Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tarlan Mammedov ve ekibinin 1,5 yıldır üzerinde çalıştığı kokteyl Covid-19 aşısı, insan deneylerine hazır hale geldi. Nicotiana Benthamiana adlı yeşil bitki yapraklarından üretilen kokteyl aşıda hem spike proteini hem de nukleokapsid proteini hedeflediklerini belirten Sağlık Bakanlığı Aşı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mammedov, 1 kilo bitkiden yaklaşık 5 bin doz aşının üretilebileceğini, aşının çocuklarda da güvenli kullanılabileceğini söyledi.
SARS-CoV-2 virüsünün çok mutasyona uğradığı için mevcut aşıların etkisinin azaldığına dikkati çeken Prof. Dr. Mammedov, dünyada ilk kez spike proteinin yanında nukleokapsid proteini hedef aldıklarını söyledi. Geliştirdikleri aşının umut verici olduğunu ifade eden Prof. Dr. Tarlan Mammedov, “Çünkü burada iki antijen var. Spike proteini ile nukleokapsid protein. Mevcut aşılardaki spike proteinde az değişiklik oluyor ama nukleokapsid proteinde değişiklik daha az oluyor. O nedenle mevcut mutasyonlara karşı etkili" dedi. Geliştirdikleri aşının protein bazlı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Mammedov, “Aşımızın vücutta iki antikor üretmesini hedefledik. Kokteyl dememizin nedeni bu. Böylelikle aşının koruyuculuğunu iki kat artırıyor" diye konuştu.
Yaklaşık 1,5 yıldır devam eden çalışmalarının bir kısmının dünyanın en prestijli dergisi olan Viruses'da yayımlandığını kaydeden Prof. Dr. Mammedov, hayvan deneylerini tamamladıklarını, patent başvurusu yaptıklarını ve artık insan deneylerine geçilebileceğini belirtti. Prof. Dr. Tarlan Mammedov, aşıyla ilgili Sağlık Bakanlığı ile görüşmelerinin devam ettiğini kaydetti.
Covid-19 virüsünün antijenlerini 'Nicotiana Benthamiana' adlı yeşil bitki yapraklarından ürettiklerini belirten Prof. Dr. Mamedov, “Bu bitkiyi topraksız olarak yüksek miktarda üretebiliriz. Biz şu anda laboratuvarda üretiyoruz" dedi. Yaklaşık 1 kilo bitkiden 5 bin insanı aşılayacak kadar doz üretebileceğini sözlerine ekleyen Prof. Dr. Mammedov, “Ümit ediyorum ki kokteyl aşı insan deneylerine başlayacaktır. Düşünüyoruz ki 5 mikrogram dozundaki aşı yeterli koruyuculuk sağlayabilir. Bizim aşımız çocuklarda da 2 mikrogram doz olarak güvenle kullanılabilir. Bence bizim aşımız en güvenli aşıdır. Çünkü protein bazlı. Bir problem olacağını düşünmüyorum" ifadelerini kullandı.
Doktora öğrencileri Burcu Güleç, Damla Yüksel, İrem Gürbüz Aslan, Merve Ilgın, Fadime Demirel ve yüksek lisans öğrencileri Öznur Berfin Ülgen, Ramazan Talha Palaz ile birlikte 3 laboratuvar ve 1 iklim odasında 'Transient Bitki Ekspresyon Sistemi' ile bir tür tütün bitkisi olan Nicotiana Benthamiana'nın, iklim odasında 22-24 derecede yüzde 50-60 nem seviyesinde özel formülasyonu sonucu üretilen aşının çalışmaları 1,5 yıldır devam ediyor. Prof. Dr. Tarlan Mammedov, 1500'den fazla koronavirüs proteininin analizinin yapıldıktan sonra sürdürülen çalışma sonucu üretilen kokteyl aşının, koronavirüsün birçok mutasyonuna karşı etkili olabileceğini söyledi.
(DHA)