Çocukluk çağı döküntülü hastalığı olan kızamık, kış ve ilkbahar başlangıcında kendisini gösterebilir. Özellikle mart ve nisan aylarında kızamık hastalığı vakaları artış gösterir. Salgın şeklinde yayılan kızamık hastalığı yaz aylarında ise ortadan kalkar. Bir çocukluk hastalığı olarak bilinen kızamık nedir, kızamık belirtileri nelerdir, kızamık nasıl olur? Sorularının cevaplarını detaylı bir şekilde anlatacağız.
Kızamık virüsü vücuda girdikten sonra belirtilerini 8 ila 12 gün sonra ortaya çıkarır. Kuluçka süresinin artından kızamık belirtileri şu şekilde tanımlanır;
Kuru öksürük
Boğaz ağrısı
Vücudun çeşitli yerlerinde meydana gelen döküntüler
Yüksek ateş ve halsizlik
Şişmiş, ağrılı ve iltihaplı gözler (konjonktivit)
Hapşırma ve burun akıntısı
Yorgunluk
Hafif titreme
Halsizlik, ateş ve yorgunluk sonrasında ilerleyen dönemlerde kızamık döküntüsü kendini göstermeye başlar. Bu döküntüler kahverengi-kırmızı arasında bir renge sahiptir. Sivilce gibi minik kabarıklar şeklinde gözlemlenir. Kızamık döküntüsü ilk olarak yüz bölgesinde kendisini gösterir. Bu dönemde ateş yaklaşık 41 dereceye kadar çıkabilmektedir. Vücutta kendini gösteren döküntüler 4-5 gün içinde azalacaktır.
Küçük çocuklarda yaygın bir şekilde görülen, virüsün neden olduğu döküntülü bir hastalıktır. Kızamığın diğer ismi Rubeola’dır. Bulaşıcı bir rahatsızlık olan kızamık, sadece çocuklarda görülmeyebilir. Birey çocukluk döneminde aşı olmadıysa ve çocukluk döneminde kızamık geçirmediyse, yetişkinlik dönemimde de bu virüsü atlatabilir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), kızamık aşısı yapılmadığı taktirde dünyada 2,6 milyon insanın bu rahatsızlıktan hayatını kaybettiğini belirtmiştir.
Kızamık, viral bir enfeksiyondur ve bulaşıcıdır. İlk belirtileri arasında öksürük ve hapşırma bulunur. Havaya yayılan enfeksiyon, çevredekileri etkileyebilir. Aşı olmayan ve aynı oda içinde bulunan 10 kişiden 9’una kızamık bulaşabilir. Bu sebeple kızamık aşısı olmak son derece değerlidir.
Bebek ve çocuk sağlığı açısından önemli bir hastalık olan kızamık, bir yaş altında görülen çocuklarda ciddi sorunlar yaratabilir. Hatta ölümcül olabilir. Kızamık hastalığı için aşılama çok önemlidir. Dünya çapında azalmış olsa da hastalık halen 5 yaşın altında yılda 100 bin çocuğun ölümüne neden olmaktadır. Bebek ve çocuklarda kızamık belirtileri aslında yetişkinlerde görülenden çok farklı değildir. Belirtileri tekrar etmek gerekirse;
Kuru öksürük
Halsizlik ve yorgunluk
Boğaz ağrısı
Ağız içinde meydana gelen grimsi ve beyaz lekeler
Işığa duyarlı, şiş ve iltihaplı gözler
Çocuklarda kızamık aşısı 2 doz yapılmalıdır. Bu aşının ilk dozu bebeğin bir yaşına geldiğinde yapılmalıdır. İkinci doz aşı ise 4-6 yaş aralığında gerçekleştirilmelidir. Bu ikinci dozun ise erken yaşlarda yapılmaması gerektiği söylenmektedir. Fakat 4 yaşından küçük bir çocuğun kızamık salgınının olduğu bölgeye gitmesi gerekiyorsa o zaman ikinci doz aşı yapılması önerilebilir.
Bağışıklığı düşük çocuklar ve gençler de kızamık aşısı yaptırmalıdır. Eğer kızamık aşısı olduğunuzu net bir şekilde hatırlamıyorsanız bunun için tekrar aşı olmanın bir zararı olmayacaktır.
Kızamık aşısından sonra;
Yüksek ateş
Vücutta döküntü
Nadir de olsa lenflerde şişme ve eklem ağrıları görülebilmektedir. Kızamık aşısı etkileri kısa sürer.
Kanında trombosit eksikliği olanlar
Hamileler
Yüksek ateşi olanlar
Kemoterapi ve radyoterapi tedavisi alanlar
Zatürre, tüberküloz gibi enfeksiyon hastalığa sahip olanlar
Bağışıklık sistemini baskılayan hastalığı olanlar
Kızamık hastalığında ateş ve döküntü 4-5 gün arası sürebilir. Ortaya çıkan kuru öksürük ise 10 gün boyunca devam edebilir.
Kızamığın en önemli önlemi aşıdır. Kesin tedavisi ise bulunamamıştır.
Kızamık hastalığında ateş meydana geldiyse bunun için ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Ancak dikkat! Kızamık döneminde aspirin kullanımından uzak durulmalıdır. Aspirin kullanımı reye sendromu gibi ciddi sorunlara neden olabilir.
Kızamıktan bir an önce kurtulmak için bol miktarda su tüketilmelidir.
Sıcak içecek tüketiminden kaçınılmalıdır.
Bu dönemde parlak ışık rahatsızlık verebilir, gözlerde hassasiyet gelişebilir. O yüzden güneşe karşı çıktığınızda güneş gözlüğünden faydalanabilirsiniz.
Kızamık süresince kulak enfeksiyonu veya zatürre ortaya çıkarsa hemen doktorunuza danışmalısınız. Doktor kontrolünde antibiyotik kullanımına başlanabilir.
Uzmanlar A vitamini takviyesinin kızamık şikayetlerini azalttığını açıklamışlardır. Ancak kesinlikle kendi başınıza vitamin kullanımına başlamamalısınız. Bunun için doktorunuza danışmalı, önerdiği zaman takviye almaya başlayabilirsiniz.
Bebeklere, bağışıklık sistemi düşük olanlara, hamilelere doktor kontrolünde bağışıklık serum globülini adı verilen protein enjeksiyonu kullanılabilmektedir.
Kızamığı önlemenin güvenilir yolu aşılamadır. İlk doz aşılamasan sonra kızamığa karşı korunma %93’e çıkar. İkinci doz aşıdan sonra kızamığa karşı önlem %97’ye çıkmaktadır. Kızamığa yakalanan kişiyi toplumdan izole etmeli, hastalık geçene kadar kalabalık ortamlara sokulmamalıdır.
Kızamık hastalığı bir insan hastalığıdır. Hiçbir hayvan türü tarafından yayılmaz.
Viral enfeksiyon olan kızamık, cinsel yolla bulaşan bir rahatsızlık değildir. Kızamık hastası, kızamık döküntüsü başlamadan 4 gün önce ve döküntü başladıktan 4 gün sonraki dönem arasında hastalığı başkalarına bulaştırabilir.