Turkish Yatırım Menkul Değerler tarafından hazırlanan günlük bültende Lehman Brothers'ın çöküşü kaleme alındı.
"Lehman’ın İflasının Öncesi ve Sonrası" başlığıla kaleme alınan bültende şu değerlendirme yapıldı;
"Lehman Brothers iflası açıkladı ve Bank Of America Merill Lynch’i satın alıyor. ABD’de hafta sonu görüldüğü gibi yine hareketli geçti. İflasın piyasalarda olası etkilerine bakmak için geçen haftaki etkiler incelenmelidir. Lehman Brothers hakkında çıkan haberler ile birlikte 17,36 dolardan 3,65 dolar seviyesine gerilemişti.
Yani geçen haftayı yüzde 79 oranında düşüşle tamamlamış ve iflasını bir bakıma fiyatlamıştı. Lehman ve Merill Lynch’in ardından veliaht gösterilen Washington Mutual ve AIG haftalık bazda yüzde 50’nin üzerinde değer kayıplarına ulaşmıştı. Böyle bir manzara içerisinde geçen haftanın finansalların endeksi S&P haftayı yüzde 0,76 oranında yükselişle tamamladı. Dow Jones yüzde 1.79 ve Nasdaq yüzde 0,2 artışla tamamlamıştı.
Avrupa borsaları geçen hafta İngiltere yüzde 3.36, Fransa yüzde 3,24 ve Almanya yüzde 1,75 oranında yükselişle tamamladı. Lehman ile çıkan haberlere rağmen, ABD piyasaları geçen hafta yaşadığı yükselişte son 8 haftanın en yüksek işlem hacmini gerçekleştirdi.
ABD’de geçen hafta Lehman’a rağmen yükselişin nedeni, petrol fiyatlarının düşmesi ile birlikte olumsuz etkilenen sektörlere gelen alımlar olmuştu. Cuma günü Lehman’ın hafta sonu satılacağına yönelik haberlere rağmen, ABD piyasalarında finansallar yüzde 1.40 düşüşle tamamlamıştı. Lehman ile ilgili gelişmeler geçen hafta pek etkilemedi. Lehman Brothers’ın iflası sonrasında etkileri incelediğimizde ilk tepkilerin sert olduğunu görüyoruz.
Euro/dolar 1,4480 seviyesine yükseldikten sonra 1,44’ün altına geriledi.
USD/JPY 105,25’e geriledikten sonra 106’nın üzerinde seyir izliyor. Dow Jones ve S&P Vadeli İşlemlerde, 2 günlük yükselişini geri verdi ve Perşembe günkü seviyelerine geri dönüş yaptı. Avrupa borsalarıda keza yüzde 3 oranında düşüş yaşarlarsa, Avrupa borsalarıda Perşembe günü seviyelerine geri dönüş yapmış olacaklar.
Lehman’ın geçen hafta piyasalar üzerinde etkisi olmadı. Lehman’ın iflasının ilk etkileri paritelerde sert, yurtdışı piyasalarda sınırlı görülüyor. Lehman’ın iflasından sonra yaşanacak bu hafta içindeki gelişmeler, piyasaların kaderini çizmeye aday.
Lehman’ın iflası sistemi iflasada götürebilir ya da sistem içerisinde birleşmelerin hızlanmasını sağlayabilir. Piyasaların kaderini bu iki olasılık belirler. Bugün ve yarınki işlemler son derece önemli olacak. Yarın akşam FED’in faiz kararı açıklanacak. FED’in faiz değişimi yapması beklenmiyor. Fakat FED faiz indirimi yapmak zorundada kalabilir. FED faiz indirdiği taktirde, tüm senaryolar yeniden değişebilir. Lehman iflası sonrasında, paritelerin sert tepki vermesinin nedeni FED faiz indirebilir beklentisi. Geçen haftayı İMKB ise yüzde 5.32 oranında düşüşle tamamladı. Son 4 haftanın en yüksek işlem hacmi ile düşüş gerçekleşti. İMKB geçen hafta son 5 aylık ağırlıklı olarak dalgalandığı bandın dışarısına çıktı.
İMKB bu kadar yüksek bir işlem hacmiyle düşerken, faizler son 6 ayın en yüksek işlem hacmiyle geriledi. Bundan 6 ay önce enflasyon yüzde 8,15’den yüzde 10.50’ye çıkarken yaşanan işlem hacmini yakaladı. Enflasyonda bu sıçrama ve hacim, tahvil piyasasında yüzde 16’dan yüzde 23 seviyesine olan yükselişi başlatmıştı. Şimdi tahvil piyasası en yüksek işlem hacmiyle, gerileme sinyalleri veriyor. Tahvilde yaşanan işlem hacminin en büyük nedeni, düşen enerji-gıda ve emtia fiyatlarının enflasyona olumlu etkisi ve TCMB’nin bu ay ile birlikte faiz indirimlerine başlayacağı beklentisi. Dolar geçen haftayı YTL karşısında sadece yüzde 0,09 oranında yükselişle tamamladı.
PEKİ, İMKB NEDEN DÜŞTÜ?
İMKB’de düşüşün nedeni, Türkiye’de il çeyrekte yüzde 6,7’dan olan büyüme rakamının ikinci çeyrekte yüzde 1,9’a inmesidir. Büyümenin düşmesi ve petrolün Avrupa kıtasından sonra ABD’de 100 dolar seviyesinin altına gelmesi, Türkiye’de uzun vadeli tahvillere son dönemin en hacimli alımları olarak yansımıştır. İMKB’yi ise olumsuz etkilemiştir. Türkiye’de Nisan-Haziran döneminde yüzde 1,9 büyüme, Yargıtay Başsavcısı'nın AKP’yi kapatma davası açtığı döneme denk gelmektedir. Yüzde 1,9’luk rakam dolayısıyla Türkiye’de çivi dahi çakılmadığı dönemde büyüme oranını göstermektedir. Büyüme rakamı sonrasında İMKB son 5 ayın ağırlıklı bandından çıkmıştır. Lehman iflası zayıflayan İMKB’yi, yurtdışı borsalara göre daha fazla zorlayabilir. TCMB’nin faiz indirimi ise piyasayı ayırabilir."