Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV) Demokratikleşme Programınca düzenlenen “Türkiye Başa mı Dönüyor? Kürt Meselesinde 1990'lar ve Bugün” konulu panelde konuşan Eski MİT Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş, dün ve bugün gelişen olaylar dikkate alındığında, Kürt meselesi dahil Türkiye'nin tüm meselelerinin, demokratik zihniyetin oluşturulması konusundaki üretim ve verimliliğe bağlı olduğunu söyledi.
Meselelere “Kürt sorunu” ve “Alevi-Sünni” gibi birbirinden ayırarak bakmadığını kaydeden Öneş, şöyle konuştu:
“Mesele, Türkiye'nin demokratik standartlarıyla bağlantılı bir olaydır. Türkiye'nin demokratik standartları yeterli şekilde geliştirilemediği, kurumsallaştırılmadığı, demokratik bir zihniyet oluşturulamadığı ve evrensel değerlerin şekillendirdiği demokrasi kavramı ve kurumsal yapılar sistem olarak özümsenemediği için, özellikle siyasal yapılarda bu özümsemenin eksikliği nedeniyle başta Kürt sorunu olmak üzere diğer temel sorunları çözemiyoruz. Kürt sorununu çözemediğimiz için de PKK gibi bir silahlı hareket 1970'lı yılların sonundan itibaren hayata geçen bir realite oldu. O günden bugüne uygulanan yanlış güvenlik politikaları ve PKK'nın devam ettirdiği silahlı hareketin yarattığı kaos, Türkiye'yi bir çıkmaz içine sokmuştur. Türkiye, bugün ciddi bir eşiktedir.”
Öneş, bu eşikten geçişin farklı yöntemleri ve stratejileri olmadığını, bunun yolunun demokratikleşmeden geçtiğini ifade ederek, demokratikleşme sürecine beklenen ivmede girilememesi, partisel çıkarlar ve bazı engeller sebebiyle demokratikleşmedeki gelişimin sağlanamaması durumunda, kırılan ve zayıflayan vesayet sisteminin yeniden güçleneceğini söyledi. Öneş, “Böylesine bir yapı, ülkedeki siyasi ve ekonomik istikrarı bozabilir ve bölgede gelişen riskler karşısında Türkiye yeniden bir kaosla karşı karşıya gelebilir” dedi.
Devletin Kürt politikalarını değerlendirirken münferit olaylar üzerinden ya da sınırlı süreçlere bakılarak sonuçlar çıkarılmasının yanıltıcı olacağını vurgulayan Öneş, Kürt meselesine sadece güvenlik politikaları çerçevesinde yaklaşılmasının da doğru olmadığını kaydetti.
Türkiye'nin Kürt meselesine Cumhuriyet'in kuruluşundan itibaren güvenlik boyutları çerçevesinde yaklaştığı, şekillendirdiği için bir çıkmazla karşı karşıya olduğunu anlatan Öneş “İçinde bulunulan süreçte geçmişin hatalarından arındırılmasına, insan haklarına önem verilmesine rağmen güçlendirilmiş yeni farklı güvenlik politikasıyla da sonuç alınmak istenmektedir ki, bundan bir sonuç çıkmayacaktır” diye konuştu.
“KÜRT MESELESİ OSMANLI'NIN MİRASI”
Öneş, Kürt meselesini “Osmanlı'nın mirası” olarak nitelendirerek, Türkiye siyasi iktidarlarının, Kürt meselesine çok boyutlu yaklaşımlar içerisinde hiçbir zaman bakmadığını, bugün de kapsamlı bir çözüm politikasına sahip olunmadığını savundu.
Dönemsel gelişmeler içinde üretilen politikalardan sonuç alınamadığının yaşanarak görüldüğünü ifade eden Öneş, “Meselelere, geçmişten gelen birikimi dikkate alarak, 21. yüzyılın evrensel değerleriyle şekillendirilmiş bir demokratik zihniyet, düşünce, kurumsal yapılar ve hukukun üstünlüğünün çerçevelendiği bir devlet mekanizması içinde çözüm aramak durumundayız” dedi.
Öneş, ihtiyaç duyulan nitelikli demokratikleşme sürecini başlatacak bir anayasayı hayata geçirme konusunda iktidar partisine önemli bir sorumluluk düştüğünü belirtti.
“DEMOKRATİK ÖZERKLİĞİ ANLATAMADIK”
Avukat Feridun Yazar, Kürt sorununun polisiye tedbirle, dağda savaşmayla, tutuklama ile çözülemeyeceğinin açık ve net görüldüğünü ifade ederek, “Kürtler kendi arasında birlik sağlayabilir, ama bunun faydası da yoktur” dedi.
Yazar, AK Parti'nin iktidara geldiğinden bu yana verdiği umutların, umutsuzluğa dönüşmeye başladığını iddia etti.
Milliyet Gazetesi Yazarı Hasan Cemal de medyanın 1980'lerden başlayarak Kürt sorunu konusunda sınıfta kaldığını belirterek, şöyle konuştu:
“Medya kulağını sadece devlete vermiştir, buna karşılık yaşananlara gözünü kapatmıştır. Medyanın kırık notlarla dolu karnesi Türkiye'de aynı zamanda demokrasinin ve hukuk devletinin bugüne kadar ikinci sınıflığa mahkum kalmasında da önemli bir rol oynamıştır. Medyayı eleştirirken, kendimi de bunların içinde görüyorum ve kendimi de eleştiriyorum. Benim de karnemde kırık notlar çok olmuştur.
Bugünlerde yaşanan ifade vermeye çağrılmalar, devletin kurumları arasında yaşanmakta olan kaosun, bir yerde Türkiye'nin hukuk sorununu apaçık ortaya çıkardığını vurgulayan Cemal, “Türkiye'nin hukuk sorunu vardır ve hukuka ihtiyacı vardır. Türkiye hukuk devleti olmadığı için bu sorunlar yaşanmaktadır. Türkiye'de Kürt sorununu, barışçı çözüm yoluna oturtmadan, silah ve şiddetle bağını kopartmadan çözmek mümkün değildir” dedi. (AA)