Kırım Özerk Cumhuriyeti’nde halk, bölgeyi Ukrayna’dan kopararak Rusya’ya bağlamasını tercih etti. Oldukça sakin geçen ve 23 ülkeden 135 gözlemcinin takip ettiği referandumda halkın yüzde 96.77’sinin “Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasına razı mısınız” sorusuna “evet” cevabı verdiği açıklandı.
Referanduma katılım oranının yüzde 83.1 olduğunu açıklayan Seçim Komisyonu Başkanı Mikhail Malişev, halkın yüzde 96.77'sinin Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin Rusya'ya katılması yönünde oy kullandığını, yüzde üçünün ise Ukrayna'nın bir parçası olarak kalınması için oy verdiğini söyledi.
Rusya yanlısı Kırım yönetimi, bölgenin Rusya Federasyonu'na bağlanması için zaman kaybetmeyecek. Kırım Başbakanı Sergey Aksinov, Twitter hesabından dün akşam yaptığı açıklamada, “Yarın (bugün) bir Kırım parlamento delegasyonu Rusya’ya uçacak ve Rusya Federasyonu’na katılmak için resmi başvuruda bulunacak” dedi. Kırım’da seçimi takip eden Rus milletvekili Frants Klintseviç ise, “Kırım ile Rusya’nın birleşmesini için gerekli hukuki düzenlemeleri Mart sonuna kadar tamamlayacağız” diye konuştu.
Dün akşam oylamanın ilk sonucunun açıklanmasıyla Kırım’ın başkenti Simferopol’ün en büyük meydanında toplanan halk, Rusya ve Kırım bayraklarını sallayarak sevinç gösterileri yaptı. Meydanda Rusya bayraklarını taşıyanlardan biri olan Lucia Prokorovna (60), “İşgalden kurtulduk. Kırım Ukrayna’nın sırtındaki bir çuval patates gibiydi.” Bir başka gösterici ise “Rusya’ya bağlanmamız iyi olacak. Rusya’nın ekonomisi daha iyi” dedi.
Referandum her koşulda Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasının yolunu açıyordu. Çünkü diğer soru “1992 yılı Kırım Anayasası’nın yeniden yürürlüğe girmesi ve Kırım’ın kendi kaderini tayin hakkı korunarak Ukrayna’nın bir parçası olmasını istiyor musunuz” şeklindeydi.
Kırım’ın Rusya’ya bağlanma kararı Rus basınında alkışlandı. İşte Rus gazetelerinden ilk yorumlar:
Komsomolskaya Pravda: Kırım, Rusya’ya geri dönüyor.
Moskovsky Komsomolets: Kırım, Ukrayna’dan boşanıyor.
İzvestia: Birileri mutlu olmayabilir ama, biz mutluyuz.
Rossiiiskaya Gazeta: Dün Kırım bir seçim yaptı; Rusya’nın parçası olmak istiyor.
Haftalardır Rus askerlerinin kuşatması altındaki Kırım’daki seçim sağlanan ateşkes nedeniyle sakin geçti. Rusya ve Ukrayna iki ülke Kırım’da 21 Mart’a kadar ateşkes kararı aldı. Ukrayna televizyonları seçim yayını yapmadı. Ukrayna Başbakanı Arseniy Yatsenyuk da, “Sonucu hiçbir şekilde tanımayacağız. Bugün Kırım’da ayrılıkçılığı ve bölünmeyi destekleyenleri en kısa zamanda adalet önüne çıkartacağız” diye konuştu.
Kırım'daki kritik referandumun ardından ABD Başkanı Barack Obama ile telefonda görüşen Rusya lideri Vladimir Putin, yapılan oylamanın uluslararası hukuk çerçevesinde meşru olduğunu söyledi.
Kremlin'den yapılan açıklamaya göre, telefon görüşmesi ABD'nin talebi üzerine gerçekleşti.
Açıklamada, "Vladimir Vladimiroviç Putin, Kiev'deki mevcut makamların, Rusça konuşan halk dahil sivilleri terörize eden ve durumu istikrarsızlaştıran aşırı milliyetçi ve radikal grupların ortaya koyduğu şiddeti durdurma konusundaki isteksizliğine ve yetersizliğine dikkat çekti" denildi.
Açıklamaya göre, Putin ayrıca, yaşanan şiddet olayları nedeniyle Ukrayna'nın tüm kesimlerine Avrupalı gözlemcilerin gönderilmesi gerektiğini belirtti.
Referandum sürerken, Putin’i telefonla arayan Almanya Başbakanı Angela Merkel, Rusya liderini geri adım atmaya yine ikna edemedi. Kremlin’den yapılan açıklamada “Rusya lideri Kırım halkının yapacağı seçime saygılı olacaklarını Alman Başbakanı’na iletti.
Oylama sonucuna ilk tepki ABD’den geldi. ABD Dışişleri Bakanlığı Rusya’ya referandum sonucunu tanımayacağını bildirdi ve birliklerini derhal Kırım’dan çekmesini istedi.
Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius da referandumu “yasadışı” ilan etti ve Rusya’yı Kırım’da “anlamsız ve tehlikeli tırmanışı sürüklemekle” itham etti.
İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague ise ülkesinin referandum sonucunu kabul etmeyeceğini söyledi. Hague, AB’den de “Rusya’ya güçlü bir cevap vermesini” istedi.
Daha Kırım referandumu sonuçları açıklanmadan Ukrayna’nın bir bölgesi daha Rusya’ya bağlanma referandumu istedi. Rusça konuşanların çoğunlukta olduğu ülkenin doğusundaki Donetsk şehrinde, dün şehir meydanında toplanan 4 bin kişilik Rusya yanlısı gösterici sanal referandum yaparak bağımsızlık ilan etti. Meydan girişine barikatlar kurularak Ukrayna İçişleri Bakanlığı araçlarının girişine izin verilmedi. Ülkenin en büyük ikinci kenti Harkov’da da, Rus yanlısı göstericiler 100 metrelik Rusya bayrağı açtı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin Kırım’da yapılan referandumun tanınmayacağını açıkladı. Kırım Tatar Milli Meclisi eski Başkanı Ukrayna Milletvekili Mustafa Cemil Kırımoğlu ile İzmir’de yaptığı sürpriz görüşmede İzmir’de gerçekleşen bu sürpriz görüşmede Erdoğan, referandum sonucunu kabul edilemeyeceğinin açıklanacağını söyledi. Türkiye’nin gelişmelere tek taraflı olarak müdahale etmesinin mümkün olmadığını belirten Erdoğan “Türkiye batı dünyası ile birlikte Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunmasını istiyor. Bu konuda Türkiye’nin de içinde bulunduğu NATO bir karar alırsa biz de elbette buna uyarız” dedi. Konuyu daha önceden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le de görüştüğünü belirten Başbakan ErdoğanTürkiye’nin Kırım Tatarlarının yanında olacağını ve onlara hiç bir şekilde zarar gelmemesi için her türlü girişimi yapmaya hazır olduğunu vurguladı. Kırımoğlu ise Tatarlar’ın referandumu yüzde 99 oranında boykot ettiğini, Türkiye’nin desteğinin önemli olduğunu söyledi.