Kırıkları tespit etmek amacıyla görüntüleme teknikleri kullanılır. Kırıklar bütün kemiklerde meydana gelebilir ve duruma bağlı olarak iki kategoride değerlendirilir. Kapalı kırıklarda, kemik deri içinde kalır. Açık kırıklar ise, kemiğin derinin dışına çıktığı durumlardır. Bunlar dışında kırık sınıflandırması, kırıkların şekline, derinliğine ve sayısına göre farklı gruplara ayrılır.
Kemiklerin herhangi birinde bir ya da birden fazla kırık oluşması sonucu bazı belirtiler ortaya çıkar. Bunlar kırıkla ilgili genel belirtilerdir. Kimi durumlarda kırılan kemik hemen belirti göstermez. İlk şokla birlikte ortaya çıkmayan ağrı, zaman geçtikçe kendini gösterebilir.
Kırıklar kemiklerde ortaya çıksa da, çevre organlara da zarar verebilir. Oluştukları bölgede bulunan kas ve sinir dokuları kırıktan dolayı hasara uğrayabilir. Parçalı kırıklarda ise hastada kanama sonucu şok durumu gelişebilir.
Kemik kırıklarında en önemli aşama ilk yapılan müdahaledir. Kırık şüphesi olduğu durumlarda, sağlık ekibine ulaşana kadar alınacak basit önlemlerle, kırığın dahada kötü bir hal almasının önüne geçilebilir.
Kemik kırılmaları durumunda iyileşme sürecini hızlandırmak için beslenme önemli bir yer taşır. Bu süreçte dengeli oluşturulan ve kemiklere iyi gelen yiyecekler yönünden zengin bir menü, kırıkların kaynama süresini kısaltır. Kırık kemiğin kaynaması için birçok bileşenin bir arada bulunması gerekir. Antioksidanlar, aminoasitler, kan dolaşımının düzgün çalışması, kemik dokusunu meydana getiren hücrelerin oluşması gibi unsurların iyileşme üzerinde etkisi vardır.
Kırıklara iyi gelen çorba, kemiklerin iyileşmesi için gerekli olan protein yönünden zengindir. Aynı zamanda, kırığın kaynaması için gerekli olan kollajen ve kalsiyum bu çorbada bol miktarda bulunur.
Paça çorbasını evde yapmak genellikle zordur. Bu nedenle güvenilir bir yerden temin edilebilir. Evde ise kasaptan alınmış paça, güzelce kaynatıldıktan sonra, üzerindeki etli kısımlar ayrılarak çorbanın içine katılmasıyla yapılır. Bu çorbanın geleneksel içimi sırasında sarımsak kullanılır. Sarımsak ise kırık nedeniyle oluşan enfeksiyonlara iyi gelecek aynı zamanda bağışıklık sistemini de güçlendirecektir.
Kırık kemiğin hızlı iyileşmesi için kalsiyuma ihtiyacı vardır. Kırık bölgesine yoğun olarak kalsiyum aktarımı gerçekleşeceği için kırık oluştuğu zaman alınması gereken kalsiyum miktarı da artar. Bilinen en önemli kalsiyum kaynakları ise süt ve süt ürünleridir.
Kefir, yoğurt, ayran, peynir veya sadece süt tüketilebilir. Ayrıca yoğurt gibi fermente süt ürünleri kemiklerin kaynaması için gerekli olan aminoasitleri de içerir.
Kemiklerin güçlenmesi için D vitamini şarttır. D vitaminine vücudun ihtiyaç duyduğu bir başka nokta ise kalsiyum ve C vitamini emilimidir. Yani kırık kemiğin hızlı iyileşmesi için bir arada bulunması gereken bu üç öğe, temelinde yeterli D vitamini alımıyla mümkün.
D vitamini gıdalarda nadir bulunan vitaminlerden biri. Temel kaynağı ise güneş. Ancak güneş olmayan aylarda, yumurta, patates, ton balığı, uskumru, peynir gibi gıdalardan D vitamini ihtiyacını karşılamak mümkün. Eğer buna rağmen D vitamini eksikliği varsa, takviye alınabilir.
Elma kırığa iyi gelir mi? Elma, yüksek miktarlarda A, B6, C, E ve K vitaminleri içerir. Bağışıklık sistemini korur ve vücudun daha sağlıklı olmasını sağlar.
Kırıkların çabuk iyileşmesi için, bağışıklık sisteminin de iyi çalışması şarttır. Bu şekilde bakıldığında elmanın, kırıklara iyi bir etkisi olabileceği söylenebilir. Günde bir tane elma yemek, vücudu koruyan maddelerin alınmasını sağlar.
Kırık nasıl çabuk iyileşir sorusuna çinko alımını destekleyerek cevabı verilebilir. Vücudun her bir hücresinde bulunan ve yaşamsal öneme sahip çinko, kırıkların iyileşmesi üzerinde de etkilidir. Hücrelerin çoğalmasını sağlayan enzimler çinko olmadan çalışmaz.
Çinko, kuzu eti, dana eti, sarımsak, yer fıstığı, kabak çekirdeği, siyah fasulye, ceviz, badem, fındık gibi gıdalarda bulunur. Genel sağlık durumu da dikkate alınarak bu gıdalar beslenme programına eklenebilir. Bu gıdaların çoğu sağlık açısından faydalıdır. Dikkat edilmesi gereken nokta ise, kalori ve yağ oranlarıdır.
Her iki balık da yüksek oranda D vitamini içerir. Omega-3 yağ asitleri açısından da zengin olan bu iki balık, kırık diyetlerinde mutlaka olması gereken gıdaların başında gelir. Bununla birlikte içerdikleri B grubu vitaminler ve aminoasitler de onarım sürecinde vücudun ihtiyaç duyduğu temel gereksinimler içindedir.
Bu balıkları pişirmenin en sağlıklı biçimi ızgaradır. Somon, sardalyadan farklı olarak fırında pişirilebilir. Yanına haşlanmış sebzeler ve yeşillikler ilave edilerek oluşturulacak bir öğün, beslenmeyi destekleyecektir.
Yumurta D vitamini kaynağıdır. Aynı zamanda kemiklerin yeniden yapılandırılması için gerekli olan protein yönünden de zengindir. Bu da demek oluyor ki, yumurta kemik kırıklarının iyileşme sürecini hızlandıracağı gibi, ağrıyı da hafifletir.
Her sabah tüketilecek bir adet haşlanmış yumurta yeterli gelecektir. Yumurtanın doğal olması etkisinin daha fazla olmasını sağlar. Yağda pişirilmiş yumurta yüksek kolesterol içerdiği için, haşlanmış olanı daha sağlıklıdır.
Kırık iyileşmesi için hazırlanacak menüye eklenecek sebzeleri birbirinden ayırmanın imkanı yok. Her birinin kendine göre bir özelliği olan sebzelerin bu süreçte bolca tüketilmesi gerekir.
Brokoli, ıspanak, kereviz, enginar; akla gelebilecek bütün sebzeler bu diyetin bir parçasıdır. Ayrı ayrı pişirilebilecekleri gibi, sebzelerin tamamı kullanılarak yapılan bir çorba da içilebilir. Bu çorbanın kemik suyuyla yapılması hem kemikler için daha faydalı olur, hem de lezzetini artırır.
Kırık sorunu yaşayan insanların akıllarındaki ilk soru, iyileşmenin ne zaman olacağıdır. Kırık iyileşmesi ne kadar sürer sorusunun net bir cevabı yoktur. iyileşme süresini etkileyen faktörler birden fazladır.
İlk günlerde şiddetli olan ağrı, iyileşme başladıkça azalır. Kemik tam dokusunu oluşturana kadar ağrı da devam eder. Özellikle hareketli ve taşıyıcı kemiklerde ağrı daha fazla olur. Bazı hastalarda kırık kemik kaynasa bile sızlama şeklinde ağrı sorunu devam edebilir. Kırık ağrısına ne iyi gelir? Kırık tedavisi sırasında, ortopedi doktoru ağrının hafiflemesi için gerekli ilaçları hasta ile paylaşır. Ancak kırık ağrısına iyi gelen bir diğer faktör ise beslenmedir. Sağlıklı bir beslenme programı oluşturmak, kırığın daha erken kaynamasını sağlar. Böylece ağrı hissi de daha çabuk geçer.
Kırık iyileşmesi için ne yemeli, nasıl davranmalı hakkında bir takım bilgiler mevcuttur. Ancak çoğu insan bazı davranış biçimlerinin ve hastalıkların kırıkların iyileşme sürecini olumsuz etkilediğini bilmez. Kemik kırıklarında iyileşme süreci kimi zaman istenilen sonuca ulaşmaz. Kırıkların geç iyileşmesine neden olan durumlar vardır.
Kırığa iyi gelmeyen yiyecekler ve içecekler arasında kafein içeren gıdalar vardır. Kafein kalsiyum emilimini azaltan maddelerden biridir. Dolayısıyla vücudun kalsiyum ihtiyacının daha çok arttığı kırık durumlarında, kafein tüketimine ara vermek gerekir. Kahve, bitter çikolata, siyah ve yeşil çay, paketli gıdalar kafeinin en yüksek olduğu ürünler arasındadır.
Damarlarda dolaşan oksijen miktarını azaltan sigara da, kırıkların iyileşmesi sırasında süreci geciktiren alışkanlıklardan biri. Kemik kırığı durumunda, tam iyileşme sağlanana kadar sigara tüketimine ara vermek, kemiklerin kendisini daha çabuk toparlamasına yardımcı olur. Ayrıca sigara içenlerde kırık bölgesinde enfeksiyon oluşma riski daha fazladır.
Sağlıklı kemiklerde bile tahribata yol açan alkol, kemik yoğunluğunu azaltan zararlı alışkanlıklardan biri. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda, kırık vakalarında alkol tüketiminden kaçınılması tavsiye edilir. Aynı şekilde sigara gibi, alkol de enfeksiyon riskini artırır.
Kırıkların iyileşmesini engelleyen kronik bir hastalık olan şeker hastalığı, kılcal damarları tıkadığı için sinir iletimini de engeller. Böylece hücre yenilenmesini sağlayan kollajen dokunun üretimi azalır. Şeker hastalarında kırık durumu oluştuğunda, doktora bilgi verilmesi, uygun bir tedavi programının oluşması için önemlidir.
Kırıkların iyileşmesinde vücut bir bütün olarak çalışır ve oldukça karmaşık bir sürecin içerisine girer. Kan hücreleri kırığın iyileşmesi için gerekli maddeleri o bölgeye taşır. Kansızlık da kırıkların iyileşme sürecini geciktirir. Bu durumda tedaviye kansızlık giderici önlemler eklenebilir. Kan yapıcı besinler ve ilaçlar sürece dahil edilebilir.
Kemik kaybı oluşturan ve yara iyileşmesini geciktiren bir diğer gıda grubu ise şekerli yiyeceklerdir. Özellikle endüstriyel ürünlerin tüketimine kırık söz konusu olduğunda ara verilmesi tavsiye edilir.
Kemiklerin geç kaynaması yanlış tedavi nedeniyle de olabilir. Cerrahi müdahale gerektiren kırıklarda, kırık kemiğin doğrudan alçıya alınması durumunda iyileşme sağlanamaz. Bazı kırıklarda, hastanın ameliyata alınması ve kırık uçların temizlenerek sabitlenmesi gerekir. Tıbbi aparatlar kullanımı da zorunlu olabilir. Eksik bırakılan tedavilerde kemikler birbirlerine kaynamaz.
Sağlıksız beslenme hastalıkların tamamında olduğu gibi, kırık kemiklerin iyileşmesinin önünde de engeldir. Kemikleri oluşturacak dokunun gelişmesi için vücudun ihtiyacı olan vitaminler ve mineraller alınmadığı sürece, iyileşme süresi de uzar.