ÇEVRE ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın Trabzon’da yaptığı konuşmada Müslüman bir ülke olduğumuzu vurgulayıp, “Biz ara eleman ülkesiyiz, mucit çıkaramayız” sözleri ile başlayan tartışma, patent başvuru sayısı ve tescil sayısı yönünden Avrupa ülkeleri arasındaki yerimizi merak konusu yaptı.
Patent-Marka uzmanı avukatlar İbrahim Ekdial ile Olgaç Nacakçı, Türk Patent Enstitüsü’ne (TPE) yapılan başvuru ve tescil sayılarını baz alan bir çalışma yaparak Türkiye’nin mucit profilini ortaya çıkardı. Türkiye’nin yaptığı patent başvurularının ve tescile bağlanan patentlerin büyük kısmı, Türkiye ihracatının yüzde 10’unu tek başına yapan Koç Topluluğuna ait.
ÖNEMLİ OLAN PATENT BAŞVURU SAYISI DEĞİL TESCİL SAYISI
TPE kayıtlı patent-marka vekili iki uzmanın çalışmasından çarpıcı tespitler şöyle:
*Ülkeler açısından bir karşılaştırma yapılacak olursa, Türkiye’den fazla başvuru yapan yabancı ülkelerin Hıristiyan olduğu görülebilir. Bunun dışında Japonya, Çin, Güney Kore, Hindistan gibi ülkelerin de Türkiye’den fazla başvuru ve tescilleri olduğunu da belirtmek isteriz. Dolayısıyla Bakanın söylediği bu yönden yanlış bir tespit değil ama önemli olan patent başvuru sayısının değil tescil sayısının artırılmasıdır. Çünkü yapılan başvuruların birçoğu yeni olmadığı için tescil edilmiyor. Tescil oranında yabancı patent başvuruları Türkiye’nin 2 katı tescile sahip.
İCAT BAŞVURULARININ ÇOĞU YENİ OLMADIĞI İÇİN TESCİL EDİLMİYOR
*Buradan da anlaşılıyor ki Türkiye henüz patent sistemini iyi anlayabilmiş değil. Özellikle patent başvurusundan önceki hazırlık aşamasında başvuru sahiplerinin yeterli patent araştırmasına girmedikleri anlaşılıyor. Yapılması gereken, neye patent alınacaksa alınsın, başvurmadan önce dünyada bu konuda patent alınıp alınmadığı, başvuru konusunun yenilik taşıyıp taşımadığının çok iyi araştırılması gerektiğidir. Burada buluş sahibi, mucit, mutlaka ehil bir Patent Vekili, hatta Avrupa Patent Vekili ile çalışmalı. Burada vekillerin de önemi büyüktür. Yeterli ve doğru araştırmayı yapmayan bir de ehil bir vekille çalışmazsa patent alması imkânsız hale geliyor.
ALMANYA YÜZDE 41 TESCİL ORANIYLA EN YÜKSEK
*Almanya’nın 2003’te yaptığı patent başvuru sayısı 27 bin 211 iken her yıl başvuru sayısı artarak 2012’de 34 bin 167’e ulaştı. Almanya’nın 2003’te tescile bağlanan patent sayısı 13 bin 407; 2013’te ise 13 bin 321. Yaptığı başvuruların her yıl en az ortalama 12 bin 500-13 bin patentinin tescile bağladığını dikkate aldığımızda, Almanya’nın patent tescile bağlanma başarısının çok daha yüksek olduğu görülüyor. 2003-2012 yılları arasında Almanya’nın toplam patent başvuru sayısı 312 bin 84 olduğu, bu başvuruların da 130 bin 32’sinin tescile bağlandığı anlaşılıyor. Bu durumda Almanya’nın başarı oranı yüzde 41 civarındadır.
PATENT TESCİL SAYISI, GELİŞMİŞLİK GÖSTERGESİ; KOÇ PATENTTE DE ÖNDE
*Türkiye patent başvuru ve başvuruların tescile bağlanması açısından birçok ülkenin gerisinde. Gelişmiş ülkelerin patent başvurularında da ön sıralarda olduğu açık. Gelişmekte olan ülke konumundan, gelişmiş ülke konumuna geçildiğinin bir kanıtının da patent başvuru ve patent tescil sayısı olduğunu söylemek mümkün. Türkiye’nin sürekli dışarıdan ara ve ana mal ithal ettiği dikkate alındığında katma değeri yüksek ve üstelik patente bağlanmış ürünleri ihraç etmesi her zaman Türkiye’nin çıkarınadır. Ayrıca Türkiye’nin yaptığı patent başvurularının ve tescile bağlanan patentlerin büyük kısmı, Türkiye ihracatının yüzde 10’unu tek başına yapan Koç Topluluğuna ait. Ar-Ge’ye destek verildikçe patent sayısının artması doğal bir sonuçtur.
AĞRI’DAN 18 YILDA TEK BAŞVURU VAR, O DA TESCİL EDİLMEMİŞ
*Türkiye’de, şehir bazında 2012 yılındaki patent başvurularına bakılacak olursa bazı şehirlerden tek bir başvurunun dahi yapılmadığı görülüyor. Bu listeye göre örneğin 1995 yılında kurulduğundan bu yana Ağrı’dan sadece bir tane başvuru yapılmış, bu başvuru da tescil edilememiş. Buna göre önemli olan, siyasi iktidar tarafından politikalar geliştirilmesi ve inovasyonun, yani yenilikçiliğin artırılmasıdır. Bu sayede özgün patent başvuruları patent tescil sayısı da artırılabilir.
* Türkiye’ den iller bazında 2013 yılında en çok başvurunun yapıldığı illeri sırasıyla belirtmek gerekirse, İstanbul 1939, Ankara 569, Bursa 288, İzmir 264, Kocaeli 225, Konya 144 olarak sıralanıyor.
2012’DE PATENT BAŞVURU SAYISI DÜŞTÜ, TESCİL SAYISI ARTTI
*Türkiye’nin yapmış olduğu Avrupa Patent başvuruları yabancı ülkelerle kıyaslandığında çok az seviyelerde kalıyor. Türkiye’nin 2000 yılında Avrupa Patent Sözleşmesi’ne taraf olduğu dikkate alındığında, 2003 yılında yaptığı patent başvurusu 125 olduğu halde, sonraki yıllarda yaptığı patent başvurularının dağılımı aşağıdaki şekilde:
*2003 yılı patent başvurusu 125, tescile bağlanan patent 8
*2004 yılı patent başvurusu 134, tescile bağlanan patent 20
*2005 yılı patent başvurusu 198, tescile bağlanan patent 20
*2006 yılı patent başvurusu 336, tescile bağlanan patent 31
*2007 yılı patent başvurusu 416, tescile bağlanan patent 39
*2008 yılı patent başvurusu 466, tescile bağlanan patent 49
*2009 yılı patent başvurusu 464, tescile bağlanan patent 59
*2010 yılı patent başvurusu 615, tescile bağlanan patent 89
*2011 yılı patent başvurusu 712, tescile bağlanan patent 95
*2012 yılı patent başvurusu 630, tescile bağlanan patent 134
ÇİN, ABD’Yİ PATENT SAYISINDA GEÇTİ
Bakan Bayraktar’ın açıklaması somut durumu yansıtmakla beraber, Türkiye’den mucit çıkmaz söylemi doğru değil. İnovasyon somut politika değişiklikleri ile oluşturulur. Bunun için hükümetin Güney Kore’de yapıldığı gibi ileriye dönük ve uzun vadeli somut politikalar ve eylem planları geliştirmesi ve bunları yürürlüğe koyması gerekiyor. Bu eylemlerin en başında ise ara eleman (bizce teknik eleman) ve AR-GE elamanlarının eğitimi yer alıyor. Çin ve ABD’nin başvuruları çok fazla. Geçen yıl Çin patent başvurusunda ilk defa ABD’yi geçerek dünyada 1. sıraya yükseldi.
(HÜRRİYET)