Alison Gee
BBC Dünya Servisi
Kuzey Kore liderleri genellikle, popüler çocuk kitabı yazarları olarak değil, acımasız ve gizemli otokratlar olarak bilinir. Ancak şimdiki lider Kim Jong-un'un babası ve dedesi, esir kampları ve nükleer silah geliştirme programı ile ilgili emirler verirken, gençler için hikâyeler yazmaya zaman bulabildi.
"O sırada dışarıdan yüksek bir çatışma sesi duyuldu. Köylüler haydutların geri kalanını öldürdü." Kuzey Kore'nin 2011'de ölen "Sevili Lideri" Kim Jong-il'in "Delikanlılar haydutların kökünü kazıyor" adlı kitabından bir alıntı bu.
Kim Jong-il ve babası Kim İl-sung kitapların gücünün farkındaydı ve her ikisinin imzası çocuk hikâyelerinde yer alıyor.
Sydney Üniversitesi'nde Kuzey Kore çocuk edebiyatını araştıran Christopher Richardson, bunun "fevkalade şiddet dolu ve coşkulu" bir öykü olduğunu söylüyor.
Söylediğine göre bu, "Kuzey Kore'nin tepelerinde pusu kuran gericilerin, haydutların, açgözlülerin; Kuzey Kore devriminin bütün geleneksel erdeminin timsali olan temiz yürekli ve faziletli köylülere çullanmasının" hikâyesi.
Hainler ve kahramanlarKahramanlar, haydutlara karşı duran bir grup cesur genç. Bütün politik mesajlara rağmen, Richardson bu öykülerin sadece propaganda olarak görülmemesi gerektiğini düşünüyor.
"Okunması oldukça eğlenceli olabilir ve aslında iyi masallar bunlar. Çocukların pek de ideolojik içeriğin farkında olmadığını tahmin ediyorum."
"Eğer 'Delikanlılar haydutların kökünü kazıyor' öyküsünün çizgi romanı yapılsa ve bu Batılı 6 veya 8 yaşındaki çocuklara gösterilse hepsi buna bayılır. Seveceklerdir, çünkü her yerde erkek çocukların hoşuna giden aptalca şiddet içerikli saçmalıklar bunlar."
Kim Jong-il ayrıca, bir bölümü çocuk kitaplarına ayrılan bir edebiyat incelemesi de kaleme aldı ve burada mesellerin ve hicivlerin "devlet düşmanlarını" eleştirmek için kullanılmasını önerdi.
Hikâyelerdeki hainler farklı farklı; bu hikayede feodal derebeyi gibi davranan, kolektifi düşünmeyen, devrimin ve 'Juche' kültürünün dışında kalmış Koreliler.
Kim İl-sun tarafından geliştirilen 'Juche' ideolojisinde, devrimi başarılı kılma güç ve sorumluluğuna sahip insan her şeyin efendisi olarak görülüyor.
"Kelebek ve Horoz" gibi, önce Kim İl-sung tarafından anlatılan ve sonra yazıya geçirilen Amerikan karşıtı masallar da mevcut. ABD'yi sembolize eden bir yavru horozun huzurlu bir bahçeyi mahvedip diğer hayvanlara kabadayılık taslamasını; Kuzey Kore'yi temsil eden genç ve gözü pek bir kelebeğin ise işgalciye karşı durarak vaziyeti kurtarmasını anlatıyor.
Kim İl-sung'un bir başka hikayesi olan "Kanatlı At", daha önceki bir çağdaki yabancı işgalcileri konu ediniyor. Ülkenin Japon işgalciler tarafından tehdit edilişini anlatan kitapta kötüleyici ifadeler ve çizimlerle anlatılan samuraylarla dalga geçiliyor.
Gerçekten onlar mı yazdı?Richardson, bu kitapları gerçekten Kuzey Kore liderlerinin kendilerinin yazıp yazmadığını sorguluyor.
Bu şüphesi, doğup büyüdüğü Kuzey Kore'yi 17 yaşındayken terk eden Lee Hyeon-seo tarafından paylaşılıyor. Kendisine ve okul arkadaşlarına bu kitapların verilişi hafızasında canlı.
Lee, en iyi hatırladığı masalların Kim İl-sung'un Japonlara karşı savaşlarını ve Kim Jong-il'in daha beş yaşındayken düşmanlarını nasıl öldürdüğünü anlattığını söylüyor.
"Bu imkansız ama çocukken inanıyorduk çünkü bizim için onlar insan değil, sanki tanrılarımızdı."
Kitapların çoğunlukla uydurma şeyler anlatttığını belirten Lee, ABD'nin Güney Kore'yi sömürgeleştirerek öğrencileri idam ettiğinin, Güney Korelilerin dilenmekte olduğunun, güneyde parasızlık yüzünden okula gidilemediğinin ve sağlık hizmetinin pahalı olması nedeniyle hastaların hastane kapılarında öldüğünün anlatıldığını belirtiyor.
Yine de genç yaşındayken, "Külkedisi" gibi yabancı kitapları okumasına izin verilmiş Lee'nin. Fakat büyüdükçe, komünist düşüncenin başka türlü anlatıldığı, Marx ve Lenin'e ait bazı metinlerin de yasaklandığını fark etmiş.
Bugünkü politikaŞimdiki lider Kim Jong-un, şimdiki gençlerin büyükbabası tarafından kurulan devlete sadakatini sağlamak için bir yol bulması gerektiğinin farkında. Bu yüzden, yeni bir su parkı ve sinemalar için yatırımlar yaptı.
Batı kültürü ara sıra Kuzey Kore içine sızıyor. Devlet televizyonu "Madagascar" filmini gösterdi ve iki yıl önce, bizzat Kim Jong-un tarafından kurulan müzik grubu Moranbong bir konser sahnesinde Disney karakterleriyle dans etti.
Richardson, ülkeyi yabancı kültürlerden tecrit etmeme kararının kısa süreli olduğunu belirtiyor. Devletin, "çocukların yabancı kültürle yozlaşması" konusunda çok "paranoyak" olduğunu ifade ederek, biraz Batı tadı verilerek halkın tatmin edilmeye çalışıldığını söylüyor.