Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, ’Bizi teğet geçecek’ dediği global ekonomik kriz, Türkiye ekonomisine sert fren yaptırdı. Temmuz-ağustos ve eylül aylarını kapsayan yılın 3’üncü çeyreğinde büyüme yüzde 0.5’e indi. Bir önceki 3 aylık dönemde büyüme yüzde 2.3, 2007’nin aynı döneminde ise yüzde 3.3 olmuştu. Yılın 9 aylık döneminde ise büyüme yüzde 3 olarak gerçekleşti.
Başbakan Tayyip Erdoğan’ın, ’teğet’ geçerek Türkiye’yi fazla etkilemeyeceğini savunduğu global ekonomik krizin ekonomiye verdiği hasar netleşmeye başlıyor. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) yılın ilk dokuz ayında sabit fiyatlarla geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3 artarak 77 milyar 547 milyon YTL oldu. Üçüncü çeyrekte sabit fiyatlarla GSYH yüzde 0.5 artarak 27 milyar 934 milyon YTL olarak gerçekleşti. Cari fiyatlarla ise dokuz aylık GSYH 731 milyar 277 milyon YTL, üçüncü çeyrekte GSYH 266 milyar 474 milyon YTL olarak belirlendi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), temmuz, ağustos ve eylül aylarını kapsayan yılın üçüncü dönemine ilişkin GSYH verilerini açıkladı. GSYH sabit fiyatlarla üçüncü çeyrekte yüzde 0.5 artışla 27 milyar 934 milyon YTL oldu.
Sabit fiyatlarla GSYH’de üçüncü çeyrekte yaşanan 0.5’lik artış, geçen dönemlere göre büyük bir gerilemeye işaret etti. Çeyrekler itibariyle 2007’de sabit fiyatlarla GSYH gelişme hızları sırasıyla yüzde 8.1, yüzde 4.1, yüzde 3.3, yüzde 3.6 olmuş, bunun sonucunda 2007’de GSYH gelişme hızı yüzde 4.6 olarak gerçekleşmişti. Bu yılın ilk çeyreğinde sabit fiyatlarla yüzde 6.7 gelişme hızı gösteren GSYH’de ikinci çeyrekte bu oran yüzde 2.3’e inmişti. Üçüncü çeyrekte gelişme hızının yüzde 0.5’e kadar inmesiyle sabit fiyatlarla dokuz aylık GSYH yüzde 3 artışla 77 milyar 547 milyon YTL oldu. 2007 yılında GSYH sabit fiyatlarla 101 milyar 208 milyon YTL olarak gerçekleşmişti.
9 AYLIK GSYH
Cari fiyatlarla GSYH üçüncü çeyrekte yüzde 13.7 büyüyerek 266 milyar 474 milyon YTL oldu. Dokuz aylık GSYH cari fiyatlarla yüzde 15.6 artış göstererek 731 milyar 277 milyon YTL olarak gerçekleşti. 2007’de cari fiyatlarla GSYH 853 milyar 636 milyon YTL olmuştu.
YURTİÇİ TÜKETİM
Yerleşik ve yerleşik olmayan hane halklarının yurtiçi tüketimi üçüncü çeyrekte cari fiyatlarla 190 milyar 732 milyon YTL oldu. Dokuz aylık dönemde yurtiçi tüketim 535 milyar 463 milyon YTL olarak gerçekleşti. Dokuz ayda gıda, içki ve tütüne 140 milyar 569 milyon YTL, giyim ve ayakkabıya 32 milyar 491 milyon YTL, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlara 105 milyar 208 milyon YTL, mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetlerine 40 milyar 570 milyon YTL, sağlığa 21 milyar 503 milyon YTL, ulaştırma ve haberleşmeye 94 milyar 806 milyon YTL harcandı.
EN HIZLI KÜÇÜLME YÜZDE 4.3 İLE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE
Sektörler göre sabit fiyatlarla GSYH’de gelişme hızlarına bakıldığında üçüncü çeyrekte imalat sanayi yüzde 1.1, inşaat yüzde 4.3, toptan ve perakende ticaret yüzde 1.8 küçülme yaşadı. Tarım, avcılık ve ormancılıkta yüzde 2.2 büyüme görüldü. Aynı verilere dokuz aylık dönemde bakıldığında, inşaatta yüzde 1.1 küçülme, imalatta yüzde 3.2 büyüme, ticarette yüzde 3.6, tarımda yüzde 0.7 büyüme görüldü.
27 ÇEYREKLİK KESİNTİSİZ BÜYÜMEDE SONA MI GELİNDİ?
2008 yılının 3’üncü çeyreğinde yüzde 0.5’e düşse de Türkiye ekonomisi 27 çeyrektir kesintisiz büyümeyi başardı. Türkiye, 2001’in son çeyreğindeki yüzde 12.3’lük küçülmeden sonra kesintisiz olarak her çeyrek büyümesini sürdürdü. Ancak, 2008’in üçüncü çeyreğindeki yüzde 0.5’e kadar inen büyüme, "27 çeyrektir süren büyümede sona mı gelindi" osrusunu gündeme getirdi.
GÖSTERGELER YENİDEN ’ALARM’ KONUMUNA GEÇTİ
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, Türkiye ekonomisinde 7 yıl aradan sonra göstergelerin yeniden "alarm" konumuna geçtiğini belirtti. Küçük, yaptığı yazılı açıklamada, küçülme beklentilerinin aksine, Türkiye ekonomisinin bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0.5 büyüdüğünü hatırlatarak, elde edilen sıfır düzeyine yakın mikro büyümenin, 2001 yılının son çeyreğinden bu yana en düşük büyüme oranı ve Türkiye ekonomisinin durgunluğa girdiğinin işareti olduğunu savundu.