**Kuzey Irak, Avrupa’nın enerji güvenliği açısından öne çıkan boru hattı projesi Nabucco için Azeri gazına alternatif oluyor. Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Doğal Kaynaklar Bakanı Hawrami, “Gazın yarısını karşılayabiliriz” dedi.
**
Rusya’ya alternatif olacak doğalgazı Avrupa pazarına ulaştıracak boru hattı projeleri bugüne kadar gözüken tek kaynak Azeri gazı olduğu için sıkı rekabet içindeydi. Azeri gazının yetersiz olması yüzünden Nabucco dahil üç proje arasında çetin bir yarış vardı. Ancak dün ABD’li düşünce kuruluşu Atlantic Council’in İstanbul’daki toplantısında ortaya çıkan manzara denklemin değişmekte olduğunun en net işareti oldu.
Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Doğal Kaynaklar Bakanı Ashti Hawrami, konferansta Kürt Bölgesi sınırları içindeki doğalgaz rezervlerinin henüz kesinlik kazanmamış olmasına rağmen 3-6 trilyon metreküpü bulabileceğini, bunun hem Irak’ın iç tüketimi, hem Türkiye’nin ihtiyacı hem de Avrupa’ya giden boru hattı projeleri için yeterli olduğunu söyledi.
İlk aşamada 7.5 milyar
Hawrami, daha sonra Milliyet’in sorularını yanıtlarken, “Türkiye’nin iç tüketimi için gaz sağlayabiliriz. Nabucco gibi projeleri de besleyecek gazımız olacak. Nabucco’nun yüzde 50’den fazla ihtiyacını karşılayabiliriz. Eğer rezervler 6 trilyon metreküpü bulursa tamamını da karşılayabiliriz” dedi.
Hawrami, Nabucco konsorsiyumu ile görüştüklerini, Türkiye ile görüşmelerin de şu an için özel sektörle boru hattı projelerini geliştirmeye yönelik ya da Nabucco çerçevesinde olduğu bilgisini verdi. Hawrami, ihraç edilecek miktarda doğalgaz üretimine 2011 sonunda başlayabileceklerini, ilk aşamada miktarın yılda 7.5 milyar metreküp olabileceğini, bunun zamanla 50-60 milyar metreküpe çıkabileceğini belirtti.
Gaz için şebeke istiyor
Bu da toplamda 31 milyar metreküp doğalgazı Avrupa’ya taşımayı öngören Nabucco için Azeri gazının yanı sıra önemli bir alternatifin ortaya çıktığı anlamına geliyor. Daha önce Azerbaycan Şahdeniz II sahasından 2015’ten itibaren yılda 16-17 milyar metreküp doğalgaz ihraç edebileceğini açıklamış, bunun 6 milyar metreküpü için Türkiye’yle anlaşma yapılmıştı. Kuzey Irak’taki yönetim şu anda Nabucco’nun da ortağı olan enerji şirketleriyle dirsek temasında. Avusturyalı OMV ve Macar Mol bölgede doğalgaz konusunda aktif. Alman ortak RWE ise ağustosta Kürt Yönetimi ile bir işbirliği anlaşması imzaladı. Buna göre RWE bölgede çıkaracağı doğalgaza karşılık, Kuzey Irak’ta doğalgaz dağıtım şebekesinin inşa edilmesine destek olacak. Hawrami, doğalgaz ihracatından elde edilebilecek gelirin yılda 8-10 milyar dolar olabileceğini söyledi.
Merkezi hükümet kritik
Bütün bunların hayata geçebilmesi için merkezi hükümetin onayı gerekiyor. Bunun için de yeni hükümetin göreve başlaması gerekiyor. Hawrami, “Kürt Yönetimi taahhüt firmalarının masrafları ödendikten sonra kalan net gelirin merkezi hükümete aktarılmasına ve eşit olarak paylaştırılmasına sıcak bakıyor. Geçtiğimiz altı ayda hükümetin kurulamamış olması birçok kesim için uyarı işareti oldu. Irak beş yıldır süren belirsizlik döneminden yoruldu. Siyasiler bu süreci daha fazla geciktiremez” diye devam etti.
8 milyar euro’ya yakın yatırım
- Boru hattı çapı 142.24 santimetre.
- 2 milyon ton çelik kullanılacak.
- Mesafesi 3 bin 300 - 4 bin kilometre arasında.
- Yatırım değeri 7.9 milyar euro
- Yılda 4 milyar ile 13 milyar metreküp arasında gaz taşınması planlanıyor.
ABD Güney Koridoru’nu istiyor Nabucco ağır basıyor
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Avrasya Enerji Özel Temsilcisi Richard Morningstar, dün kısıtlı sayıda gazeteciyle yaptığı sohbette, Washington’un net bir şekilde Rus gazına alternatif olarak geliştirilen Güney Koridoru’na destek verdiğini söylerken Nabucco’yu stratejik ve siyasi önemi nedeniyle daha çok tercih ettiklerinin işaretini verdi.
Morningstar, “Nabucco siyasi ve stratejik olarak Avrupalı tüketicilere sundukları açısından tercih edilebilir” derken, daha küçük çaplı boru hattı projeleriyle desteklenebileceğini söyledi. Hazar ve Ortadoğu gazını Avrupa’ya taşımak için gündemde olan diğer iki boru hattı projesi Yunanistan, Arnavutluk ve İtalya’yı kapsayan Trans-Adriyatik ile Türkiye, Yunanistan ve İtalya arasında inşa edilmesi öngörülen ITGI.
Başta tek hat daha iyi
Morningstar, “Kaynaklar kısıtlı olduğu için ilk başta tek bir boru hattı daha iyi olabilir. Gelecekte daha çok gaz arzı söz konusu olduğunda tüm projeler birbirini tamamlayabilir” dedi. Gelişmelerin çok hızlı olduğunu belirten Morningstar, 6 ay ile 1 yıl arasında önemli değişiklikler olabileceğine de dikkat çekti. ABD’nin boru hattı projelerinde doğrudan bir dahli olmadığını vurgulayan Morningstar, “Biz 4 bin mil uzaktayız. Karar bu işle ticari olarak ilgilenen şirketler ve Avrupa’ya bağlı” dese de açıklamaları Washington’ın Hazar bölgesindeki boru hattı politikalarında ağırlığını artırdığına işaret ediyor.
‘Kürt gazı’ dedi
Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin Nabucco’ya gaz sağlaması için öncelikle merkezi hükümet ile bölgesel yönetim arasında uzlaşma sağlanması gerektiğini vurgulayan Morningstar’ın, “Irak gazı” yerine “Kürt gazı” ifadesini tercih etmesi dikkat çekti. Azerbaycan’ın, denkleme Irak’ın da dahil olmasını nasıl karşıladığı sorusu üzerine Morningstar, “Temaslarımdan öğrendiğim, Azerilerin Güney Akım’a çok destek verdikleri. Irak konusunda endişeli olduklarını sanmıyorum. Tersine Nabucco’nun hayata geçmesini kolaylaştıracağı için tamamlayıcı olarak gördükleri kanısındayım” dedi.