Köni: Bölgeyi Rahat Bırakırlarsa Uluslararası Güç Olmamız Kaçınılmaz

Prof. Dr. Hasan Köni, Türkiye'nin yükselişe geçmeye hazırlanan bir ülke olduğuna dikkati çekerek, "Eğer bölgeyi rahat bırakırlarsa uluslararası bir güç olmamız kaçınılmaz.” dedi.

Doğu Anadolu Gazeteciler Cemiyeti'nin (DAGC) kuruluşunun 33. yıldönümü dolayısıyla Atatürk Üniversitesi (AÜ) Kültür ve Gösteri Merkezi’nde Prof. Dr. Hasan Köni tarafından Küresel Güçler ve Türkiye konulu konferans düzenlendi.

Organizasyona ev sahipliği yapan DAGC Başkanı Feridun Fazıl Özsoy, cemiyetleri hakkında bilgi verdi. 33. kuruluş yıldönümleri için düzenledikleri etkinliğin biraz geç yapıldığını belirten Özsoy, “Sayın Köni, yoğun programına rağmen bizi kırmayıp Erzurum’a geldi.” dedi.

AÜ Rektörü Hikmet Koçak ise üniversitede düzenlenen birçok etkinlik olduğuna dikkat çekti. Koçak, “Köni, bilgi ve birikimlerini Erzurumlularla paylaşarak, Türkiye’de ve dünyada yaşanan olaylara farklı bir pencereden bakmamızı sağlayacak.” şeklinde konuştu.

Konferansa konuşmacı olarak katılan Köni, uluslararası hukukun geçmişten bugüne gelişimini anlatı. İnsan haklarının devlet yönetiminde yeni yeni konuşulmaya başladığını aktaran Köni, “Bugünkü insan hakları sisteminin ortaya çıkması 2. Dünya Savaşı’ndan sonra gerçekleşmiştir.” ifadelerini kullandı. Devlette yönetişim kavramının önemine de dikkat çeken Köni, devletin bir işletme gibi iyi bir yönetişim yapması gerektiğini sözlerine ekledi. Uluslar arası bankların dünyanın şekillenmesi üzerindeki etkisi hakkında bilgiler veren Köni, bu bankaların kendi istedikleri yönetim biçiminin hakim olmasını istediğini söyledi.

Köni, bankaların ve uluslararası güçlerin dünyayı şekillendirme politikalarını Türkiye’nin bir dönem faydalandığı 'Marshall Yardımı' üzerinden anlattı. Köni, “Türkiye Marshall Yardımı’nı almak için başvurduğunda onlara tek partili sistemle olmayacağı cevabı verildi. Türkiye’de demokrasiye zorunlu bir geçiş yapmak zorunda kaldı. O dönem parlamento Menderes gibi 3-4 muhalife parti kurmaları teklifi sunuldu. Onlarda bunu hayata geçirdiler ve Türkiye batılıların isteğiyle böylece zorunlu demokrasiye geçmiş oldu.” şeklinde konuştu.

Bir ülkenin diğer bir ülkeye müdahale etme durumlarını da açıklayan Köni, bu konuda dünyada sözü geçen ABD, Rusya ve Çin gibi sınırlı sayıda ülke olduğunu ifade etti. Köni, “Eğer ülkenizde insanları iyi yönetemiyorsan birileri gelip sizin iç meselenize müdahale edebiliyor. Bunun adı da insancıl müdahale oluyor. Irak savaşından sonra ise 'önalıcı müdahale' kavramı ortaya çıktı. Bu da uluslar arası hukukta önalıcı meşru müdafaa olarak geçiyor. Bu durumda küçük devletlere karşı küresel savaşların başlatılmasına neden oldu.” dedi.

Köni, yeni dünya düzeniyle ilgili bir soruya ise şöyle cevap verdi: “Anadolu’da son zamanlarda kendi kültürünü benimseyen yeni işletmeler ortaya çıktı. Anadolu’da bir öze dönüş var. Dünya’da ise Asya’nın önemi ve insan sayısının potansiyel güç olduğu yeni yeni anlaşılıyor. Türkiye yükselişe geçmeye hazırlanan bir ülke, eğer bölgeyi rahat bırakırlarsa uluslararası bir güç olması kaçınılmaz. Ben bu patırtı ve gürültüye rağmen gelecekten ümitliyim. Ancak orta boy bir ülke olarak içinde bulunduğumuz sistemle birlikte hareket etmeliyiz. Kendi silahımızı kendimiz yaptığımız zaman, biz istediğimizi yaparız, bize kimse karışamaz diyebileceğiz.”

Programın sonunda Erzurum Valisi Sebahattin Öztürk, günün anısına Köni'ye plaket verirken, AÜ Rektörü Koçak da Köni’ye üniversitenin yayınlarından oluşan birkaç hediye takdim etti.