ABDULLA BERİSHA/CİHAD ALİU - Kuzey Makedonya'nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Buyar Osmani, iş birliği kapasitesi göz önünde bulundurulduğunda ülkesinin Türkiye ile ikili ilişkilerinden yeterince yararlanılamadığını ifade etti.
Osmani, AA muhabirine, Kuzey Makedonya'nın Avrupa Birliği (AB) ve NATO entegrasyonu, ülkede nisanda düzenlenmesi beklenen erken genel seçim, ülkesinin Türkiye ile ilişkilerini başta olmak üzere çeşitli konularda değerlendirmelerde bulundu.
Kuzey Makedonya'nın AB'ye katılım müzakerelerine başlamak için tüm siyasi ve teknik koşulları yerine getirdiğine dair 'dünyada bir fikir birliği' olduğunu kaydeden Osmani, müzakerelerin başlamamasının bölgeye de etkisinin olacağına dikkati çekti.
Osmani, ülkesinin stratejik hedeflerinin çok net olduğunu, AB ve NATO dışında başka bir alternatifin bulunmadığını kaydetti.
Brüksel'de 19 Kasım'da yapılacak AB Dışişleri Bakanları toplantısından çıkacak sonuçlara şüpheyle yaklaştıklarını belirten Osmani, "Konsey toplantısının son saatlerine kadar Brüksel'den aldığımız bilgiler müzakerelerin yüzde 100 başlayacağı yönündeydi. Şimdi tüm bildirimlere şüpheyle yaklaşıyoruz. Bu da güvenirliliğin hasara uğradığı bir kısım." diye konuştu.
Fransa'nın itirazı yüzünden Brüksel'de 17 Ekim'deki AB Liderler Zirvesi'nde katılım müzakerelerine başlanması kararı alınamadığını hatırlatan Osmani, Fransa'nın bu aşamadan sonra yeni bir yöntem önermesi gerektiğini savundu.
- "Bölgenin AB'ye üyeliği birliğin tamamlanmasıdır, genişlemesi değil"
Osmani, müzakerelerin başlaması yönünde yakın zamanda bir tarih verilmemesi halinde bunun AB'yi etkileyeceğini, AB'nin Balkanlarsız olamayacağını vurguladı.
Balkan ülkelerinin üyelik süreçlerinin "genişleme" olarak adlandırılmasının içinde bulunulan durumu tam manasıyla yansıtmadığını savunan Osmani, "Bölgenin AB'ye üyeliği birliğin tamamlanmasıdır, genişlemesi değil. Kalbinde istikrarsızlık, kriz, güvensizlik kaynağı olabilecek bir deliği olan bir Birliğin var olması mantıklı değil. Bu yüzden başka bir alternatif görmüyorum." ifadelerini kullandı.
Osmani, ülkesinin geçen haziranda komşusu Yunanistan ile vardığı Prespa Anlaşmasını öncelikle NATO için imzaladıklarının altını çizdi.
"AB'nin uzun bir adaylık süreci olduğunu biliyorduk." diyen Osmani, "Ancak bizim NATO'ya bölgesel ve jeopolitik gelişmeler nedeniyle ihtiyacımız vardı. Dünya her geçen gün daha güvensiz, daha tahmin edilmez bir hal alıyor. Bu yüzden acil bir şekilde NATO'ya ihtiyacımız vardı." şeklinde konuştu.
Osmani, Kuzey Makedonya'nın 'de facto' NATO üyesi olduğuna dikkati çekerek, 4 Aralık'ta Londra'da düzenlenecek 70'inci NATO Zirvesine katılım için hazırlık yaptıklarını aktardı.
- Belirlenen tarihlerde protokoller onaylanırsa ülke 12 Nisan'da erken genel seçime gidecek
Osmani, Kuzey Makedonya'da 12 Nisan'da düzenlenmesi konusunda siyasi partilerin fikir birliğine vardığı erken genel seçim tarihi konusunda kilit noktanın NATO entegrasyon sürecinin tamamlanması olduğunu belirtti.
NATO üyelik protokolünün Kuzey Makedonya meclisinde onaylanması için işleyen bir meclise ihtiyaç duyulduğuna dikkati çeken belirten Osmani, eğer belirlenen tarihlerde protokoller onaylanırsa ülkesinin 3 Ocak itibariyle 'geçici hükümete' geçebileceğini ve 12 Nisan'da erken genel seçimin düzenlenebileceğini dile getirdi.
- "Kosova-Sırbistan diyaloğu önemli"
Osmani, Kosova ile Sırbistan arasındaki diyalogun önemine de işaret ederek, Kosova'nın en kısa zamanda kurumlarını kurması gerektiğini kaydetti.
Osmani, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Özellikle de Sırbistan'ın, Kosovayı tanıyan ülkelerden bu tanımaları geri çekmeleri yönündeki agresif tavrı düşünüldüğünde diyalog önemli. Bu durum iki ülke arasındaki ilişkilerde kısır bir döngü oluşturur. ABD'nin bölge ve Kosova için iki özel temsilci ataması bu noktada önemli. AB'nin burada ABD ile bölge ülkelerin de yardımıyla iki bağımsız ülke arasında karşılıklı tanınma anlamına gelen ve bunların AB'ye entegrasyonu anlamına gelen bir nihai çözüme ulaşması gerekmekte."
Osmani, gelecek pazar günü Kuzey Makedonya'nın güneybatısındaki Ohri Şehrinde düzenlenecek Batı Balkanlar Liderler Zirvesi hakkında bilgilendirmede bulunan Osmani, zirveye Kosova, Arnavutluk, Karadağ, Bosna Hersek ve Sırbistan cumhurbaşkanlarının davet edildiğini anımsattı.
Zirvenin herhangi bir siyasi ajanda dahilinde değil önyargılar bir kenara bırakılarak organize edildiğini vurgulayan Osmani, "Washington ile Brüksel'in onayı olmadan bölgesel projeler yapmayız." dedi.
Osmani, gerçekleşecek zirvenin amacının "Mini-Schengen" tarzı bir siyasi bölgenin kurulması değil daha iyi bölgesel iş birliği fırsatlarını değerlendirmek olacağını aktardı.
- "Türkiye ile ilişkilerden yeterince yararlanılamadı"
Kuzey Makedonya'nın, ABD ve Yunanistan'ın yanı sıra stratejik partnerlik imzaladığı ülkeler arasında Türkiye'nin de bulunduğunu aktaran Osmani, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Doğal olarak siyasi yönelimler, dış politika, AB ile ilişkiler, ABD ile ilişkiler noktasında farklılıklarımız var, bunların da bizim jeostratejik konumumuz itibarıyla olması gayet doğal. Ancak, Türkiye ile ikili ilişkilerde iş birliği kapasiteleri açısından bakıldığında yeterince yararlanılamadığını düşünüyorum."
Türk Dışişleri Bakanlığı ile çalışma gruplarıyla, Türkiye'nin AB entegrasyonu yolculuğunda tecrübe paylaşımına ilişkin ortak konferans yapılması girişimlerinde bulunulduğunu aktaran Osmani, müzakerelere başlama tarihi alamadıkları için bunun askıya alındığını dile getirdi.