Basit korelasyon, iki sistemi içermektedir. Bir miktarın iki ölçümü olduğunda bu ikili değişken arasındaki ilişkiyi belirlemektedir. Bu korelasyonların değerleri ise korelasyon katsayısı hesaplanarak belirlenmektedir. Çoklu korelasyon ise bir ölçümün sabit tutulmasıyla diğer ölçümler arasındaki ilişkinin kurulması anlamına gelmektedir.
Korelasyon, yalnızca ekonomi terimi olarak kullanılmaz. Hatta aslında bir matematik terimidir. Fakat istatistik verilerinin kullanılması nedeniyle ekonomi terimi olarak da büyük bir önemle kullanılmaktadır. Bu durum da yatırımcıların kafasında korelasyon ile ilgili soru işaretleri oluşturmaktadır.
Korelasyon katsayısı, iki değişkenin birbiriyle olan doğrusal orantısının hesaplanması için kullanılan bir terimdir. Bu doğruyu hesaplayabilmek için öncelikle değişkenlere x ve y değerlerini vermek gerekmektedir. Sonuçta ulaşılan değerlerin pozitif olması katsayının pozitif olduğuna işaret ederken ulaşılan değerin negatif olması katsayının da negatif olduğuna işaret etmektedir.
Korelasyon katsayının hesaplanması için x ve y değerlerine birer sayı verilmektedir. Bu işlem, sıralı olarak yapılmakta ve alt alta verilen sayılarla hesaplanmaktadır. Bu değerler iki ayrı satıra yazılmakta ve değerler için aynı rakamlar girilmektedir. Haneler ondalıklarla ayrıldığı takdirde içerisinde nokta kullanılmaktadır. Sonrasında x ve y üzerine en az beş değer girilmekte ve hesaplama yapılmaktadır. Bu işlemlerin hesap makinesiyle yapılması, daha sağlıklı sonuç alınabilmesi için elverişli olacaktır.
Korelasyonların belirli korelasyon değerleri bulunmaktadır. Bunlar, negatif korelasyon ve pozitif korelasyon olarak iki alt gruba ayrılmaktadır.
Negatif korelasyon, zıt yönde hareket sağlayan iki değişkenin arasındaki ilişkiyi ifade etmektedir. Yani aralarındaki ilişki aslında zıttır. Biri arttıkça diğeri azalmaktadır.
Negatif korelasyon varlıklarına örnek olarak petrol fiyatları, havayolu stokları, altın fiyatları, borsalar ve her türlü sigorta ödemeleri verilebilmektedir.
Pozitif korelasyon, iki değişkenin peş peşe, aynı yöne hareketinin arasındaki ilişkiyi ifade etmektedir. Bir değişkeni arttıkça diğeri de artar. Aynı şekilde biri azaldığında diğerinde de bir azalma gözlemlenir. Hisse senetleri genel olarak pozitif korelasyon ilişkisi içerisinde değerlendirilebilir.
Pozitif korelasyona örnek olarak belirli bir faiz oranına sahip olan tasarruf hesapları verilebilir. Hesaba ne kadar para girişi yapılırsa o kadar fazla faiz tahakkuku elde edilebilir.
Korelasyon analizi, değişkenler arasındaki ilişkiyi, ilişkinin yönünü ve şiddetini belirleyen ve bu değişkenler hakkında bilgi veren bir yöntem olarak nitelendirilmektedir. Değişkenler arasındaki ilişkinin matematiksel değerleri için “Regresyon Analizi” kullanılırken bu değerlerin ilişkileri ve yönü hakkında bilgi sahibi olunması için “Korelasyon Analizi” kullanılmaktadır.
Korelasyon analizinin, korelasyon katsayısı ile bağıntısı söz konusudur. Korelasyon katsayısı, analizler için kullanılır. Çünkü bu katsayıların verdiği değerler ilgili değişkenlerin yönü ve etkileşimleri hakkında bilgi vermektedir. Korelasyon katsayısı, değişkenlerin birimlerinden bağımsızdır. Bu katsayının değer aralığı -1 ≤ r ≤1 olmak zorundadır. Eğer korelasyon katsayısı 0’a yakınsa bu, değişkenler arasındaki bağın zayıf olduğunu göstermektedir.
Korelasyon tablosu yorumlama, bütün bu bilgiler öğrenildikten sonra gerçekleştirilebilir. Eğer değer 0.2’den küçük ise korelasyon yoktur ya da aradaki ilişki çok zayıftır. Eğer değer 0.2 – 0.4 aralığında ise zayıf bir korelasyon vardır. 0.4 – 0.6 arası değerler orta şiddetteki korelasyonları işaret ederken 0.6 – 0.8 aralığındaki değerler yüksek korelasyonu işaret ederler. 0.8’den büyük değerler ise yüksek korelasyon olduğunu göstermektedir. Tablolar, bu bilgiler ışığında yorumlanmalıdır.