Kan, canlı vücudundaki birçok değeri ve unsuru taşıyarak ilgili alanlara ulaştıran hayat sıvısı olarak tanımlanır. Yapısındaki onlarca hücre ve birleşim, kişinin sağlıklı bir birey olması için çaba sarf eder. Bağışıklığın güçlü olması için uğraşan ve çeşitli olumsuzluklarla savaşan lökositler, özellikle salgın hastalıkların yoğun olduğu dönemlerde büyük destekçiler olur. Bu yazımızda lökosit ne demek, normal değerleri nasıl olmalı, yüksek veya düşük olması neyi ifade eder sizler için derledik.
Hastalıklara karşı verilen savaşta en önemli oyunculardan olan lökosit nedir, hangi değerlerde olmalıdır, nasıl artırılır gibi sorular da oldukça araştırılır. Lökosit, yaşam sıvısı olan kan içerisinde belli oranlarda bulunması gereken yenileyici, koruyucu ve iyileştirici bir yapıdır. Beyaz kan hücresi ve akyuvar olarak da bilinen bu yapı taşları, bağışıklık sisteminin en önemli parçalarıdır. Vücuda girebilecek yabancı ve tehlikeli unsurlara karşı bir bariyer oluşturur, virüs ve bakteri gibi zararlı oluşumları uzaklaştırmak için çalışır. Enfeksiyon gibi durumlarda damarlardan uzaklaşarak doğrudan sorunlu bölgeye ulaşır. Kişinin sağlığını etkileyecek herhangi bir durum sezdiği anda harekete geçerek, hızla çoğalır ve yayılır. Vücudun birçok bölgesinde üretilen bu hücreler, dolaşım sistemi sayesinde tüm bedeni dolaşır, iyileştirilmesi gereken bölgeleri bir dedektif gibi arar. Timus bezleri, lenf bezleri, dalak gibi bölgelerde üretilip depolanarak oluşabilecek herhangi bir durum için tetikte bekler.
Vücuttaki lökosit miktarı, tam kan sayımı olarak adlandırılan testin içeriğindeki beyaz kan hücresi (WBC) sayımıyla belirlenir. Yaşa göre normal değerlerden yüksek veya düşük çıkan sonuçlar, vücudun herhangi bir yerindeki sorunu işaret eder. Bu sayede bağışıklık sistemi sorunları, kan hastalıkları, enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar ve daha birçoğu belirlenebilir. Vücudunuzda hissettiğiniz herhangi bir rahatsızlıkla alakalı ya da sıradan bir kontrol için doktora başvurduğunuzda kan ve idrar testi çoğunlukla istenir. Vücudunuzdaki her durumla ilgili bir ipucu taşıyan yaşam sıvısının ölçümü sonucunda lökosit değerleriniz belirlenir. Tüm yaş grupları için normal değer aralıkları farklıdır.
Doktor kontrolleriyle daha doğru ve kesin bilgiler alınabileceği gibi bu değerlerin altında ya da üzerinde çıkan rakamlar, kişinin bedeninde bir şeylerin yolunda gitmediğini gösterebilir.
İdrarda lökosit miktarının normal kabul edilebilmesi için 0 ile 5 WBC/HPF arasında olması gerekir. Bu miktardan daha fazlasının görülmesi çoğu zaman vücudunuzda savaşılması gereken birtakım problemler olduğunun işaretçisi olabilir. Lökosit hücrelerinin görevini yerine getirerek olaya müdahale ettiği, etkisini yitirenlerin atıldığını gösterir. İdrarla atılan beyaz kan hücreleri, grip ve nezle gibi basit durumlarla savaşıldığını gösterebildiği gibi tedavi gerektiren hastalıkların da erken habercisi olabilir. Örneğin böbrekle ilgili birçok sorun, idrarda gözlenen lökosit seviyesi ile tespit edilebilir. Böbrek enfeksiyonları, böbrek kumu yada taşı dolaşım sisteminde bulunan bakterilerin atılamaması ve yerleşmesi ile oluşur. Bu da lökosit hücrelerinin durumla başa çıkmakta güçlük çektiğini ve idrar yoluyla fazla miktarda atıldığını gösterir. İdrar yolu tıkanıklığı ve idrar yolu enfeksiyonları da yüksek lökosit seviyesinin cevabı olabilir.
Beyaz kan hücreleri olması gereken değer aralığından daha düşük yada yüksekse çeşitli problemleri işaret edebilir. Lökosit yüksekliği, vücuda giren çeşitli mikrop ve bakteriler, kalp krizi, kronik lösemi, gebelik, sürekli kullanılan ilaçlar, alerjik hastalıklar, hormonal bozukluklar ve romatizmal hastalıklardan dolayı oluşabilir. Lökositoz olarak isimlendirilen bu durum, en fazla böbrek rahatsızlıklarıyla kendini belli eder. Dolaşım sisteminizdeki normalden yüksek lökosit, inme, görme ve solunum problemleri, ateş ve ağrı, kolay morarma, hızlı kilo kaybı, kurdeşen, kaşıntılı döküntüler, ağız, mide ve bağırsak mukozasında kanama gibi rahatsızlık verici belirtilerle kendini belli eder.
Lökosit hücreleri, hangi yaşta olursa olsun normal değerlerin altında seyrediyorsa bağışıklık sisteminin oldukça güçsüzleştiğini ifade eder. Lökosit düşüklüğü, çeşitli hastalıklar ve kullanılan ilaçlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Lökopeni olarak isimlendirilen bu durum, kan hücreleri ve kemik iliğiyle ilgili rahatsızlıklar, bazı kanser türleri ve bu süreçte alınan ağır tedaviler, bulaşıcı veya salgın hastalıklar, otoimmün bozukluklar, sarkoidoz, yetersiz beslenme, doğumsal problemler ve viral enfeksiyonlardan kaynaklanabilir. Lökopeni, çoğunlukla belirti göstermeden kan testlerinde anlaşılabilir. Mevsimsel ve salgın hastalıklara kolay yakalanma kandaki savaşçı hücrelerin yetersiz olduğunu ya da görevlerini tam olarak yerine getiremediğini gösterebilir.
Lökosit seviyesini yükseltmek için çeşitli ilaç takviyelerinin yanında besin değerleri yüksek yiyeceklerin düzenli bir şekilde tüketilmesi, bol su içilmesi, düzenli egzersiz yapılması, alkol ve sigara kullanılmaması, sağlıksız yağlardan ve şekerden uzak durulması, stresten kaçınılması ve yeterli uyku önerilir.