Dünya Sağlık Örgütü grip salgınında iki milyardan fazla insanın hastalanacağını ve bunların 150 milyon kadarının da ölebileceğini öne sürüyor.
Dünya Sağlık Örgütü, son yıllarda grip hastalığı ile ilgili ürkütücü açıklamalar yapıyor, bir grip salgınında iki milyardan fazla insanın hastalanacağını ve bunların 150 milyon kadarının da ölebileceğini öne sürüyor.
Örgüt, Asya ülkelerinde kuşlarda ve kümes hayvanlarında bulunan kod adı H5N1 olan kuş gribi virüsünün göçmen kuşlar aracılığıyla Afrika ve Orta-Doğu’ daki kuş ve kümes hayvanlarına yayılmasından ve bu bölgelerde kümeslerin ve insanların iç içe olmaları dolayısıyla da, virüsün insanlara bulaşmasından endişe edildiğini bildiriyor.
Hemen korkmayın !
Önce, şunu belirtelim ki, kümes hayvanları ve kuşlardaki grip salgının insanlar arasında da olup olmayacağı belli değil, ama böyle bir salgın ihtimali var. Çünkü, her 20-30 yılda bir, tüm dünyayı saran salgınlar, yani pandemiler ortaya çıkıyor. Son pandemi 36 yıl önce, 1968 yılında gerçekleştiği için bu yıl ya da önümüzdeki yıllarda salgın olması sürpriz olmayacak.
Tüm dünyayı saran bir salgının olabilmesi için, insanların bağışık olmadığı yeni bir virüsün ortaya çıkması gerekiyor. Bir pandemiye yol açabilecek aday bir virüs de var ki, o da kuş gribi virüsü adıyla bilinen kod adı H5N1 olan virüs.
H5N1 virüsü, esasında kuşlarda ve kümes hayvanlarında gribe neden olan bir grip virüsü türüdür. Asya’ ya göçmen kuşlarla geldiği düşünülen H5N1 virüsü başta tavuk, ördek olmak üzere kümes hayvanlarına bulaşmış ve milyonlarcasının ölümüne yol açmıştır. H5N1 virüsü, kuşlardan başka kedi, domuz ve kaplanlarda da görülmüştür, ama çok şükür ki, şimdilik sadece kuşlar arasında yayılma özelliğine sahiptir, insanlara ‘çok zor’ bulaşmaktadır.
H5N1 virüsünün insanlara da bulaşabildiği ilk kez 1997 yılında saptanmış ve bu virüs bugüne kadar 12 ülkede 329 kişinin hastalanmasına ve bunların 201’ inin ölümlerine sebep olmuştur. Bu insanların virüsü doğrudan kuşlardan aldıkları, virüsün insandan insana bulaşmadığı düşünülmektedir.
Ancak, uzmanları ürküten, bu virüsün mutasyonlara, yani bir takım değişikliklere uğrayarak, insanlara kolayca bulaşma ve insandan insana da kolayca yayılma özelliğini kazanmasıdır. İşte, bu durum gerçekleştiğinde dünya çapında bir grip salgını da kaçınılmaz olacaktır.
MUTASYON VAR, AMA HENÜZ KORKMAYA GEREK YOK
En son, ABD'de Wisconsin Üniversitesi'nden Dr. Yoshihiro Kawaoka, H5N1 tipi virüsün uğradığı değişimin endişe verici olduğunu söyledi. Yürütülen çalışmanın başkanlığını yapan Kawaoka, kuş gribi virüsünde, insanın üst solunum yolunda ilerlemesine neden olabilecek belirgin bir değişiklik tespit ettiklerini kaydetti. Afrika ve Avrupa'dan temin edilen son virüs örneklerinin hepsinde bu mutasyonun görüldüğünü belirten Kawaoka, Afrika ve Avrupa'da dolaşan kuş gribi virüslerinin, insanda görülebilecek türdeki virüslere dönüşmeye en yakın olanlardan olduğunu söyledi. Kawaoka'nın ekibinin çalışmasında da görülen mutasyonunun, henüz korkulacak düzeyde olmadığı vurgulandı.
Bütün kuş gribi virüsleri düzenli olarak evrim geçiriyor ve bilim adamlarının da bu virüsün, insanlara daha kolay geçmesine neden olabilecek şekle dönüşmesi için ne tür değişime uğrayabileceğine ilişkin bazı fikirleri bulunuyor. Kuşların vücut ısıları genelde 41 derece, insanlarınkiyse 37 derece ve kuş gribi virüslerinin genelde girdiği yer olan insanın burun ve boğaz bölgesinin ısı derecesi de 33 derece civarında bulunuyor. Virüste saptanan değişime göre, genelde insan burnu ve boğazında ilerleyememesi gereken kuş gribi virüsü, uğradığı kısmi mutasyonla daha soğuk ısı ortamı olan insanın üst solunum yollarında ilerleyebilir hale geldiği ancak, virüsün korkutucu boyut olan diğer mutasyonları henüz geçirmediği vurgulandı.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi