Oyuncak marketleri envai çeşit oyun ve oyuncaklarla dolu. Kızma birader, bil bakalım, emlak oyunları, jenga, 100-500 parçalı puzzler, maketler, monopolly, scrabell, tabu, çılgın çubuklar, amiral battı, sudoku, eğitici ve zekayı geliştirici özellikteki özellikte hazırlanmış bilgisayar oyun cdleri, aile içi oynanabilecek oyuncakları doğru kullanılırsa çocuğun başarı düzeyini ve zekasını arttırabilir. Bu oyuncaklar ile çocuk başarma ve başarısızlıkla baş edebilme, oyun esnasında strateji geliştirebilmelerini ve kendini güdülemeyi öğrenir. Tabii ki bu arada aile içi iletişimin artması çocukta problemli davranışların azalmasını sağlarken kabul edildiğini görmek başarılı olma isteğini arttıracaktır.
Peki ama zeka ile başarı arasında bir ilişki var mıdır?
Başarının derecesini belirleyen koyduğunuz hedefin şiddetidir. Zeka olarak baktığınızda ise 60 IQ ye sahip bir çocuk ile 110 IQ sahip çocuğun başarı gösterdikleri konuya göre kıyaslamak daha doğru olacaktır. Yani 60 IQ ye sahip çocuğun dakikada 60 kelime okuması ile 110 IQ çocuğunun dakikada 100 kelime okuması birer hedef ise amaca ulaşmak başarıyı ifade eder. Önemli olan zekayı amaçlı kullanabilmeyi öğrenmektir.
Peki ama öğretmenlerin oynatacakları ne tür oyunlar onların başarısını ve gelişimlerini olumlu etkiler?
İşte size önerilerim,
•Oyun ve oyuncak çocuklar için öğrenmenin gelişiminde kullanılabilecek en etkin araçlardır. Çocuklar yaşayarak, eğlenerek ve grup içinde yaptıkları faaliyetlerden daha çok keyif alırlar. Sınıf için de uygulayacağı bazı oyunlar çocukların başarılı olabilmeleri için gerekli olan sosyal becerileri kazanmasında etkilidir.
•Çocuğun başarısızlık yaşadığı deneyimlerini aza indirgeyerek kısmen yardımlar vererek bunların üstesinden gelebilmeleri konusunda teşvik etmek. Bu saç okşamak, yıldız vermek belki de basit bir aferin bile olabilir.
•Çocuğun öğrenmeye olan ilgisini artırmak için başarılı olduğu alanları keşfedip hem çocuğa hem de çevresine his ettirmelisiniz.
•Çocuğun başarısına yönelik beklentiler geliştirebilirsiniz. “Ayşe bu projede çok başarılı olacağından hiç şüphem yok” gibi cümlelerle güç verebilirsiniz.
•Çocuğunuzu televizyon ve bilgisayardan olabildiğince uzak tutmaya çalışın. Günlük 1 saat kullanımı aşmayacak şekilde düzenleme yapın. Bilgisayar oyunlarını hafta sonu oynaması daha iyi olur.
•En küçük başarıları görüp anında ödüllendirin, takdir edin.
•Soru sormaları için teşvik edin, araştırmacı ruhlarını ayaklandırın.
•Kontrol etme alışkanlığı kazandırmak (Hataların kırmızı kalemle düzeltilmesi yararlı olur) hatalarını daha kolay düzeltmelerini sağlar.
•Kararlı olmayı öğretin, örnek olun. Kararsız mizaca sahip anne babaların çocuklarında da maalesef aynı istikrarsızlık gözlenir.
•Çocuğunuza beklentileriniz yüksek olan hedefler koymayın. Tüm derslerden 100 alman gerekiyor hedefi hem zor hem de çocuğu strese sokacak bir hedeftir. Bunun yerine bu dönem derslerinde senden olabilecek maksimum başarıyı bekliyorum demek hem çocuğu strese sokmaz hemde iç motivasyonunu arttırır. Eğer çocuğunuzun kapasitesi 70 almaya müsaitse hedefinizi eğer bu yıl derslerinden en az 5 tanesi 80 üzeri olursa istediğin bisikleti alacağım gibi bir hedef çocuğun yıl sonuna kadarki gerekli olan motivasyonunu olumsuz etkilemez.
•Sporsal aktivitelere daha çok yer verilmeli ve uygulamalara katılım desteklenmelidir. Bu gelecekte iş ve sosyal hayatını da olumlu etkiler. Spor yaparken beyinde salgılanan birçok hormon öğrenmeyi artırmaktadır.
•Ailenizin mevcut soyağacına bakın. Anne-baba ya da yakın akraba çevresinin nelerde daha başarılı oldukları, nelere yatkın oldukları ve davranışları değerlendirilmelidir.
•Düzenli ve sağlıklı beslenmesine dikkat edilmelidir. Zihin gücünü uyaran gıdalara daha fazla yer verilmelidir. Özellikle yeşil yapraklı sebze ve meyveler, ceviz en çok önerdiğim iki gıdadır.
•Ruhsal olarak sakin, dingin ve mutlu ortamlarda bulunmasını sağlayın. Kavga, gürültü, aşırı panik ya da iletişim zayıflığı olan ailelerde çocuk kendini güvende hissedemez. Kendine güven duygusunu artıracak ortamların yaratın, sözlerinizle destek olun başarabildiği konuları vurgulayın.
•Sınıfta puanlama tablosu, başarısı artan çocukların elmalarının kızarması (kırmızıya boyanması), ayın öğrencisini seçme, farklı yetenekleri kuvvetli öğrencilere bu alanlarını gösterebilecek sunumlar yaptırılması gibi etkinlikler, çocukların başarılarını vurgular, farkındalığı artırır.
•Molalı ders çalışma planı yapması konusunda yönlendirin. Bazen anne ve babalar çocuğunun hiç kalkmadan 1-2 saatte dersini bitirmesini ister. Bu doğru olmaz.
•Satranç strateji geliştirmesini ve birkaç adım sonrasını görebilmesini sağlar, oynaması için teşvik edin. Sevgilerimle,
Pozitif Gelişim Özel Eğitim Ve Aile Danışmanlık Merkezi
Çocuk Gelişim Uzmanı
Şenay Yılmaz