Besinlerle birlikte vücuda alınan besinler kandaki kolesterol seviyesini artırarak damar tıkanıklığı başta olmak üzere birçok rahatsızlığı beraberinde getirir. Vücutta doğal olarak sentezlenen kolesterol, endokrin sistemini dengede tutan bir maddedir. Bu sebeple fazla miktarda kolesterol yüksekliği vücutta ne yapar? Nasıl beslenmek gerekir? Kolesterol yüksekliği belirtileri nelerdir?
Peki kolesterol yüksekliği nedir? Vücudun endokrin sistemi daima bir düzen içerisinde bireylerin yaşam fonksiyonlarını ve iç organlarını kontrol altında tutmayı hedefler. Endokrin sisteminde yaşanan bazı madde artışlarıyla bireylerde bazı hastalık veya rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Kolesterol ise endokrin ve sindirim sisteminde görev alan bir yağ maddesi olduğu için vücutta fazla miktarda bulunduğu zaman kalp ve damar hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olur.
Tüm bireylerde doğal olarak vücut tarafından sentezlenen bir kolesterol miktarı bulunur. Bu miktar vücudun kendi sistemini düzgün bir şekilde çalıştırması için yeterlidir. Yağ benzeri bir madde olduğu için vücutta gereğinden fazla bulunması damarlardaki madde ve kan akışını engelleyici durumları ortaya çıkarabilir.
Kolesterol yüksekliği nasıl düşürülür? Özellikle hayvansal besinlerin çok sık tüketilmesi ve altta yatan farklı kronik hastalıklar kolesterol seviyesini yükseltebilir. Kolesterol vücudun böbrek üstü bezleri, üreme organında veya ince bağırsakta doğal olarak sentezlenebilir. Vücutta bulunan hücre zarlarının temel bileşenleri arasında bulunan kolesterol seviyesi yeme içme alışkanlıklarının bozulmasıyla hayatı olumsuz etkileyen rahatsızlıklara ortam hazırlar.
Kolesterolün yükselmesi damar hastalıkları başta olmak üzere safra kesesi problemleri ve dolaylı olarak da karaciğerle ilgili rahatsızlıklar oluşturabilir. Kolesterol seviyesi mümkün olduğunca dengede tutulmalıdır. Yaş, diğer birincil hastalıklar, yaşam tarzı, beslenme şekli gibi faktörler kolesterol seviyesini dengede tutmak adına titizlikle dikkat edilmesi gereken önemli detayları oluşturur. Tüm bu detaylar kişinin kolesterol seviyesini normalin üzerine çıkarabilir.
Kolesterolün birçok çeşidi bulunduğu için tıpta iyi ve kötü kolesterol seviyeleri bulunmaktadır. Bu terimler kolesterol hakkında detaylı nitelendirmeyi yaparak hastaları birbirinden ayırmaktadır. Her yüksek kolesterol belirtisi hastalık unsuru taşımaz. Bu sebeple uzman hekim bireye kolesterol seviyesi hakkında iyi veya kötü tanımlaması kullanabilir.
İyi kolesterol HDL ile kötü kolesterol ise LDL değeri ile ifadelerle belirlenir. İyi olarak adlandırılan HDL değeri kalp ve damar hastalıkları oluşturmadığı için iyi olarak tanımlanmıştır. Kötü kolesterol değeri ise doku ve damarlarda madde geçişini engelleyerek damar tıkanıklığına yol açtığı için kötü ifade ile anılmaktadır. Birçok hastalığı da beraberinde getiren kötü kolesterol seviyesi damar hastalıklarına zemin hazırlar.
İyi ve kötü dışında bilinen farklı kolesterol çeşitleri de mevcuttur. Yine bu ayrım kişinin kriterlerine göre değişmekle birlikte birincil hastalığın da etkisiyle tanı yöntemlerinde ifade edilebilir. Bu çeşitler şu şekildedir;
Kandaki kolesterol değerinin tüm bireylerde normal aralıklarda seyretmesi kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini düşürür. Sağlıklı bir bireyin vücudunda bulunması gereken kolesterol miktarı LDL düzeyinde 130 mg/dL’nin altında olmalıdır. Total kolesterol ise yine sağlıklı bir bireyde 200 mg/dL’nin altında seyretmelidir. HDL düzeyinin normal seviyeleri ise kadınlarda 40 mg/dL, erkeklerde ise 50 mg/dL üzeri olmalıdır.
Bireylerin kolesterol seviyesi, kan tahlilleri sonucunda ortaya çıkar ve standart aralıkların üzerinde veya altında bulunan kolesterol miktarı tespit edilerek tanı yöntemleri geliştirilir. Mevcut kan sonuçlarında tespit edilen kolesterol miktarında bir bozukluk varsa bunun nedeni araştırılır ve uzman hekim tarafından belirlenen farklı bir zaman aralığında yeniden kan tahlili istenerek sonuç kesinleştirilir.
Kolesterolün yüksek olmasının belirtileri iki farklı şekilde açıklanabilir. Bunlardan ilki diyet sırasında vücuda beslenme yoluyla alınan kolesterol miktarıdır. İkincisi ise hayvansal gıdaların fazla tüketilmesi ile oluşur. Fast food tüketimi kontrol altında tutulmalı ve trans yağlardan uzak durulmalıdır. Düzensiz hazır gıdalarla beslenmek kolesterol miktarını artıracağı için beslenme düzenine kolesterol yüksekliğine iyi gelen yiyecekler tercih edilerek sebze ve meyvelerden oluşan beslenme rutinine bağlı kalmak gerekir.
Vücudun kendiliğinden sentezlediği kolesterol miktarına ek olarak beslenmeyle vücuda alınan kolesterol miktarı bireyleri sıkıntıya düşürür. Uzun süreli düzensiz beslenme rutinine alışmış bir kişide damar hastalıkları görülme riski çok üst seviyelere çıkar. Kolesterol yüksekliği bir anda kendini gösteren belirtiler vermez. Bu yüzden zamanla vücutta fazlasıyla biriken kolesterol miktarı ciddi kalp hastalıklarını beraberinde getirir.
Vücutta gereğinden fazla bulunan kolesterol miktarı bazı uyarılar kendini gösterebilir. Bazı zamanlar önemsenmeyen sorunlar aslında kolesterol yüksekliğinden ortaya çıkmaktadır. İşte o belirtiler;
Vücudun herhangi bir yerinde aniden gelişen morarmalar, kolesterolün oluşturduğu belirtiler arasında sayılır.