Koronavirüs'ün 5G teknolojisinin yardımıyla yayıldığı yönündeki komplo teorisini bilim insanları hiç bir gerçekliği olmayan bir saçmalık olarak tanımladılar.
Dünyanın birçok yerinde sosyal medya üzerinden yayılan komplo teorisinde, koronavirüsün yeni nesil cep telefonu teknolojisi 5G dalgaları ile yayıldığı öne sürülüyor. İngiltere'de de bu iddiaların ardından Birmingham ve Merseyside gibi bazı kentlerde baz istasyonları ateşe verilirken, hükümet de iddiaların doğru olmadığı uyarısı yaptı.
5G şebekesiyle ilgili iddialar, aralarında hesapları onaylı ve çok takipçili kullanıcıların da bulunduğu bazı Facebook, YouTube ve Instagram gibi sosyal medya platformları ile bazı sohbet uygulamaları üzerinden 100 binlerce kişiye yayıldı.
Ancak bilim insanları Covid-19 ile 5G arasında bir bağlantı olabileceği fikrini "tam bir saçmalık" diye tanımlıyor ve bunun biyolojik olarak imkansız olduğunu söylüyorlar. Ayrıca İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) Tıbbi Direktörü Stephen Powis de komplo teorilerini "en kötü sahte haber türü" olarak nitelendirdi.
Bu iddiayı sosyal medyada paylaşanların büyük bir kısmı, cep telefonu şebekelerinin kullandığı ve radyo dalgalarıyla taşınan sinyallere dayalı 5G teknolojisinin bir şekilde koronavirüsle ilişkili olduğnu öne sürüyor.
Bu komplo teorisi ilk kez Ocak ayı sonlarında ABD'deki ilk koronavirüs vakalarının açıklandığı döneme rastlayan Facebook paylaşımlarında görülmeye başlandı.
Teoriyi dile getirenler kabaca iki kampa ayrılmış görünüyor:
BBC'nin bu iddiaları sorduğu bilim insanlarından İngiltere'deki Reading Üniversitesi hücresel mikrobiyoloji uzmanı Dr Simon Clarke, bu savları "tam bir saçmalık" olarak nitelendirdi.
Dr. Clarke, "5G'nin insanın bağışıklık sistemini baskıladığı fikrini hiç bir şekilde savunmak mümkün değil. Bağışıklık sisteminiz bir çok nedenden zayıflayabilir. Yorgunluk ya da iyi beslenmemek bu sebeplerden bazıları. Bağışıklık sisteminin daha zayıf ve kuvvetli olduğu durumlar arasındaki fark çok büyük değildir ama yine de sizi virüslere karşı daha korumasız kılabilir" dedi.
Clarke, çok güçlü radyo dalgalarının ısınmaya yol açabileceğini insan sağlığını etkileyebileceğini ama 5G için kullanılan dalgaların çok çok zayıf olduğunu ve hiç bir zaman insanlar üzerinde güçlü bir etki yaratacak düzeyin yanına bile yaklaşmadığını ifade etti.
5G ve cep telefonları için kullanılan diğer teknolojilerde yararlanılan radyo dalgaları elektromanyetik yelpazedeki en düşük frekanslı dalgalar.
En hafif ışıktan bile zayıf olan bu dalgalar, yelpazenin en yüksek frekanslı, radyasyon etkili dalgalarından, yani güneş ışınları ve tıpta kullanılan röntgenlerden farklı olarak, hücreleri etkileme ve zarar verme gücüne sahip değil.
Ayrıca 5G ve cep telefonlarında kullanılan diğer teknolojilerde yararlanılan radyo dalgaları ile virüs yaymak diye bir şey de mümkün olamaz.
Bristol Üniversitesi'nde çocuk hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Adam Finn, "Yaşadığımız salgın enfekte olmuş bir insandan bir diğer insana geçmek suretiyle yayılıyor. Bunun böyle olduğunu biliyoruz. Hatta hasta bir kişiden alınmış virüsü laboratuvarda çoğaltabilmeye bile başladık. Virüsler ve cep telefonlarını, internet bağlantılarını çalışır kılan elektromanyetik dalgalar birbirinden tamamen farklı şeyler" dedi.
Ayrıca komplo teorilerinin temelsiz olduğunu gösteren önemli bir açığı daha var: Koronavirüs İngiltere'de henüz 5G teknolojisinin gelişmediği kentlerde, dünyada da İran gibi bu teknolojinin henüz kullanılmadığı ülkelerde de yayılıyor.
5G teknolojisinin sağlık tehdidi oluşturduğunu öne süren çok sayıda hikaye, daha henüz koronavirü salgını ortaya çıkmadan önce sosyal medyada yayılmaya başlamıştı. BBC'nin farklı iddiaların doğruluğunu incelediği Reality Check bölümü, bu iddiaları daha önce de incelemişti.
Bu yılın başlarında, Uluslararası İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyondan Korunma Komisyonu (ICNIRP) bir yıl süren kapsamlı bir araştırmanın sonucunda, 5G teknolojisinin sağlık tehdidi oluşturduğu iddialarını reddetti ve cep telefonu şebekelerinin kanser ya da başka hastalıklara yol açtığına ilişkin bir kanıt bulunmadığını açıkladı.
Ancak buna rağmen asılsız haberlerin yayılması daha da hızlandı.
Öyle ki söylentiler şirketleri kaygılandırmaya başladı ve İngiltere'de Dijital Teknoloji, Kültür, Medya ve Spor'dan sorumlu bakanlık da bir "böyle bir bağlantıyı kanıtlayan inanılır veri bulunmadığı" yolunda açıklama yaptı.
Virüsler insan ya da hayvanların hücrelerini ele geçirerek, bu yolla çoğalıyorlar. Buna enfeksiyon diyoruz.
Virüsler canlı olmayan zeminlerde uzun süre yaşayamıyorlar. O nedenle bir yolla başka bir canlı organizmaya atlamaları gerekiyor.
Bu da koronavirüste genellikle enfekte olmuş bir kişinin öksürük ya da hapşurukla havaya saçtığı zerrecikler yoluyla gerçekleşiyor.
Koronavirüsün gen yapısı onun hayvanlardan insanlara atladığını, oradan da insandan insana geçmeye başladığını gösteriyor.
Reality Check'i Twitter'da takip etmek için tıklayın
COVID-19 VE GERÇEKLER - Koronavirüs hakkında inanmamanız gereken hurafeler