Kirli Çevrenin 'Katı' Hali: Hindistan’daki Tuvalet Yapılan Plaj

Nefes alıp verdiğiniz, yollarında işinize evinize gittiğiniz yaşam alanınızdır. Çevre sizsinizdir. Birinin sosyal çevresinde bulunan siz, hem kendinize hem de karşınızdakine karşı sorumluluk sahibisinizdir. Yani, hem kendinizi hem de başkalarını korumak adına, çevreye iyi davranmalısınız. Bunu bireyler, bireylerin oluşturduğu gruplar, yani kısaca vatandaşlar ve devletler ortaklaşa başarır. Devlet de, vatandaş da çevre konusunda üzerine düşen görevi yerine getirir. Nasıl Cerattepe’de devlet vatandaşının sağlığını korumakla yükümlü olduğu için bu konuda geri adım atmalıysa, vatandaş da aynı nedenlerle çevreyi korumakla yükümlüdür.

Hindistan’da dışarıda tuvalet ihtiyacını gidermek, artık neredeyse “gelenekselleşmiş” bir eylem. Dışarıda derken, umumi tuvalette değil; büsbütün dışarıda, sokakta, parkta, bahçede. İnsanların umumi tuvaletlere teşvik edilmesi için sosyal projeler bile üretiliyor. Ancak yeterli olmadığını görmek için şu plaja bakmak yeterli.

Günde 24 saat insanların tuvaletlerini yapmak için bu plajı kullandıklarını söylüyor videodaki adam. Kendisinin evi, plajın hemen dibinde. Çocuklarıyla beraber bu evde kalıyor. Kaldığı evin fiziki durumu bir yana, bu evin konumu bile onlarca hastalığa kapıyı açıyor. Hindistan’da dışarı tuvaletini yapan insanların bu davranışı nedeniyle her yıl 150 bin çocuk hastalık kaparak hayatını kaybediyor. Bu, hiç de azımsanacak bir rakam değil. On yıl içerisinde bir buçuk milyon çocuğun canına, sırf berbat bir alışkanlık yüzünden kast ediliyor, ortada hiçbir şey yokken bu çocuklar ölüyor.

Bu davranışla ilgili mikro örnek olarak önümüzde duran plajı, sadece orada yaşayan insanlar değil çevredekiler de tuvalet olarak kullanıyor. İşine gitmek için yola çıkıp umumi tuvaletlerde zaman kaybetmemek adına bu plajı dolduran onlarca insan görüyorsunuz. Hindistan’daki uzun çalışma saatlerinin tek sonucu yorulan insanlar değil yani, çevreye de ilk bakışta pek de tahmin edemeyeceğiniz bir bedel ödetiliyor. Üstelik Hindistan halkı bunu, umumi tuvaletlere kolaylıkla erişebileceği durumlarda bile tercih ediyor. Yani zorunluluktan değil, bazen de sadece öyle yapmak istediklerinden yapıyorlar.

Hindistan’a seyahat etmiş birçok kişinin notları veya anlattıklarının içinde benzer şeylerle karşılaşmak mümkün. Yolda, sokakta tuvalet ihtiyacını gideren insanlarla karşılaşmak "normal". Halka açık tuvaletler de sağlıklı koşullar vadetmiyor üstüne üstlük. Oralarda da yoğun sıra oluşuyor, bu sıralar nedeniyle kavga çıkıyor ve tuvaletler alabildiğine kirli. “Kim temizleyecek” diye sorulduğunda cevap net: “Bu, belediye başkanlığının sorunu!”

Sorunun nereden kaynaklandığını bu noktadan bakarak çözmek çok da kolay değil. Ancak Hindistan, bu videonun yarattığı itibar nedeniyle videoyu izleyen herkes için “kirli” bir ülke. Durumla ilgili yapılan yorumlar çeşitlilik gösterse de, herkesin birleştiği nokta aynı: Hindistan’daki bu durum, bir şekilde sona ermeli. Bir ülkenin nüfusunun yüzde 60’ı cep telefonu sahibiyken, aynı ülkenin yüzde 50’sinin tuvalet ihtiyacını sokakta gidermesini önlemenin bir nedeni olmalı. İnsan sağlığı için, çevre için, daha berrak denizler ve ölmeyen çocuklar için...