Lenf sıvısını taşıyan lenf kanalları ve lenf düğümleri herhangi bir şekilde hasara uğrarsa, lenf sıvısı kol veya bacakta şişmeye neden olur.
Bu duruma lenfödem denir. Lenf yollarının hasara uğraması iki şekilde olabilir. Birincisi doğuştan lenf sisteminin yetersizliği nedeniyle yaşamın bir döneminde kol veya bacağın şişmesidir. İkincisi, daha çok meme kanseri nedeniyle memesi alınan kadınlarda, ışın tedavisinden sonra lenf yollarının hasara uğraması sonucu görülen kol şişmesidir. Daha az sıklıkla barsak, prostat, rahim, cilt kanseri sonrasında bacak şişmesi görülebilir.
Bugüne kadar tedavi görmemiş, yetersiz yada yanlış tedavi gören hastaların kol ve bacak şişmelerinin giderek artığını, kolayca iltihap kapan lenfödemli kol veya bacağın enfeksiyon nedeniyle daha da kötüleşerek hastanın genel sağlığını da olumsuz etkiler. Lenfödemin tedavi edilebildiği hastalar ve hekimler tarafından iyi bilinmemektedir.
Kompleks Fiziksel Tedavi yönteminde, hastalara tamamen elle yapılan özel bir lenf drenaj masajı, masaj sonrası yine sadece lenfödeme özel bandajlarla yapılan bandajlama ve kendi kendine masaj uygulanmaktadır. Ödem tedavinin ilk 10 seansında belirgin olarak azalmaktadır. Hastanın durumuna göre 20-30 seans tedavi uygulanmaktadır.
Tedavi bitiminde hastaya uygun basınçta kompresyon giysisi verilmektedir.
Kurallarına uyan ve tedavi sonrasında koluna veya bacağına gereken özeni gösteren hastaların ödemlerinin bir daha geri dönmeyeceğini söylemektedir.
Lenfödemi olan hastalar, ödemli kol veya bacağın temizliğine son derece önem vermelidirler. Manikür, pedikür yaptırmamalıdırlar.
Kesik, kedi, köpek tırmalaması, darbeler enfeksiyona ve lenf yollarının hasarına yol açacağından kaçınılması gereken durumlardır. Lenfödemli hastalar sıcak su, kaplıca suyu, güneşlenmekten uzak durmaya, aksine ödemli kol veya bacağı soğuk tutmaya özen göstermelidirler. Tekrarlanan, yorucu hareketler, ödemi daha kötüleştirebilmektedir.
Lenfödemli hastaların sorunsuz, normal veya normale yakın ölçülerde kol veya bacakla yaşamlarını sürdürebilmeleri için, durumlarının ve sorumluluklarının bilincinde olmaları gerekmektedir.
Dr. Vildan Çerçi