Hapishane denildiğinde aklımıza genellikle kasvetli ve boğucu derecede karanlık yerler gelir. Ancak İskandinav hapishaneleri belki de çoğumuzun evinden bile daha ferah ve bakımlı...
Twitter’da Darrel Owens isimli kullanıcının İskandinav hapishanesinden bir fotoğraf paylaşması merakları arttırdı. Fotoğraflarda mahkumların kaldığı tek kişilik odalar ve vakit geçirdikleri ortak alanların görenleri şoke etti.
Norveç'te, Ağustos 2014 itibarıyla ülkedeki 5 milyon kişiden 4.000'den azı parmaklıklar ardındaydı. Norveç’in hapis oranı ise 100.000 kişi başına yalnızca 75'e çıkarırken, ABD'de her 100.000 kişiye düşen 707 kişi olarak tespit edildi. İsveç cezaevi sistemi ise Norveç’ten daha etkileyici rakamlara sahip. Geçtiğimiz on yılda İsveçli mahkumların sayısı 9,5 milyonluk nüfus içinde 5,722'den 4,500'e düştü. Ülke bir dizi hapishaneyi kapattı ve suç işleme oranı yüzde 40 civarına geçti. Bu oran ABD ve çoğu Avrupa ülkesinden çok daha düşük.
İskandinavya’daki hapishaneler rehabilatasyon temeline dayanıyor. Hatta hapishane şartlarında mümkün olduğunca normallik korunuyor. Pencerelerde demir parmaklık bulunmuyor ve tek kişilik hücreler temel ihtiyaçların karşılanması adına gerekli olabilecek malzemelerle donatılmıştır.
**İskandinavya'daki hapishane yetkilileri mahkumlara davranış biçimlerinin, hapis cezası ve tekrar suç işleme oranlarını bu kadar düşük tutmaktan kısmen sorumlu olduğuna inanıyor.
İskandinav ülkelerinde mahkumlara, cezalarını çektikten sonra hapishane dışındaki hayata uygun hale getirme çabasıyla mümkün olduğunca normal muamelesi yapılacak.
Hapishanelerde mahkumların sosyalleşmesi ve birlikte zaman geçirmesine izin vermek için ortak alanlar tasarlanmıştır. İskandinav hapishanelerindeki mahkumlar müzik gibi hobilerini geliştirebilecek olanaklara sahiptir.
Norveç'teki Bastoy hapishanesinde, aynı zamanda klinik psikolog olan vali Arne Wilson, İngiliz gazetesi The Guardian'a şunları söyledi:
“Kapalı hapishanelerde, onları yıllarca kilit altında tutuyoruz ve sonra çalışma ya da yemek pişirme konusunda gerçek bir sorumluluk almadığımız için geri çıkmalarına izin veriyoruz. Yasaya göre, hapse gönderilmenin sizi acı çekecek korkunç bir hapishaneye koymakla hiçbir ilgisi yok. Ceza, özgürlüğünüzü kaybetmenizdir. İnsanlara cezaevindeyken hayvan gibi davranırsak, muhtemelen hayvanlar gibi davranırlar. Burada insan olarak size önem veriyoruz.”