Üreme çağındaki kadınlarda en sık fonksiyonel, yani adet döngüsünün normal süreci nedeniyle fizyolojik olan ve kendiliğinden kaybolan yapılar olarak karşımıza çıkar. Bunun dışında sırasıyla en sık torsiyone over kistleri, endometrioma dediğimiz çikolata kistleri, polikistik over kistik yapısı, benign (iyi huylu)veya malign(kötü huylu) over tümörleri sayılabilir.
En sık görülen yumurtalık kitle sebebi endometriomalardır. 20-30 yaş civarında embryojenik kökenli, iyi huylu olan dermoid kistle de sıklıkla karşılaşılabilir.
YUMURTALIK KİSTİ BELİRTİLERİ
Genellikle yumurtalık kistleri, özellikle küçük olduklarında herhangi bir belirtiye neden olmaz. Kistin boyutu arttığında, baskıdan kaynaklı sorunlar, pelvik ağrı, ilişki sırasında ağrı, sık idrara çıkma ve bağırsak duyarlılığına neden olabilir. Bazen, kistin içinde kanama olabilir veya kist rüptürü olabilir ve bu durum şiddetli pelvik ağrıya yol açabilir. Eğer rüptür sonrası iç kanama olursa acil müdahale gerektiren akut batın durumları ile de hasta başvuru yapabilir.
NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Yumurtalık kisti tanısı koymanın en iyi yolu fizik muayene ve ultrason taraması yapmaktır. Bu, karnınızın üzerinden veya vajinaya yerleştirilmiş bir ultrason probu ile yapılabilir.
Kist tespit edildikten sonra tanıya yönelik araştırma yapmak gerekir. Hastanın yaşı önemlidir. Puberte öncesi görülen kistler genellikle germ hücreli tümörler olurken, üreme çağında epitelyal tümörlere daha sık rastlanılır. Fizik muayene mutlaka yapılmalıdır ve ultrason, tümör markerları gibi kan testleri, gebelik olup olmadığı, mrı gibi görüntüleme yöntemlerinden de faydalanılarak kistin takibi ve tedavisi planlanır.
TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR?
Over kistlerinin tedavi şekilleri belirtilerinize, doğurganlık beklentilerinize, yaşınıza ve kist türü gibi bir dizi faktöre bağlıdır. Eğer sahip olduğunuz kist fizyolojik ise ve herhangi bir belirtiye sahip değilse, doktorunuz tarama testlerinin ardından sadece takip veya gerekli ise koruyucu bir tedavi ile kistinizi kontrol altına alabilir. Bu şekilde kistin büyümesi engellenebilir.
Bununla birlikte, kistiniz pelvik ağrı, idrar yolları veya bağırsakta bası gibi semptomlara neden olursa, doktorunuz kistin ameliyatla tedavi edilmesini önerebilir.
Yumurtalığın kendi etrafında dönmesi veya kanama ile olan rüptürlerde acil cerrahi müdahale de gerekebilir. Çok nadir olarak, kist çok büyükse veya kist üzerinde endişe verici işaretler varsa, size açık bir operasyon önerilebilir.
YUMURTALIK KİSTİ CERRAHİSİ
Over kistlerinin pek çoğu günümüzde laparoskopik olarak tedavi edilmektedir, yani çok küçük deliklerden karın içerisine girilerek kamera yardımıyla kistler eksize edilir. Kist duvarını açığa çıkarmak için yumurtalık yüzeyinde küçük bir kesi yapılır. Sonra kist yavaş yavaş overden disseke(ayrılır) edilir ve çıkarılır. Laparoskopik yöntemle yumurtalığa en az zarar verilerek fonksiyonları korunur. En önemli avantajlarından biri de cerrahi sonrası ağrı ve hastane yatış süresinin çok kısaltılmasıdır. Çıkarılan kist çok büyükse ve overdeki kusur büyükse, bazı cerrahlar overin kapatılmasını tercih edebilir. Kistin eksizyonu sırasında, overe termal enerji uygulanarak kanama kontrol edilebilir.
Kistlerin patolojik incelemeye gönderilmesi ve sonucunun takibi mutlaka yapılmalıdır.