Sosyal medyada ve aynı zamanda bilim dünyasında şu sıralar dikkatli gözlerin kaçırmayacağı bir gündem var. Evet, LK-99'dan bahsediyoruz. Bu malzemenin dünyanın oda sıcaklığında ve basıncında çalışan ilk süper iletkeni olduğu iddia ediliyor.
Ancak The Verge'e göre konuştuğu uzmanlar, oda sıcaklığında ve ortam basıncında sıfır dirençle elektrik iletebilen bu tür bir süper iletkenin başarılı olduğunu görmeyi ne kadar isteseler de şüpheyle yaklaşıyorlar.
Emin olmak adına LK-99 hakkındaki iddiaları doğrulamaya çalışan herkesten hala daha kesin cevaplar bekleniyor.
Eğer gerçekse LK-99'un devrim niteliğinde olabileceği söyleniyor.
Fotoğrafların kaynağı: (ScienceCast / Hyun-Tak Kim)
Teknik olarak LK-99, kurşun, oksijen ve fosfordan yapılmış ve bakırla aşılanmış polikristal bir malzeme.
Bir grup araştırmacı, temmuz ayı sonlarında LK-99'un keşfiyle ilgili bir dizi makale yayımladı ve bunu "insanlık için yeni bir çağ açan yepyeni bir tarihi olay" olarak adlandırdı.
Güney Kore’deki Kuantum Enerji Araştırma Merkezi’nden bilim insanlarının yer aldığı makaleler, LK-99’un dünyanın oda sıcaklığında ve basıncında çalışan ilk süper iletkeni olduğunu iddia ediyor.
Başka bir deyişle, tipik bir ortamda herhangi bir direnç olmadan elektriği iletebileceği iddiasındalar.
Günümüzde ise elektrik şebekeleri ve elektronik cihazlar, daha az verimli malzemelerdeki direnç nedeniyle tonlarca elektriği boşa harcıyor.
Günümüzde başka süper iletkenler de mevcut. Bunlar manyetik rezonans görüntüleme (MRI) makinelerinde, kuantum bilgisayarlarda ve nükleer füzyon cihazlarında kullanılıyorlar. Ancak bu süper iletkenler yalnızca çok düşük sıcaklıklarda veya yüksek basınçlarda çalışıyor. Bu da onları çoğu günlük uygulamada kullanmak için çok zor ve pahalı hale getiriyor.
Buradan LK-99’un, dünyanın oda sıcaklığında ve basıncında çalışan ilk süper iletkeni olduğu iddiasının doğrulanması durumunda, süper iletkenlerinin kullanımını kolaylaştırabileceği anlamını çıkartmak mümkün.
LK-99 ön baskılarda, yani hakem değerlendirmesine tabi tutulmamış araştırma makalelerinde tanımlandıktan sonra ün kazandı.
Temmuz ayı sonlarında iki ön baskı yayımlandı ve ilgili bir çalışma bu yılın başlarında "Journal of the Korean Crystal Growth and Crystal Technology" dergisinde yayımlandı.
Uzmanlar ise yapılan röportajlarda bir dizi endişe dile getirdi.
İlk olarak, verilerde tutarsızlıklar olduğu ve iki ön baskının birbiriyle uyuşmadığı söyleniyor.
İddiaya göre yazarlar arasında da anlaşmazlık var. Bir makalede üç, diğerinde altı yazarın adı geçiyor. Diğer makalenin bir yazarı New Scientist'e yaptığı açıklamada, daha az yazarlı ön baskının "birçok kusur" içerdiğini iddia etti.
William & Mary fizik araştırma profesörü Hyun-Tak Kim ise ön baskının kendisinin izni olmadan arXiv'e yüklendiğini öne sürdü.
Oxford Üniversitesi’nden uzman Chris Grovenor, araştırmacıların bu tür malzemeleri inceleyen büyük laboratuvarlar için standart olan bir ısı anomalisi testi yapmadıklarına dikkat çekiyor.
Grovenor, "Şimdiye kadar süper iletken olduğu kanıtlanan tüm süper iletkenler, bu özgül ısı anomalisini gösteriyor. Eğer özgül ısı anomalisi yoksa, o bir süper iletken değildir" dedi.
Illinois Urbana-Champaign Üniversitesi’nde fizikçi olan Nadya Mason'a göre ise ön baskılar "sıfır" direnç tanımında da kesin değil.
2020 yılında Rochester Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi hidrojen, sülfür ve karbondan yapılmış oda sıcaklığında bir süper iletken bulduklarını söylemişti. Ancak dünyaca ünlü Nature dergisinde yayımlanan araştırma, verilerin nasıl işlendiğiyle ilgili sorunlara işaret edilmesinin ardından geri çekilmişti.
Rochester araştırmacıları tekrar denemiş ve mart ayında, nitrojen, hidrojen ve nadir toprak metali lutesyumdan yapılan oda sıcaklığında bir süper iletken üzerine başka bir makale yayımlamışlardı. Rochester'daki kilit araştırmacılardan biri diğer çalışmasında intihal ve veri uydurma iddialarıyla karşı karşıya olduğu için bu makale hala inceleme altında.
LK-99'un başarılı olup olmadığını görmek için çalışanlar sadece büyük araştırma laboratuvarları değil. LK-99 nispeten basit malzemelerden yapıldığı ve aşırı sıcaklık veya basınç gerektirmediği için, ona erişimi ve doğru ekipmanı olan diğer birçok insan da denemeler yapıyor.
Wired'ın bildirdiğine göre, bir uzay araştırması girişiminde çalışan bir mühendis çalışmalarını Twitch üzerinden canlı yayınlıyor.
Öte yandan Huazhong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi tarafından yapılan bir LK-99 parçasının havada asılı kaldığı bir video internette dolaşıyor.
Aynı zamanda sosyal medyada LK-99 ile ilgili birçok paylaşım bulunuyor.
Uzmanlar ise LK-99 hakkında nihai bir karar vermek için henüz çok erken olduğunu söylüyor.
Ayrıca, The Verge'in konuştuğu uzmanların hiçbiri, devrim niteliğindeki oda sıcaklığındaki süper iletkenleri ne zaman çalışırken görebileceğimiz konusunda bir tahminde de bulunamıyor.