Kontrol kelimesinin kökeni Fransızcadır. Fransızcadaki denetleme anlamına karşılık gelen " contrôle" kelimesinden türeyerek dilimize yerleşmiştir. Bu kelimenin Eski Türkçedeki karşılığı ise "murakabe" kelimesidir. İsim türünde olan bu kelimenin Türk Dil Kurumuna göre dört farklı anlamı vardır. Bu tanımlar ve tanımlar doğrultusunda verilen bazı örnekler şunlardır:
Bir şeyin gerçeğe ve aslına uygunluğuna bakma.
Örnek cümle:
"Duygululuk olsa olsa akılla bağdaştığı, aklın kontrolünde kaldığı ölçüde bir değer taşır." (Necati Cumalı)
Yoklama, arama.
Örnek kullanım:
"Gümrük kontrolü."
Kontrol kelimesi atasözleri ve deyimler içinde de sıkça kullanılan bir kelimedir. Farklı kelimelerle birleşerek yeni kelimeler de türetebilir. Bu kullanımlar için "kontrol altına almak", "kontrol etmek", "kontrol kalemi", "doğum kontrolü" gibi ifadeleri örnek verebiliriz.
Bir kelime birden fazla anlamı karşılayabilir. Cümle içinde hangi anlamda kullanıldığını anlayabilmek için cümlenin bütününe bakılmalıdır. Kelimenin kullanıldığı anlama göre seçilen eş anlamlı kelime o kelime yerine cümle içine getirilebilir.
Kontrolün birden fazla eş anlamlısı vardır. Ancak kontrol kelimesinin eş anlamlısı olan sözcükleri cümle içerisinde kullanırken mutlaka cümlenin anlamına ve bağlamına bakmak gerekir. Eş anlamlı kelimeler cümlenin anlamına göre farklı şekillerde kullanılabilir. Kontrolün eş anlamlısı olan kelimeler:
Kontrol eş anlamlısı ile kurulan bazı cümle örnekleri, atasözleri ve deyimler şu şekildedir: