Türkiye arasındaki ilişkilerin gelişmesi ve akademik çalışmalar neticesinde ılımlı bir yaklaşım da sonuç veriyor. Televizyonda, yazılı ve görsel basında ve internette Kırgızistan ile Türkiye arasındaki ilişkileri olumlu veriyor ve bu da halkımızı olumlu etkiliyor. Ancak yine de geleneksel barbar Türk algısı ülkemde halen sürüyor” dedi.

Aizharkyn Alymidin sözlerini tamamlarken, "Türklerle ilgili önyargılar, Kırgızistan’da yüzlerce yıl önce oluştu ve günümüze kadar da bu algı pekişti. Şimdi şunu söylemek istiyorum: Çocukların hafızası beyaz kâğıt gibidir. Biz o kağıta ne yazarsak çocuklar da o şekilde biçimleniyor. Dolayısıyla bunlara dikkat etmek gerekiyor. Benim de amacım Kırgızistan’dan gelip bu konuya dikkat çekmek" diye konuştu.