Ülkemizde de bolca tüketilen leblebi, özellikle Çorum ili ile anılır. Kuruyemiş olarak tüketilebildiği gibi toz haline getirilerek de yenebilir. Ancak boğaza kaçıp tehlikeli olabilme ihtimaline karşı küçük çocuklara yedirilmemesi gerekir. En çok sarı ve beyaz renkli olan türleri bilinir ve tüketilir. Ancak üstü şekerli, baharatlı, karanfilli gibi farklı çeşitleri de piyasada mevcuttur.
Leblebi ne kadar yenmeli; uzmanlara göre günde yarım çay bardağı ya da 1 çay bardağı tüketmek yeterli bir miktar. Aşırı tüketildiği zaman, her şeyin olduğu gibi leblebinin de vücuda, özellikle sindirim sistemine bazı zararları olabilir.
Miktar: 100 gram
Kalori (kcal): 268
Yağ (g): 3.4
Karbonhidrat (g): 38.34
Protein (g): 19.8
Leblebi; kalsiyum, protein, çinko, demir, potasyum, folat gibi mineraller ile B6 ve C vitaminlerini içeren zengin bir besindir. Her ne kadar kuruyemiş olarak görülüp faydalı olabileceği düşünülmese de, kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur, kalp sağlığını korur, sindirim sistemini destekler, kemikleri güçlendirir ve saç dökülmesini önler.
Çalışmalar, lifli gıdalar tüketmenin tip 1 diyabetli kişilerde kan şekerinin düşmesini sağlarken, tip 2 diyabetli kişilerde kan şekeri ve insülin düzeylerini artırdığını gösteriyor. Lif bakımından zengin leblebi, diyabet hastalarına sağladığı bu faydaların yanı sıra buğday yerine tüketildiğinde de tokluk kan şekeri seviyesinin düşmesine de etki eder. Beyaz leblebi şekeri yükseltir mi diye sorulacak olursa; yükseltmez, diyabet hastalarına genelde sarı leblebi tüketmeleri önerilir.
İçerisindeki lif sayesinde sindirimi destekleyen leblebi kabız yapar mı sorunun cevabı hayırdır. Aksine kabızlığı önlemeye yardımcı olur ve düzenli olarak tuvalete çıkmayı sağlar. Fazla mide asidini emer, pH seviyesini ve sağlıklı bağırsak bakterilerinin vücuttaki oranını dengeler. Zararlı bakterilerin sayısını azaltır. Bağırsak florasındaki bakterilerin sayısında bir dengesizlik olması genelde sindirim problemleriyle bağlantılıdır. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda leblebi gastrite iyi gelir mi sorusunu uzmanlar, leblebinin mide asidinin azalmasını sağladığı için gastrit ve reflü hastalıklarının semptomlarını azaltabileceği şeklinde cevaplıyor. Ancak yine de aşırı kaçılmadan tüketilmesi gerektiği konusunda da uyarıyor.
Sarı leblebi neye iyi gelir sorusunun diğer bir cevabı da kalp hastalıkları. Leblebi, kalp sağlığını destekleyen potasyum, lif, C ve B6 vitaminlerini içerir. Böylece damarları plaklardan temizler, kolesterol seviyelerini düzenler, pıhtılaşmayı önler, hipertansiyon riskini azaltır veya kontrolünü sağlar. Uzmanlara göre düzenli olarak leblebi tüketmek, kardiyovasküler sisteme destek olarak çeşitli kalp-damar rahatsızlıkları ve kalp krizi riskini azaltıyor.
Leblebideki, fosfat, kalsiyum, K vitamini ve çinko kemik yapısını, gücünü korumak ve geliştirmek için katkıda bulunur. Fosfat ve kalsiyum kemik gelişiminde önemli olmalarına rağmen, ikisinin dengeli bir şekilde vücuda alınması kemik mineralizasyonunun doğru şekilde gerçekleşmesi için gereklidir. Yetersiz derecede kalsiyum tüketip fazla miktarda fosfat tüketmek kemik kaybına yol açabilir. Yeterli miktarda K vitamini tüketmek de kemik sağlığı açısından önemlidir. Çünkü K vitamini kalsiyumun emilimini artırır ve idrarda bulunan kalsiyumun dışarı atılımını azaltır, böylece kemik yapımı ve onarımı için yeterli miktarda kalsiyum düzeyine ulaşılabilir. Bu ayrıca leblebi tozunun faydaları arasındadır.
İçeriğinde bulunan selenyum sayesinde karaciğerin düzgün çalışmasına yardımcı olur, iltihabı baskılar ve tümörlerin büyümelerini önler. Lif sayesinde ise kolorektal kanser riskini düşürmeye yardımcı olur. Leblebi ayrıca DNA ikileşmesinde (sentezi) ve onarılmasında önemli bir faktör olan folat bileşenini içerir. DNA'da gerçekleşen mutasyonlar sonucu kanser hücrelerinin üremesini ve vücuda yayılmasını önler.
Protein; hayati organlarda, kaslarda, dokularda ve vücuttaki neredeyse her fonksiyonda önemli bir rol oynayan faydalı bir bileşiktir. Yeterli miktarda protein tüketilmesi yaşlanmanın etkilerini yavaşlatır. Hemoglobin ve kan şekeri seviyelerini kontrol eder, kas yapımında yardımcı olur, kalıcı enerji verir, bakterilerle mücadele eder, yaraları iyileştirir. Yeterli proteini vücutlarına alamayan vejeteryanlar ve çocuklar protein eksikliğinin neden olduğu kas güçsüzlüğü, yorgunluk, katarakt, kalp problemleri ve dengesiz hormon seviyeleri gibi rahatsızlıkların risklerini leblebi tüketerek azaltabilirler.
Leblebinin içerdiği folat, hamilelik döneminde anne adaylarının bebek sağlığı açısından almaları gereken önemli bir besin maddesi. Folat eksikliği bebeğin gelişimini engelleyerek birçok anomaliye yol açabilir. Ayrıca anne adayları leblebi yiyerek bulantı ve kusma gibi gebelik şikayetlerini de bastırabilirler.
Emziren anneler leblebi yiyebilir mi; uzmanlar emzirme döneminde leblebi yemenin herhangi bir sakıncası olmadığını söylüyor. Ancak emzirme döneminde, leblebinin gaz sorunlarına yol açabilme ihtimaline karşı sarı leblebi bebeğe gaz yapar mı sorusunun cevabı için bir uzmana danışılmalıdır.
Leblebi, protein ve çinko bakımından zengin yapısıyla saç dökülmelerini önler. Aynı zamanda manganez içeriğiyle de saçları güçlendirir. 6 adet leblebiyi ezip su ile karıştırarak kafa derisine masaj uygulamak ve 15 dakika bekletip durulamak saç diplerini güçlendirir. Bu karışım aynı zamanda cilde de sürülebilir. Cildi yeniler ve kırışıklarla mücadeleye yardım eder. Bu karışımı cildine uygulamak isteyenler leblebi sivilce yapar mı diye soracak olursa da eğer üstü şekerli olmayan leblebilerden kullanılırsa ve aşırıya kaçılmazsa sivilce oluşumuna yol açmaz.
Öncelikle sarı leblebi nasıl yapılır konusundan bahsetmek gerekirse;
1. Fırında kavrulan nohutlar geniş bir tepside ıslatılır ve kurumaya bırakılır.
2. Sonra nohutlar tavada tekrardan ısıtılır ve kabukları çıkartılır. Bu esnada ikiye bölünen nohutlar kırık leblebi olarak adlandırılır. Eğer bir kez daha kavrulursa çifte kavrulmuş denir, renginin koyu sarı ve siyah benekli olması da bundandır.
3. Son olarak baharat eklemesi yapılır. Tuzlu veya şekerli hale getirilebilir.
Beyaz leblebi nasıl yapılır diye baktığımızda; normalde nohutun ısıtılıp kavrulma safhasında kendiliğinden beyaz bir renk aldığı görülebilir. Bu şekilde beyaz leblebi olarak tüketime sunulur. Ancak bazı üretici firmaların beyaz rengi daha da belirginleştirmek için titanyum diyoksit kullandıkları biliniyor. Bu da sağlığa zararlı bir madde olduğu için dikkat etmekte yarar var.