Esnaf konum paylaşımı için bundan sonra izin mi alacak? Yeni ödeme iddiası şimdiden gündem yarattı. Adres tarifi izni almayan ticari işletmeye ‘ceza’ kesileceği öne sürüldü. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında Kanun yeniden değiştiriliyor. Coğrafi veri paylaşımı yapmak isteyen işletmelerin yıllık bin 750 TL ile 1 milyon 750 bin TL arasında izin bedeli ödeyeceği iddia edildi. Söz konusu iddialar sonrası Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan peş peşe açıklama gelirken; düzenlemenin esnafla ilgisinin olmadığının altı çizildi. İşte tüm detaylar...
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkındaki kanunun değiştirileceği öğrenildi. Bu değişiklikle, özel şirketler ve gerçek kişilerin, Türkiye'ye ait coğrafi verileri kullanabilmesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan izin alması gerekecek. Konum paylaşanlar yıllık bin 750 TL ile 1 milyon 750 bin TL arasında izin bedeli ödeyeceği iddia edildi. İzinsiz paylaşım yapanlara, bedelin 2 katı para cezası kesilmesi konuşulurken; uygulamayla haritalı adres (konum) paylaşımı yapan yaklaşık 6 milyon işletmeden yıllık 30 milyar TL’nin üzerinde gelir beklendiği gündem oldu.
İzin başvurusu yapmayan işletmelere, izin bedelinin iki katı kadar idari para cezası uygulanacağı iddia edilirken; ancak, ceza ödemek, izni almak zorunluluğunu ortadan kaldırmayacak. Ayrıca, doğalgaz dağıtım lisansı olan şirketler coğrafi veri izni alma yükümlülüğünden muaf tutulacak.
TBMM Genel Kurulu’nda görüşmeleri devam eden torba yasanın Coğrafi Bilgi Sistemleri Kanunu’nda değişiklik öngören maddeleri, yaklaşık 6 milyon işletmeyi, konum ve adres içeren haritalar nedeniyle cezai yaptırımla karşı karşıya bırakabilir. Bazı ülkeler; harita üreten, sahada bilgi toplayan şirketleri ve faaliyetleri kayıt altına alıyor ama henüz lisans bedeli getiren ülke yok. Teklif eğer kanunlaşırsa dünyada ilk olacak.
Yeni düzenleme, yabancı firmalar ile yerli işletmeler arasında eşitsizliğe yol açabileceği yönünde eleştiriler alıyor. Özellikle Google, Apple, Yandex gibi büyük yabancı firmaların, yerli firmalarla aynı izin ücretini ödeyecek olması, yerli şirketler için haksız rekabet yaratabileceği kaygısını doğuruyor. Ayrıca, verilerin toplama ve paylaşımı konusunda yerli şirketler daha sıkı denetim altına alınacak, yabancı şirketler içinse bu denetimlerin daha gevşek olacağına dair endişeler dile getiriliyor.
Bu düzenleme, coğrafi veri üretimi ve paylaşımının daha sistemli bir şekilde izlenmesini ve mükerrer veri üretiminin engellenmesini hedefliyor.
Doğal Gaz Piyasası Kanunu hükümleri kapsamında dağıtım lisansı verilen tüzel kişilerin, dağıtım faaliyetleri kapsamında Türkiye’ye ait Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafi verileri toplaması, üretmesi, paylaşması veya satması Ulusal Coğrafi Bilgi Platformuna kayıt olmak şartı ile izin yükümlülüğünden muaf olacak.
Anayasa Mahkemesi'nin “Anayasa gereği yetki sınırlarının tereddüte mahal vermeyecek şekilde belirlenmesi” gerektiği gerekçesi ile iptal etmesi üzerine yapılan düzenleme ile izin bedelinden muaf tutulanlar, izne tabi olanlar ile izin süresi ve izin başvurularına ilişkin süreçlerin nasıl yürütüleceği hususlarında objektif bir ölçüt belirlenerek söz konusu yetkiye ilişkin genel bir çerçeve oluşturulması sağlanacak.
Coğrafi verilerin toplanmasına yönelik düzenlemeler şöyle açıklandı:
Düzenlemeyle Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'da değişiklik yapılıyor. Buna göre, gerçek kişilerin ve özel hukuk tüzel kişilerinin Türkiye'ye ait Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafi verileri toplaması, üretmesi, paylaşması veya satması; fikri, sınai ve ticari haklara ilişkin mevzuat hükümleri ile Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve özel kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla ve ticari faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli belgelere sahip olması şartıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının iznine tabi olacak.
İzin belgesinin geçerlilik süresi bir yıldan az 5 yıldan fazla olmayacak şekilde izin isteklisinin talebi üzerine yıl bazında Bakanlığın onayıyla belirlenecek. İznin başlangıç tarihi, başvurunun Bakanlıkça onaylandığı tarih varsayılacak.
İzin bedeli Türk vatandaşı gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri için; coğrafi veri tema sayısı, çalışma alanı, izin süresi ve talep sahibinin başvuru tarihi itibarıyla en son hesap dönemine ait gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan gelir tablosundaki net satış tutarı veya işletme hesabı özetindeki satış hasılat tutarı esas alınarak, katsayıların izin katsayısı bedeli ile çarpımıyla hesaplanacak.
İzin bedeli, yabancı gerçek veya tüzel kişiler için bir izin katsayısı bedelinin 1250 katının süre katsayısı ile çarpımıyla hesaplanacak. Bir izin katsayısı bedeli 1750 lira olacak. Başvuru evrakları Bakanlıkça onaylanan gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri, izin bedelini 15 gün içerisinde Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünün ilgili hesabına yatırmakla mükellef olacak; 15 gün içinde ödeme yapılmaması halinde başvuru geçersiz sayılacak.
Bakanlıkça coğrafi veri izninin alınmadığının tespiti halinde; izin başvurusu yapmak için faaliyet sahibine tebliğ tarihinden itibaren verilecek 15 günlük sürede izin başvurusu yapmayan Türk vatandaşı gerçek kişi ve özel hukuk tüzel kişilerine bir yıllık en yüksek izin bedeli tutarında, yabancı gerçek ve tüzel kişilere ise bir yıllık izin bedelinin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanacak.
İdari para cezası uygulanmış olması izin alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacak; izne tabi gerçek kişi ve özel hukuk tüzel kişilerinin bedelini ödeyerek izin almaları gerekecek. Cezaların uygulanmasına yönelik usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
İdari para cezasının tahakkuk tarihinden itibaren 60 gün içinde izin başvurusunda bulunulmaması halinde, sonrasında yapılacak ilk izin başvurusunda izin bedeli 2 katı tutarında uygulanacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Bakanlık tarafından verilen izin veya lisans belgeleri, süresinin bitimine kadar geçerli olacak. Bu tarihten önce Bakanlık tarafından onay aşaması tamamlanmamış izin veya lisans başvuruları geçersiz sayılacak.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, NTV'nin canlı yayınında söz konusu iddialarla ilgili açıklamalarda bulundu.
Yılmaz, şunları söyledi;
"Esnafın konum paylaşımından dolayı ücret alınması söz konusu değil. Bir düzenleme var. Coğrafi Bilgi Matriksi'nden bilgi alarak gelir kazananlar ile ilgili düzenleme. Esnafın konumunu paylaşması ile hiçbir ilgisi yok."
Öte yandan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan da açıklama geldi;
(İHA)